Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB), 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ile düzenlenmiş bir müessesedir. Buna göre sanığa verilen ceza 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise, verilecek hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına karar verilebilecektir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları, mahkûmiyet olarak değerlendirilemeyeceği ve gerekli denetim süresi içerisinde şartlar sağlandığında hiç suç işlenmemişçesine etki doğuracağından 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre memuriyete engel teşkil etmeyeceklerdir.
Yazı İçeriği
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için, sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması, bir daha suç işlemeyeceği yönünde mahkemede bir kanaat oluşması, kamunun uğradığı zararın; aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir. Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.
Hakkında ceza davası açılan ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilen kişi memur ise memurluğa devam edip edemeyeceği veya hakkında verilen bu kararın memur olmaya engel olup olmadığına dair sorular, birçok insanı yakından ilgilendirmektedir. Bu soruya cevap verebilmek adına öncelikle 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili hükümleri incelenmeli ve daha sonrasında ise Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı’nın niteliği açıklanmalıdır.
1. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Nedir?
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)’nun 231. maddesinin 5. fıkrasında hükmün açıklanmasının geri bırakılması;
“Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.”
şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre; yargılama sonucunda hükmolunan ceza iki yıl veya daha az süreli, hapis veya adli para cezasıysa, HAGB kararı verilebilir ve HAGB kararı, mahkûmiyet kararı olmadığından sanık hakkında hukuki sonuç doğurmaz.
2. HAGB Kararı Verilmesinin Şartları
CMK madde 231’in 6. Fıkrasında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesinin şartları düzenlenmiştir. Buna göre HAGB kararının şartları;
- Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmaması,
- Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
- Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
- Sanığın HAGB kararı verilmesini kabul etmesidir.
Kanunda sayılan bu şartların sağlanması halinde sanık hakkında HAGB kararı verilebilir.
3. HAGB Kararının Memuriyete Etkisi
HAGB kararının memuriyete etkisini açıklayabilmek için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ilgili hükümleri incelenmelidir.
Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde memur olmak için gerekli şartlar ayrıntılı şekilde açıklanmış olup Kanun’un 98. maddesinde işbu şartlardan herhangi birinin taşınmadığının sonradan anlaşılması veya memurluk sırasında bu şartlardan birinin kaybedilmesi halinde, memuriyete son verileceği hüküm altına alınmıştır.
Buna göre 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, ceza hukukuyla yakından bağlantılı 48. maddesinin “Genel Şartlar” kenar başlıklı 5. fıkrası aşağıdaki gibidir:
“Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak”
Görüldüğü üzere 657 sayılı Kanun’da sayılan belirli suçların (yüz kızartıcı suçlar olarak da adlandırılmaktadırlar) varlığı halinde, mahkûm olunan ceza ne olursa olsun memuriyete son verileceği ve bu suçlar haricinde, kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla hapis cezasına hükmedilmesi halinde memur olma şartlarının ortadan kalkacağı belirtilmiştir.
Belirtmek gerekir ki hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bir mahkûmiyet kararı değildir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ise bir yıl veya daha fazla hapis cezasına ilişkin mahkûmiyet kararını memuriyete engel olarak tanımlamaktadır. 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinde sayılan katalog suçlara ilişkin olsa dahi tek başına HAGB kararı memuriyete engel değildir.
Konuya ilişkin olarak; Devlet Personel Başkanlığı’nın 08.07.2013 tarihli 9571 sayılı görüşünde;
“adı geçenin işlemiş olduğu suçların 657 Sayılı Kanun’un 48/A – 5 kapsamında memuriyete engel bir suç niteliğinde olduğu ancak 5271 sayılı Kanunun 231. Maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğinden bu durumun memuriyete engel teşkil etmediği, bu kapsamda ilgilinin memuriyet görevine son verilmesinin mümkün bulunmadığı değerlendirilmektedir.”
şeklinde konu hakkında görüş belirtilmiştir.
