İş güvencesi terimi, işverene nazaran güçsüz konumda olan işçinin, korunması amacıyla yapılan düzenlemeler için kullanılmakta olup, işçinin işinin sürekliliğini ve işçinin haksız fesihle karşı karşıya kalmamasını güvence etmektedir. İş güvencesi, İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Ancak, İş Kanunu’na tabi olarak çalışan tüm işçiler, iş güvencesine sahip değildir. İşçilerin iş güvencesinden yararlanmaları için bazı koşullar aranmaktadır. Bunlar;
- İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olması: İş güvencesi koşullarından ilki, işyerine ilişkin olup, işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanabilmesi için, çalışmakta olduğu işyerinde 30 veya daha fazla işçinin çalışıyor olması gerekir. Ancak, işverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir. Örneğin, işverene ait, aynı işin yapıldığı iki ayrı yerdeki işçi sayısı toplamının 30 ve üzeri olması halinde, her iki işyerindeki işçiler iş güvencesi kapsamında olacaktır.
- İşçinin en az altı aylık kıdeminin bulunması: İşçinin kıdem süresine ilişkin olup, en az altı aylık kıdemi bulunmayan işçinin iş güvencesi hükümlerinden yararlanması mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte, 6 aylık kıdemin belirlenmesinde, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler nazara alınır.
- İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması: İş güvencesine sahip olabilmenin bir diğer şartı ise, işçinin belirsiz süreli sözleşme ile çalışmasıdır. Belirli süreli sözleşme ile çalışan işçi iş güvencesinden yararlanamayacaktır. Ancak iş sözleşmenin, belirli süreli yapılabilmesi için objektif nedenlerin bulunması gerekmekte olup, objektif neden bulunmaması veya sözleşmenin sürekli yenilenerek belirsiz süreli sözleşmeye dönüşebileceğini unutmamak gerekmektedir.
- İşveren vekili olmaması: İş güvencesinden yararlanabilmenin son şartı ise, güvenceden yararlanmak isteyen kişinin, işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinden olmamasıdır. İşletmenin, işyerinin bütününü sevk ve idare eden, işçiyi işe alma ve çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleri ve yardımcıları iş güvencesi hükümlerinden yararlanamaz.
Saymış olduğumuz tüm koşulları birlikte sağlayan işçi, iş güvencesi kapsamında olacaktır. İşveren işçinin sözleşmesinin feshini, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. İş sözleşmesi geçerli bir sebep bulunmaksızın feshedilen işçi, iş güvencesi kapsamında ise, iş sözleşmesinin feshinden itibaren 30 gün içerisinde işe iade davası açabilecektir. Bu davada, işçinin iş sözleşmesinin feshinin geçerli bir nedene dayanıp dayanmadığı araştırılacaktır.
İşveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorunda olup, işçinin iş sözleşmesi savunması alınmaksızın, işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Aksi takdir fesih geçersiz olup, feshin geçerli bir nedeni bulunmuyor ise, işçinin işe iadesine karar verilecektir.
