Alkol, Uyuşturucu ve Kumar Bağımlılığı Boşanma Sebebi Midir?

Türk Medeni Kanunu incelendiğinde, alkol, uyuşturucu kullanımı ve kumar oynamanın kendi başlarına kanunda belirtilen boşanma sebeplerinden olmadığı açıktır. Bu fiillerin ne sıklıkla yapıldığı, bağımlılık olarak değerlendirilebilecek nitelikte olup olmadıkları önem arz eder. Alkol, madde ve kumar bağımlılığına ilişkin boşanma sebepleri somut olayların gelişimine göre evlilik birliğinin temelinden sarsılması veya haysiyetsiz hayat sürme içerisinde değerlendirilmektedir.

Eski kanunumuzun kullandığı şiddetli geçimsizlik terimiyle daha çok bilinen evlilik birliğinin temelinden sarsılması; eşlerden bir veya her ikisi için ortak hayatın sürdürülemeyecek hale gelmesi, eşler arasında geri dönüşü olmayacak büyüklükte fikir ve duygusal ayrılıkları ifade etmektedir. Evliliğin temelinden sarsıldığını davacı eşin ispatlaması gerekmektedir.

Alkol, madde ve kumar bağımlılığının evlilik birliğine olumsuz anlamda etki ettiği bilinmektedir. Özellikle alkol ve madde kullanma sınırını aşıp alkolik veya madde bağımlısı haline gelen eşlerin yaşadıkları fiziksel ve ruhsal sarsıntılar nedeniyle aile bireylerine karşı üzerine düşen görevleri yerine getirmedikleri hatta şiddet ve hakarete dahi başvurdukları bilinmektedir. Yine kumar bağımlılığı sebebiyle aileler maddi anlamda zor zamanlar geçirmekte ortak çocukların hayatları bu sebeple oldukça olumsuz etkilenmektedir. Görüldüğü gibi ifade edilen bağımlılıklar evlilik birliğine verdiği zarara göre ortak hayatın sürdürülmesini imkânsız hale getirebilir ve davalının kusuru olarak değerlendirilebilir haldedir. Ancak son karar hâkimin takdirinde olup tarafların kusurlarını değerlendirecek olan hâkim, bağımlılıkların evlilik birliğini sarsacak nitelikte olup olmadığını inceleyecek ve takdir hakkı içerisinde ayrılığa, boşanmaya veya boşanmanın reddine de karar verebilecektir. Özellikle bağımlı olan eşin tedaviye karşılık cevabı, gösterdiği çaba evliliğin kurtarılabilir olup olmadığını gösterecek hâkim kanaatini oluşturacak önemli göstergelerdendir.

Yine bu tür bağımlılıkların küçük düşürücü suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürme nedeniyle açılan boşanma davalarına da konu olabileceklerini belirtmek gerekir. Uyuşturucu madde bulundurmak ve kullanmak, hukukumuzda suç olarak belirtilmiştir. Ancak küçük düşürücü suçların hangileri olduğu ve haysiyetsiz yaşamın neleri kapsadığı kanunumuzda açıkça belirtilmemiştir. Bu noktada yüksek mahkeme kararlarından yararlanıldığında ayyaşlığın, kumarbazlığın ve madde bağımlılığının haysiyetsiz yaşam sürme olarak değerlendirildiği kararlara rastlamak mümkün olmakla beraber uyuşturucu kullanımının küçük düşürücü suç olarak kabul etmek kanaatimizce uygun değildir. Ancak bu tanımların her ikisinin de net olmadığını belirterek hâkimin kanaatinin bu yönde oluşması neticesinde boşanmaya karar verilebileceğini söylemek gerekir. Bu davalarda da ortak hayatın diğer eş veya her iki eş için sürdürülemez hale gelmesi koşulu aranmaktadır.

Sonuç olarak; madde, alkol ve kumar bağımlılıklarının evliliklere büyük zarar vermekte ve hukukumuzda somut evliliğin şartlarına göre şiddetli geçimsizlik veya haysiyetsiz hayat sürme dahilinde boşanma sebebi olarak kabul görmektedir.