İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, internet ortamında işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadeleye ilişkin esas ve usûlleri düzenlemektedir. Hukuka aykırı site ve görüntülere erişimin engellenmesi konusunu da işbu kanun üzerinden açıklayacağız.
Erişimin Engellenmesi: Alan adından erişimin engellenmesi, IP adresinden erişimin engellenmesi, içeriğe (URL) erişimin engellenmesi ve benzeri yöntemler kullanılarak erişimin engellenmesidir.
Genel Olarak,
5651 Sayılı Kanun’da bir suç kataloğu belirtilmiş ve “bu suçlar için hukuka aykırı site ve görüntülere erişimin engelleneceği” ifade edilmiştir. Karar hangi merci tarafından verilmiş olursa olsun, aşağıdaki suçların işlendiğine yönelik yeterli şüpheye varıldığı takdirde bu karar verilecektir. Kanunda belirtilen katalog suçlar şunlardır:
- İntihara yönlendirme,
- Çocukların cinsel istismarı,
- Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma,
- Sağlık için tehlikeli madde temini,
- Müstehcenlik,
- Fuhuş,
- Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama
- Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar
Hukuka aykırı site ve görüntülere erişimin engellenmesi konusunda ülkemizde ifade özgürlüğünün ihlali kapsamında birçok eleştiriler getirilmiştir. Özellikle 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’na verilen yargı kararı olmaksızın kapatma yetkisi, sınırlı olmasına rağmen, kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştır.
Ülkemizde yaşanan, 15 Temmuz darbe girişimi sonucu, girilen OHAL süreci kapsamında, 671 Sayılı KHK ile ilgili TİB (Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı kapatılmış ve bütün yetkileri Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na devredilmiştir. Yapılan bu değişiklik sonucu, belli hallerde erişimin engellenmesi kararının, idari bir merci tarafından veriliyor olması hali değişmemiş, bir idari merci kapatılmış, tüm yetkileri başka bir idari merciye devredilmiştir.
Yukarda bahsedildiği gibi erişimin engellenmesi kararını, yargı mercileri ve belli hallerde idari bir merci olan Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu’nun başkanı verebilir. Ancak erişimin engellenmesi kararı, bütün suçlar için verilememektedir. 5651 Sayılı Kanun’da bir suç kataloğu belirtilmiş ve bu suçlar için hukuka aykırı site ve görüntülere erişimin engelleneceği ifade edilmiştir. Karar hangi merci tarafından verilmiş olursa olsun, aşağıdaki suçların işlendiğine yönelik yeterli şüpheye varıldığı takdirde, bu karar verilecektir. Kanunda belirtilen katalog suçlar şunlardır:
- İntihara yönlendirme,
- Çocukların cinsel istismarı,
- Uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma,
- Sağlık için tehlikeli madde temini,
- Müstehcenlik,
- Fuhuş,
- Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama ve
- 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar
Erişimin engellenmesi kararı
- Soruşturma evresinde, Sulh Ceza Hâkimi,
- Kovuşturma evresinde ise davaya bakan mahkeme tarafından verilebilecektir. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ve yalnızca soruşturma evresinde Cumhuriyet Savcısı tarafından da, erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Cumhuriyet Savcısının vermiş olduğu erişimin engellenmesi kararı, 24 saat içinde Sulh Ceza Hakimine sunulmalı, hakimde en geç 24 saat içinde karar vermelidir. Koruma tedbiri niteliğinde verilmiş olan erişimin engellenmesi kararları, Ceza Muhakemesi Kanunu’nca itiraza edilebilir haldedir.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı tarafından verilebilen erişimin engellenmesi kararı verilebilmesi için ise, katalog suçları oluşturan yayınların içerik veya yer sağlayıcısının yurtdışında bulunması ya da içerik veya yer sağlayıcısı yurt içinde olsa dahi çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik, fuhuş suçlarına ilişkin olması gerekmektedir.
