Tüm dünyayı etkisi altına alan Korona virüs, birçok hukuki soru ve sorunu da beraberinde getirmiştir. Virüs nedeniyle işyerlerinde kısa çalışma yapılması halinde, işçilerin sigorta primlerinin yatırılması ve ücretlerinin ödenmesi, gündemi meşgul eden önemli konu başlıklarından biridir. Korona virüsün hayatımızı ciddi ölçüde etkilediği şu günlerde, Cumhurbaşkanı tarafından, ekonomik istikrar kalkınma paketi açıklanmış, akabinde, İŞKUR Yönetim Kurulu, 23.03.2020’ de Korona virüs nedeniyle kısa çalışma başvurularının yapılması için karar almıştır.
Güncel hukuki gelişmeleri içeren yazı dizimizin bu kısmı, kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşullarını içermektedir.
İşyerinde Hangi Sebeplerle Kısa Çalışma Yapılabilir?
Genel olarak kısa çalışmaya yol açabilecek olaylar şu şekildedir:
- Kriz Durumları: Sektörel kriz, bölgesel kriz ve genel ekonomik kriz
- Zorlayıcı Sebepler: Dış etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar veya salgın hastalık, yangın, deprem, su baskını, heyelan, seferberlik gibi durumlardır.
Kriterler:
* İşverenden Kaynaklanmama
* Öngörülemezlik (Önceden kestirilememe)
* Çalışma süresinde geçici azalma, faaliyetlerin kısmen ya da tamamen durması
Korona virüs, kısa çalışmaya yol açabilecek zorlayıcı bir sebeptir.
Korona virüs nedeniyle birçok işletme, kısa çalışmayı gündemine almıştır. Bu virüs, kısa çalışmaya yol açabilecek olgulardan olan ‘’zorlayıcı sebeptir.’’
23.03.2020 tarihinden itibaren işverenler, kısa çalışma başvurusunu İŞKUR’a yapabilecektir.
İŞKUR, ‘’Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Zorlayıcı Sebep’’ gerekçesi ile işverenlerin kısa çalışma başvurularının alınacağını duyurmuştur. Duyuru metnine ‘’ https://www.iskur.gov.tr/duyurular/kisa-calisma-odenegi-hakkinda/’’internet sitesinden erişmek mümkündür.
Kısa Çalışma Süresi Nedir?
- İşyerinin tamamı veya bir bölümünde, haftalık çalışma sürelerinin, geçici olarak en az üçte biri oranında azaltılması veya
- İşyerindeki faaliyetin, kısmen veya tamamen, süreklilik koşulu aranmaksızın en az 4 hafta süreyle, geçici olarak durdurulmasıdır.
Kısa çalışma süresi, 3 ayı geçmeyecektir. Cumhurbaşkanı, bu süreyi altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.
İşyerinde ‘’Kısa Çalışma’’ uygulamak isteyen işverenler, İŞKUR’a başvurmalıdır.
Dış etkilerden kaynaklanan ve öngörülemeyen Koronavirüs nedeniyle kısa çalışma uygulamasına geçmek isteyen işverenler, kısa çalışma talebini:
- Türkiye İş Kurumu’na,
- Şayet toplu iş sözleşmesi varsa, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına, bir yazı ile bildirir.
İşverenlerin başvuru sürecinde dolduracağı formlar, Türkiye İş Kurumu’nun
‘’ https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi’’ sitesinde mevcut olup, Kısa Çalışma Talep Formu ve Kısa Çalışma Yaptırılacak İşçilere İlişkin Bilgileri İçeren Liste, manyetik ve yazılı ortamda doldurulmalıdır. İşverenin başvurusu için uygunluk tespiti yapılır. İŞKUR, kısa çalışma için kuruma yapılan başvurunun üzerine, işyerinde bir uygunluk tespiti yapar. Talebi uygun bulunan işveren, ‘’https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi’’ sitesinde yer alan Kısa Çalışma Bildirim Listesini günceller ve kuruma gönderir.
Tüm işçiler kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilir mi?
Tüm işçiler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamaz. İşçinin bu ödeneğe hak kazanması için:
İşveren Bakımından Şart:
İşverenin kısa çalışma talebi, Kurum tarafından uygun bulunmalıdır.
İşçi Bakımından Şartlar: Bu şartlar, 7226 Sayılı Kanun ile, 4447 Sayılı Kanuna eklenen geçici madde ile güncellenmiş olup, 30.06.2020’ye kadar geçerli olmak üzere, koronavirüs nedeniyle kısa çalışma başvurularında:
a) Çalışma Süresi: İşçi, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 60 gün içinde hizmet akdine tabi olarak çalışıyor olmalıdır.
b) Prim ödeme gün sayısı: Son üç yıl içinde en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olmalıdır.
Bu koşulu sağlamayan işçiler de, kısa çalışma süresini geçmemek şartıyla, son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanacaktır.
Bu süreçte işçiye sağlanan haklar nelerdir?
Kısa çalışma süresince, işçiye kısa çalışma ödeneği ödenir ve işçinin genel sağlık sigortası primleri yatırılır.
Hatalı Bilgi ve Belgeden Sorumluluk
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi ya da işçinin kusuru nedeniyle fazla ödeme yapılması halinde, bu ödemeler, yasal faiziyle birlikte sorumlu işçi veya işverenden tahsil edilir.