HAGB kararının memuriyete etkisi hakkında Danıştay 12. Dairesi’nin 09.07.2008 tarihli 2007/2534 E. 2008/ 4502 K. sayılı kararında ise:
“Davacı hakkında mahkûmiyet kararını veren Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmede; davacının durumunun Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesi kapsamında olduğu ve bu maddede aranılan koşulların gerçekleşmiş olduğu sonucuna ulaşılarak sanık hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına hükmedilmesi karşısında, hükmün sanık hakkında sonuç doğurmayacağının anılan maddede açıkça belirtilmiş olması nedeniyle davacının memuriyetine engel bir mahkûmiyet hükmünün bulunduğundan söz etme olanağı kalmamıştır.”
İfadelerine yer verilmiştir. İşbu kararın 657 Sayılı Kanun’da sayılan suçlardan biri olan dolandırıcılık suçu hakkında verilmesi, ayrıca önem arz etmektedir.
4. Düşen HAGB Kararının Memuriyete Etkisi
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilen sanık, denetim süresi içerisinde kasten yeni bir suç işlemez ve yükümlülüklerine uygun davranır, HAGB’nin tüm şartlarını yerine getirirse 5 yılın sonunda dava düşer. HAGB’nin 5 yılın sonunda düşmesiyle sanığa herhangi bir ceza verilmeyecek dolayısıyla ilgili suç herhangi bir hukuki sonuç doğurmayacaktır. Sayılan sebeplerle düşmüş HAGB kararları da memuriyete herhangi bir engel teşkil etmeyecektir.
5. Sonuç
Görüleceği üzere hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları mahkûmiyet olarak değerlendirilemeyeceği ve gerekli denetim süresi içerisinde şartlar sağlandığında hiç suç işlenmemişçesine etki doğuracağından memuriyete engel teşkil etmeyeceklerdir. Yani hakkında HAGB kararı verilen bir kişi memur olma şartlarını kaybetmeyeceğinden memurluk yapmaya devam edebilecektir. Ancak disiplin hukuku açısından, eylemin görevle ilişkili olması halinde, ayrıca disiplin soruşturması yapılacağını ve eylemle uyumlu olarak disiplin cezası verilebileceğini belirtmek gerekir.
Memur hakkında yürütülen disiplin soruşturmasında ceza yargılamasının ve verilen HAGB kararının etkisi hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, “Ceza Yargılamasının Memurun Disiplin Soruşturmasına Etkisi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
6. Sıkça Sorulan Sorular
Güvenlik Soruşturması Nedir?
Güvenlik soruşturması, kişinin kamu görevine alınırken, memuriyete engel bir hususun olup olmadığına dair yetkili mercilerce yapılan araştırmaya denir. Güvenlik soruşturması neticesinde kişinin kamu görevini gereklerine uygun yerine getirip getiremeyeceği, kişinin yeterli güvenilirliğe sahip olup olmadığı tespit edilir.
HAGB Kararları Güvenlik Soruşturmasında Çıkar Mı?
Güvenlik soruşturması sırasında HAGB kararlarına erişim sağlanamaz. Keza hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararları kişinin adli sicil kaydında yer almayıp, özel başkaca bir sicilde tutulur.
HAGB Sebebiyle Memura Disiplin Cezası Verilebilir mi?
Hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı, memura disiplin cezası verebilmek için tek başına yeterli değildir. Ancak bu karar sanığın suçu işlediğini hüküm altına almış olacağından ilgili suç disiplin cezasının uygulanmasını gerektirecek bir suç ise gerekli şartların halinde memur hakkında disiplin cezası uygulanmasına karar verilebilir.
HAGB Sebebiyle Görevden Çıkarılan Memur Ne Yapabilir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları, kurulan hükmün sanık hakkında hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade edeceği için HAGB kararlarının kişinin memuriyetten çıkarılmasına neden olmaması gerekir. Ancak kişi, kanun hilafına HAGB kararı sebebiyle memuriyetten çıkarılırsa, idare mahkemesinde açacağı bir İptal Davası ile ilgili memuriyetten çıkarılma kararını iptal ettirebilir.
HAGB Kararının Özel Güvenlik Olmaya Etkisi Nedir?
