İşyeri Kapatma Kararları ve İptali
- İşyeri Kapatma Cezası Nedir?
Vergi Usul Kanunu’nun “Usulsüzlük” cezalarına ait hükümleri içeren bölümünde yer alan “İşyeri Kapatma Cezası” nın uygulamasındaki amaç, belge düzenine uymama konusunda ısrarcı olan mükelleflerin, bu davranışlarından vazgeçirilerek belge düzenine uymalarını sağlamaktır. Bu şekilde mükelleflerin belge düzenine uyması sağlanarak vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi amaçlanmaktadır.
Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 354. Maddesi ise İşyeri Kapatma Cezalarının yasal dayanağını oluşturmaktadır.
- İşyeri Kapatma Cezalarının Uygulanma Şartları Nelerdir?
İşyeri kapatma cezalarının uygulanabilmesi için gerçekleşmesi gereken şartlar ise şu şekilde sıralanabilir:
- Belge Düzenine Uyulmamış Olması
VUK mükerrer md. 354’e göre işyeri kapatma cezasının uygulanabilmesinin ilk şartı VUK md. 353’ün 1. ve 2. bentlerinde sayılan belgelerin kullanılmaması veya bulundurulmaması, başka bir deyişle, belge düzenine uyulmaması suretiyle özel usulsüzlük suçunun işlenmiş olunmasıdır.
Sözü geçen belgeler, fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu; serbest meslek makbuzu, perakende satış vesikaları (perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazlarla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti), sevk irsaliyesi, yolcu listesi, taşıma irsaliyesi ve günlük müşteri listesidir.
Bu belgeler, VUK’nun ilgili hükümlerinde belirtilen bilgileri taşımadıkları, 159. Numaralı tebliğ gereğince notere tasdik ettirilmedikleri veya Vergi Usul Kanunu uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan. Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik esaslarına göre hazırlanmadıkları halde, VUK 181 numaralı genel tebliğ uyarınca hiç düzenlenmemiş sayılacaklardır.
- Belge Düzenine Uyulmadığının Yetkililerce Bir Takvim Yılı İçerisinde 3 Defa Tespit Edilmesi
İşyeri kapatma cezasının uygulanabilmesi için belge düzenine uyulmadığının bir takvim yılı içerisinde üç kez tespit edilmesi gereklidir. Her üç tespit de yetkili kişilerce yapılmalı ve VUK. md. 353’te bahsi geçen belgeler bir takvim yılı içerisinde üç kez kullanılmamış veya bulundurulmamış olmalıdır.
Burada dikkat edilmesi gerekli nokta, cezanın uygulanma şartının belge düzenine üç defa uyulmaması değil, bu durumun bir takvim yılı içerisinde üç defa tespit edilmesi olduğudur.
- Kapatma Cezasının Uygulanacağının Hatırlatılmış Olması
VUK’nun mükerrer 354. maddesinin üçüncü fıkrasına göre işyeri cezasının uygulanabilmesi için belge düzenine uyulmadığının ikinci defa tespiti üzerine yükümlünün bir yazı ile uyarılarak, belge düzenine uymamanın bir defa daha tekrarlanması halinde işyeri kapatma cezasının uygulanacağının duyurulmuş olması şarttır. Uyarı yazısı gönderilmemiş yükümlü hakkında kapatma cezasının uygulanması mümkün değildir.
- İşyeri Kapatma Cezasını Vermeye Kim Yetkilidir?
Maliye Bakanlığı, yayımlamış olduğu 181 seri no’ lu tebliğ ile, kapatma hususundaki karar verme yetkisini valiliklere devretmiştir.
Kapatma işlemi ise, işyerinin yetki alanı itibariyle bağlı bulunduğu vergi dairesi (bağlı vergi dairelerinde mal müdürlüğü) tarafından oluşturulacak bir ekip tarafından yapılır.
- İşyeri Kapatma Cezasına Karşı Dava Açılması
İşyeri kapatma cezasına dayanak olan tutanaklarda yer alan özel usulsüzlük cezalarına daha önce dava açılmış ve reddedilmiş veya bu tutanaklara hiç dava açılmamış olması hallerinde dahi, işyeri kapatma cezasına karşı dava açılabilir.
İşyeri kapatma cezası ile ilgili olarak vergi davasının hangi sürede açılacağına dair gerek Vergi Usul Kanununda gerekse İdari Yargılama Usulü Kanununda herhangi bir özel düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla vergi dairesince işyerinin kapatılacağına dair gönderilen yazının mükellefe tebliğinden itibaren 30 günlük sürede dava açılması gerekmektedir.
Ancak, 181 sıra numaralı VUK. Genel Tebliği uyarınca vergi dairesinin gönderdiği işyeri kapatma kararı yazısının tebliğinden itibaren 3 gün içinde işyerinin kapatılması işlemi vergi dairesince gerçekleştirilecektir. Bu nedenle, kapatma kararı yazısının mükelleflere tebliğinden itibaren 3 gün içinde yürütmenin durdurulması talebini de içeren bir dilekçe ile dava açılması gerekmektedir.
Kapatma kararının uygulanmasından önce işyeri kapatma cezasının para cezasına çevrilmesini talep edenler ise, hesaplanan para cezasının mükellefe tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde dava açabileceklerdir.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45.maddesi uyarınca işyeri kapatma cezaları ile ilgili vergi mahkemesi kararlarına karşı Danıştay’a temyiz yoluna başvurulamaz. Ancak, vergi mahkemesi kararının tebliğ tarihinden itibaren Bölge İdare Mahkemesine 30 gün içinde itiraz edilebilir.
