Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Hakaret Suçu

Hemen her gün, sosyal medya üzerinde paylaşılan gönderilerin altına yapılan yorumlarla ya da özelden atılan mesajlarla, hakaret, tehdit, cinsel taciz gibi suç teşkil eylemlerle karşılaşılmaktadır. Bunların pek çoğunda, failler, ceza mahkemesinde yargılanmalarını gerektirecek bir suç işlediklerinin bilincinde dahi olmamaktadır. Sosyal medya ve internet yoluyla işlenen belki de en yaygın suç tipi, Türk Ceza Kanunu m.125-131 arasında düzenlenen ve şerefe karşı işlenen suçlardan sayılan, hakarettir. İnternet ve sosyal medya kullanıcılarının büyük bir kısmı kendilerine ulaşılamayacağı düşüncesiyle tanımadıkları ya da aralarında husumet bulunan kişilere yönelik, sosyal medya hesapları aracılığıyla hakarette bulunabilmektedir. Hatta, bazı kişilerce, bahse konu haksız eylemlerin kendileri tarafından yapıldığı anlaşılmasın diye, sahte hesaplar açılarak suç teşkil eden eylemler, bu hesaplar üzerinden gerçekleştirilmektedir. Kendisine karşı hakaret suçu işlenen kimse, failin cezalandırılabilmesi için altı ay içinde yetkili makamlara şikayette bulunmalıdır. Zira TCK madde 131’de açıkça belirtildiği üzere hakaret suçunun kovuşturulması ve soruşturulması mağdurun şikayetine bağlıdır.

Yazı İçeriği
1. Hakaret Suçu Nedir?
2. Hakaret Suçunun Sosyal Medya ve İnternet Yolu ile İşlenmesi
3. Hakaret Suçunda Soruşturma ve Kovuşturma Aşaması

Günümüzde, teknolojinin hayatımızda büyük yer kaplamasının doğal bir sonucu olarak artan cep telefonu ve internet kullanımı, bazı sorunları da beraberinde getirmiştir. O kadar ki, sosyal medya ve internet üzerinden, cezai yaptırım gerektiren ciddi suçların işlendiği vakıalar, neredeyse günlük hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. En sık rastlanan suç tiplerinin başında ise, internet yoluyla işlenen hakaret suçu gelmektedir. Hakaret suçuna benzer şekilde, internet yoluyla kolaylıkla işlenebilen diğer suçlardan olan tehdit ve cinsel taciz suçlarının sayısı da maalesef günbegün artmaktadır.

1. Hakaret Suçu Nedir?

Hakaret suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda “Şerefe Karşı Suçlar” başlığı altında yer alan 125.-131. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buna göre, hakaret suçu, farklı şekillerde oluşabilir.

• Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını incitecek ölçüde, somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi, hakaret suçunun oluşması için yeterlidir.
• Sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak da hakaret suçu teşkil eden bir diğer durumdur.

Hakaret suçunun konumuzla ilgili olarak Türk Ceza Kanunundaki düzenlemesi ise şu şekildedir:

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu

Madde 125-
(1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.

2. Hakaret Suçunun Sosyal Medya ve İnternet Yolu ile İşlenmesi

Hakaret suçu, huzurda ve gıyapta olmak üzere iki farklı şekilde işlenebilir. Maddenin gerekçesinde, “kişiyi muhatap alan mektup, telgraf, telefon ve benzeri araçlarla yapılan hakaret de, huzurda olarak cezalandırılır” ifadesi mevcuttur. Yasa koyucunun bu ifadesinden de anlaşılacağı üzere, internet, telefon veya diğer bilişim teknolojileri kullanılarak kişilere karşı hakaret suçunun işlenmesi mümkündür. Başka bir deyişle, internet aracılığıyla hakaret suçu, e-posta, sohbet, görüntülü konuşma veya anlık mesajlaşma yolları ile gerçekleşebileceği gibi, internet sayfaları üzerinden alenen de işlenebilmektedir.

Mevzuatımızda, hakaret gibi eylemlerin, sosyal medya ve internet gibi bilişim sitemleri üzerinden gerçekleştirilmesi hali, suçun nitelikli hali olarak öngörülmüştür. Yani Facebook, Twitter, YouTube gibi sosyal medya üzerinden başkalarına hakaret eden kişilere, TCK’da hakaret suçu için öngörülen cezai yaptırımın, ağırlaştırılmış hali uygulanır. Zira, sosyal medyanın bir amacı da, kişilerin yapmış oldukları paylaşımları, toplumun, fiziki dünyada ulaşabileceklerinden daha geniş bir kesimine iletmek istemeleridir. Dolayısıyla, kişi, konusu suç teşkil eden bir paylaşım yaptığında, bu paylaşımı bilerek ve isteyerek yayma düşüncesiyle yapmış gibi kabul edilir. Yasa koyucunun, hakaret suçunun alenileştirilmesine ilişkin özel düzenlemesi ise TCK madde 125/4’te yer bulmakta olup, bu durumda ceza, altıda bir oranında artırılır.  Dolayısıyla hakaret suçunun internet yoluyla alenen işlenmesi hali, verilecek cezanın artırılmasına neden olacak şekilde, suçun nitelikli halidir.

3. Hakaret Suçunda Soruşturma ve Kovuşturma Aşaması

Hakaret suçu, şikayete tabi bir suçtur. Yani, hakaret suçuna ilişkin, suç işleyen kişi hakkında cezai soruşturma başlatılabilmesi ve sonrasında ceza mahkemelerinde yargılanmasının sağlanabilmesi için, öncelikle yetkili mercilere suç duyurusunda bulunulması gerekir. Dolayısıyla, hakaret suçunda ceza yargılaması süreci, mağdurun, suç duyurusunda bulunmasıyla başlar. Ardından, failin bulunması, meydana gelen fiilin suç unsuru taşıyıp taşımadığının tespiti ve söz konusu fiilin fail tarafından işlendiğinin ispat edilmesi adımları izlenecektir. İnternet yoluyla işlenen hakaret suçu soruşturmalarında, en çok zorlanılan konu ise hakaret içerikli yayınların ortadan kaldırılabilme hızıdır. Herkesçe bilindiği üzere, hakaret niteliği taşıyan içeriğin tek bir tuşla internet ortamından silinmesi ihtimali çok yüksektir. Bu nedenle ilgili cezai soruşturmada savcılık tarafından re’sen araştırma yapılmasına rağmen mümkün olan en kısa sürede delillerin toplanması son derece önemlidir. Kanaatimizce, herhangi bir hak kaybı yaşanmaması adına, süreç içinde delillerin yok edilmesi ihtimali gözetilmeli ve sadece suç duyurusunda bulunmakla yetinilmemelidir. Aynı zamanda delillerin toplanmasına ilişkin, yetkili mercilere talepte bulunulması ve gecikme yaşanmaması adına sürecin yakından takip edilmesi son derece elzemdir.

Daha fazla bilgi için aşağıda linkleri yer alan yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Tehdit Suçu
WhatsApp Yazışmaları Delil Olabilir mi?
Bilişim Suçlarında Şikayet Nasıl Yapılır?