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine dair Kanunu’nun 10. maddesinde sayılan suçları işleyen kişiler, ilgili suç dolayısıyla HAGB kararı almış olsalar dahi özel güvenlik olamayacaklardır. Buna göre: Anayasal düzene, bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa, uyuşturucu ve uyarıcı madde suçlarından dolayı hakkında soruşturma ve kovuşturma açılmış olunan kimseler özel güvenlik olamayacaklarıdır.
Merhabalar.
Kaçakçılık suçundan 10 ay ertemeli hapis ve 500 tl ceza aldım. Denetimli serbestlik verdiler.
Bu durum memuriyete engel mi çünkü 1 yıldan az?
Kaçakçılık suçunda memnu hakların iadesi var mı?
Umarım cevaplarsınız ona göre kpss’ye gireceğim. Teşekkürler
İyi günler benim 2008 yılında tck nin 104 maddesinden kamu davasi olarak yargilandim. 6 ay hapis cezasi oda paraya cevirildi ve hukmun açıklanmasınin geri birakilmasi olarak karar verildi. Suanda kamu daimi isçi için başvuru yaptim. Bu devlet işçisi olmama engel olur mu
Merhaba, yakın zamanda yüz kızartıcı bir suç (hırsızlık) işledim. Bina altında muhafaza altına alınan eşya hakkında hırsızlık suçu işledim ve teşebbüs aşamasında kaldı. Hagb aldığım takdirde memur (öğretmen) olmamamı nasıl etkiler. Siz de biliyorsunuz ki yüz kızartıcı bir suç normal sartlar da memur olmaya engel fakat hagb alındığı takdirde hukuki hak kaybı olmaz deniliyor. Teoride hersey çok güzel fakat uygulama da neler ile karşılaşırım ?
Sozlesmel Uzman çavuşum 245/1 den mahkeme oldu sonuç Hagb cıktı sözleşmem feshedilir mii
5 yil once hagb karari aldim kisi huzur ve sukun bozmaktan . suan dilekce yazip sildirecegim. Belediyeye ise giriste guvenlik sorusturmasi yapiyorlarmi yapiyorlar ise belediyedeki yetkili personel aldigim cezanin icerigini mahkeme kayitlarindaki isimleri ifadelerimi gorebiliyor mu? Aldigim ceza 3 ay buda hagb ye cevrildi ve sure doldu. Tanidik imsanlar oldugu icin utaniyorum biraz
Hocam iyi günler,
2017 yılında bir bakanlığa uzman yardımcısı olarak atanmaya hak kazandım ancak 1 sene süren güvenlik soruşturmasından geçemedim. Fakat güvenlik soruşturmasının sonucu tarafıma resmi olarak tebliğ edilmedi.
Devam eden süreçte ise fetö’den yargılandım ve hakkımda ağır ceza mahkemesi HAGB kararı verdi. Acaba, AYM’nin güvenlik soruşturması ile ilgili verdiği iptal kararı ışığında ve benim güv. soruşturması sonucunun tarafıma resmi olarak tebliğ edilmediğini düşünerek, 2017 yılında hak kazandığım bakanlıktaki uzman yardımcılığı kadrosuna hakkımı arayarak atanabilmem mümkün olur mü?
Teşekkürler,
Kolaylıklar…
Memur olarak görev yapmakta iken görevi kötüye kullanma suçundan yargılamam devam ederken istifa ettim. Sonrasında aynı suçtan 6 ay hapis cezası öngörüldü. iyi halden dolayı 5 aya düştü ve hagb uygulandı. Bu durum tekrar memur olarak görev yapmama engel midir?
Memur olarak görev yapmakta iken görevi kötüye kullanma suçundan yargılamam devam ederken istifa ettim. İstifa ettiktwn sonra dava sonuçlandı ve bu suçtan 6 ay hapis cezası öngörüldü. iyi halden dolayı 5 aya düştü ve hagb uygulandı. Bu şartlarda tekrar memuriyete girme şansım var mıdır?
