Akıl Hastalığı Nedeni İle Boşanma

Türk Medeni Kanunu gereğince akıl hastalığı evlenme engellerinden bir tanesi olup, akıl hastası bir kişinin evlenebilmesi için, sağlık kuruluşlarından evlenmesinde sakınca olmadığına dair bir rapor alması gerekmektedir. Ancak bu başlıkta bahsedilen ise bu durumdan farklı olarak, evlilikten sonra ortaya çıkan akıl hastalığı ile ilgili diğer eşe verilen boşanma davası açma hakkıdır. Akıl hastalığı özel boşanma sebeplerinden bir tanesidir ve her akıl hastalığı boşanmaya yol açmamaktadır.

Medeni Kanunumuzun 165. Maddesinde bu durum şu şekilde ifade edilmiştir:

“Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.”

Kanun maddesi incelendiğinde akıl hastalığı nedeniyle boşanmaya karar verilebilmesi için gerekli şartlar; akıl hastalığının evlilikten sonra ortaya çıkması, müşterek hayatın akıl hastası olmayan eş için çekilmez hale gelmesi ve akıl hastalığının geçmesine olanak bulunmadığının resmi sağlık kurulu raporlarıyla tespitidir.

Bu davanın, davacının yerleşim yerinin bulunduğu yer veya birlikte son altı ayda oturulan yer aile mahkemesinde açılması gerekmektedir. Aile mahkemesinin olmadığı yerlerde ise görevli asliye hukuk mahkemesi olacaktır. Dava açma hakkı münhasıran akıl hastası olmayan eşe verilmiştir. Bu davalarda zamanaşımı söz konusu olmayıp, her zaman açılabilir haldedirler. Davalının ehliyeti re’sen mahkemece değerlendirilmelidir.  Davalı eşin akıl hastası olduğu ve fiil ehliyetine sahip olmadığı kanaatine varıldığı takdirde, yasal temsilcisinin de davaya dahil edilmesi gerekmektedir. Ayrıca davacı eş evlilik birliğinin çekilmez hale geldiğini ispatlaması gerekmektedir ve bu durum her türlü delille ispat edilebilecektir.

Yukardaki bilgiler ışığında akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası açılıp açılamayacağı sorusu tekrar değerlendirildiğinde; akıl hastalığı kavramının çok geniş olduğu ve her tür akıl hastalığı halinde boşanmaya karar verilemeyeceğini söylemek gerekmektedir. Akıl hastalığının derecesi ve akıl hastası eşin iyileşecek durumda olmadığının tespiti gerekmektedir. Bu şartlar dahilinde akıl hastalığına yakalanan eşin iyileşme halinin olmaması, resmi sağlık kurullarınca rapor edilmelidir. İyileşme halinin olmayacağına ilişkin görüş, raporda kesin ve açık olmalıdır.  Tereddüde yer verilen raporlar karara esas olmayacaktır. Ayrıca akıl hastalığının evlilik birliğinin çekilmez kılacak derecede olması gerekmektedir. Bu durumun ispat yükü davacı eş üzerindedir.