Ozel guvenlik sinavini kazandim silahsiz emniyete teslim ettim dosyayi kilitLenmek suretiyle muhafa altina alinan esya hakkknda hırsızlık sucundan 1yil 8 ay denetim aldim su anda adli sicilim yok arşivim yok denetim suresinde hicbir yerde görev yapmadım denetim surem bitti kimlik kartimi almaya engel midir aceba
2 yıl önce ,ev arkadaşımla olan bir kavgamız sebebiyle 11 ay 20 gün ceza aldım ve hagb uygulandı.Arkadaşımın burnunda kırık oluştuğu gerekçesiyle kamu davasından ceza aldım.Ve biz zaten yakın arkadaş olduğumuz için şikayetçide olmamıştık birbirimizden fakat kemik kırığı olduğu için ceza aldım.Kendim öğretmenim ve atanmaya çalışıyorum.belkide polislik yapıcam.Bu yüzden atanmamda sorun yaratırmı? cezam bir yıldan az olmasına rağmen.Şimdiden cevaplarınız için çok teşekkür ederim.iyi çalışmalar
Öncelikle siz bir mahkumiyet olarak yorumlamışsınız efendim. Çünkü hagb aldığını belirtmiştim.
Bina altında muhafaza edilmiş eşya hakkında davam.vardı fakat soruşturma aşamasında mağdurun zararını karşıladım ve şikayetinden de vazgeçti şuan savcı mütalaa verdi biz avukatım hagb alırız diyor ama sizin görüşünüz ne olur yorumunuz
merhaba, daha öncesinde uyuşturucu madde kullanmaktan dolayı hakkımda denetimli serbestlik uygulanmıştı ancak okuduğum için devamlılık sağlayamadım ve denetimli serbestliği yakarak mahkemeye çıktım. mahkeme sonucunda beş yıl hiçbir suça karışmamam sonucunda silineceği kararı çıktı. fakat 2018’de tekrar uyuşturucu madde kullanımından dolayı aralık 2019’da mahkemeye çıktım. mahkeme bana 1 yıl 8 ay hapis cezası verdi ama hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ile ve iki yıllık denetimle geri bırakıldım. mahkemeden sonra asla hiçbir şekilde bir şey kullanmadım ve herhangi bir suça bulaşmadım ama nisan ayı başlangıçlı talimat isimli bir dava açılmış ve hagb bozulması nedeniyle yazıyor. neden böyle bir dava tekrar açılmış olabilir? hiçbir suç işlemedim, hagb’mi bozmadım. dosya adı da TALİMAT olarak görünüyor? covid-19 sebebiyle hazirana ertelenmiş mahkeme ama neden olduğunu bilmiyorum ve çok korkuyorum. lütfen yardım edin, eğer hapis yatmam gerekirse gerçekten buna dayanamam. uykularım kaçıyor, kendimi öldürmeyi düşünüyorum lütfen yardım edin.
Bana içmekten denetim serbestlik verdiler tedavi göreceğim 1 sene bu uzman çavuşluga veya polisliğe engel midir
Bir TSK çalışanı halen görevde iken fetö den göz altına alınırsa ve kişi etkin pismanliktan yararlanarak adli kontrol sarti ile serbest bırakılıp mahkeme sonucunda 1.5 yıl ceza alıp HAGB karari çıkmasına rağmen bu süreçte TSK kişiyi ihraç etmişse, kişinin görevine tekrar dönme şansı var mıdır? HAGB alan kişiye devlet ikinci bir sans verip ceza vermemiş gibi olduğu için masumiyet karinesi gereği TSK nın kişiyi atması için HAGB sonucunu beklemesi gerekmez mi ?
Memuriyetine etkilemez demişsiniz fakat TSK ve Fetö özelinde farklı bir durum var mıdır? Benzer durumu yaşayanlar hakkında bir emsal teşkil edecek karar var midir ?
Merhaba, hemşire olarak görev yaptığım kurumdaki işime KHK ile son verildi. Yargılama sonucu 1.6 yıl ile HAGB karar verildi. Bu karar tekrardan kpss ye girip devlet ya da üniversite hastanelerine atanmama engel olur mu?
HAGB memuriyete engel teşkil etmediğini belirttiniz ama KHK ile işime son verilmesi HAGB sının önüne geçerek memuriyete engel teşkil eder mi? Cevaplarsanız çok sevinirim.
Merhabalar , bundan yaklaşık 1 sene evvel , çok duygusal bir anımda bu gün dahi pişmanlık duyduğum bir eylem gerçekleştirdim .TCK 136 . maddesi ile yargılandım ve hakkımda hagb kararı verildi .Bu gün azmedip Hukuk Fakültesini kazandım .1 senedir de bu fakülte de Hukuk nosyonunu kazanma çabası içerisindeyim .Hayal ve hedeflerim arasında ise Hakimlik ve Savcılık sınavını kazanmak , bununla birlikte devletime hizmet etmek var .Hagb kararının bu süreçte bana ne gibi engeller oluşturacağını söyler misiniz ? Hakim veya savcı olmak için benim adıma bir umut var mı ?
HAGB memur olmaya engel midir? Bazı yorumlarda güvenlik soruşturmasında bu durumun eleme sebebi olabileceği yazıyor. Böyle bir durumda iptal davası açılabilir mi? Emsal bir dava örneği mevcut mu?
Merhaba Kolay gelsin internette birçok uygunsuz sitelerde ‘escort dilek arayın diye numarası paylaşılmış 21 yaşında bir bayana Whatsapp üzerinden ‘merhaba dilek , seninle görüşmek istiyorum, fiyat yazarmısın , benim içinde uygun olursa arayacağım ‘şeklinde Whatsapp’tan bana mesaj atmıştır diye benim telefon numaram ile bu numaralı kişiden şikayetçiyim diye benden şikayetçi olmuştur cinsel taciz suçundan dava açılmıştır, ben böyle birşey yapmadım benim böyle birşeyle ilgim yok dememe ve şikayetçi olan bayanın uygunsuz sitelerde escort numarası olarak paylaşıldığını internet ve site çıktıları ile mahkemeye sunmama rağmen bunun sonucunda asliye ceza mahkemesi tarafından 3 ay 22 gün hapis cezası ile cezalandırılmasına ve bunun ertelenmesi HAGB yönünde karar verilmiştir hakkımda ve bu karardan sonra gerekçeli karar açıklanmadan şikayetçi kendi el yazısı ile dilekçe vererek şikayetinden vazgeçtiğini sanığa inandığını belirtmiştir verilen kararı üst mahkemeye ağır ceza mahkemesine itiraz ettim bir üst mahkemede bilirkişi incelenmesini beraatimi istediğimi bu mümkün olmaması durumunda ise şikayetçi şikayetinden vazgeçtiğinden dolayı düşme kararı verilmesini istiyorum diyerek başvurdum bir üst mahkemede hiç içerik yönünden incelemeden ve şikayetten vazgeçmeye bakmadan dosyayı kül halinde reddetmiştir ve bu verilen kararı da usulsüzlük ve kanuna aykırı karar verilmiştir diye kanun yararına bozma talebinde bulundum ve bu istediğiniz kanun yararına bozma yoluna gidilmemiştir diye yazı gönderilmiş gerekçe yok belirtilmemiş ve ben kpss sınavına hazırlanıyorum ve polislik yada herhangi bir devlet memuru olmak istiyordum bundan dolayı bana verilen cinsel taciz suçundan 3 ay 22 gün ceza ve bunun ertelenmesi HAGB kararı verilmesi polis olmama veya herhangi bir memur olmama engelmi dir?Beni aydınlatırsanız çok memnun olurum Birde bu başvurduğum yollardan başka kesin sonuca ulaşabileceğim bir yol varmıdır ? Kesin öğrenmek istediğim bana bu verilen cezanın memur yada polis olmama engelmi dir memur yada polis olabilirmiyim şimdiden teşekkürler cevabınızı bekliyorum.
merhaba
ben kit kurumuna 399 khklı memur olarak atandım
benle ilgili birşey yok fakat
abim twitterde paylaşım yapmış diye hagb kararı verilmiş
bu beni etkilermi
ailemde feto vb bir yapılanmaya üyelik vs yok
ben istanbulda
abim adanada yaşıyor
bu olay oldugunda ben istanbulda yaşıyordum hagb olayı
Merhaba
2019 bekçilik güvenlik soruşturmasın da hagb sorun teşkil eder mi ? Eder ise önceden öğrenme imkanız var mı ?