İşçinin talebi ya da yazılı kabulü olmaksızın işveren tarafından tek tarafı olarak ücretsiz izin uygulamasına geçilmesi mümkün değildir. Bu sebeple işçinin ücretsiz izin talebi olmayan hallerde bu virüs kapsamındaki günlerde işverenler yıllık ücretli izin kullandırma yoluna başvurabilir.
1-Yıllık İzin Nedir?
Yıllık izin, işçilerin yıl boyunca yaptıkları çalışmalara karşılık fiziksel ve psikolojik olarak beden sağlıklarının korunması için yasal olarak tanınan bir dinlenme hakkıdır.
2-Yıllık İzin Süreleri Nelerdir?
Hizmet sürelerine göre, işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi,
- 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara 14 günden,
- 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
- 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26günden az olamaz.
3- Yıllık İzin Süreleri Bölünerek Kullandırılabilir mi?
İş Kanununda yıllık ücretli izin sürelerinin, tarafların anlaşması ile bir bölümü 10 (on) günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabileceği ifade edilmiştir.
4- Kural Olarak Yıllık İzin Kullanımı İçin İşçinin Yazılı Talebi Gerekir,
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği uyarınca işçi, yıllık iznini kullanmayı planladığı günden en az 1 ay öncesinde; yıllık ücretli izin talebini işverene yazılı olarak bildirir.
5- İşçi Yıllık İzin Hakkını Kullanmak İstemezse?
Yıllık izin, işçi ve işveren açısından hem hak hem de yükümlülüktür. İş Kanunda yıllık izin hakkından vazgeçilemeyeceğine, paraya çevrilemeyeceğine ve bu haktan feragat edilemeyeceğine de dikkat çekilmiştir.
Dolayısıyla yıllık izne hak kazanan işçisine yıllık iznini kullandırmak işverenlerin yetkisi kapsamında olduğu gibi aynı zaman da işverenler açısından bir yükümlülüktür.
Hal böyleyken işveren işçiye, işçinin bu yönde isteği olmasa dahi yıllık ücretli izin kullandırabilir.
6-Virüs Sebebiyle İşverenler, İşçilere Yıllık İzin Kullandırabilir mi?
Yıllık izin kullandırmak işverenler açısından da bir yükümlülük olduğundan Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak kabul edilen Corona Virüs etkisinin söz konusu olduğu bugünlerde ortaya çıkacak zararların azaltılması amacıyla işçinin menfaati olduğunu da gözetilerek işverenlerin, eşitlik ilkesini de gözeterek işçilere yıllık ücretli izin kullandırmasının mümkün olduğu kanaatindeyiz. Ancak bu tür bir kararda işyerindeki çalışma barışının da gözetilmesi gerektiğini önemle belirtmekteyiz.
7- İşverenler Yıllık İznin Kullanılacağı Zaman Dilimini Belirleyebilir mi?
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinde;
işverenlerin işçinin yıllık izin kullanma tarihi talebiyle bağlı olmadığı, işçinin talebi, aynı tarihe denk gelen izin istekleri ve iş durumu dikkate alınarak işveren tarafından yıllık iznin kullanılacağı zaman diliminin belirlenip işçiye başka bir izin tarihinin önerilebileceği ifade edilmiştir.
8-Virüs Sebebiyle İşyerlerinde Toplu İzin Uygulanabilir mi?
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin “Toplu İzin’’ başlıklı 10’uncu maddesinde;
“İşveren veya işveren vekili Nisan ayı başı ile Ekim ayı sonu arasındaki süre içinde, işçilerin tümünü veya bir kısmını kapsayan toplu izin uygulayabilir”
Şeklinde bir ifade kullanılmış olup Corona virüsünün ulusal düzeydeki etkisinin bu aylara da sirayet etmesi halinde işveren tarafından toplu izin kullandırabilmesi mümkündür diyebiliriz.
Toplu izin uygulaması kapsamında geçirilen süre, işçilerin sahip olduğu yıllık izin süresinden mahsup edilir.
9-Tüm İşçiler Toplu İzin Uygulamasına Dahil Edilebilir mi?
Henüz bir yıllık kıdeme sahip olmadığı için hukuken yıllık izin hakkı elde etmemiş işçiler de toplu izin uygulamasına dahil edilebilir.
10- Birkaç İşçinin Toplu İzin Uygulamasının Dışında Bırakılması Mümkün mü?
Bu soruya ilişkin Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 11’inci maddesinde;
“Toplu izin uygulanması halinde işveren veya işveren vekili, işyerinin korunması, işyerindeki araç, gereç, donatım veya makinelerin bakımı, hazırlanması, temizlenmesi veya güvenliğinin sağlanması gibi zorunlu durumlar için yeter sayıda işçiyi toplu izin dışında tutabilir. Bu durumda olanların yıllık izinleri toplu izin döneminden önce veya sonra diledikleri tarihte verilir.”
Denilmek sureti ile de belirtildiği üzere, zorunlu durumlarda yeter sayıda işçi toplu izin uygulamasının dışında tutulabilir. Dolayısıyla virüsün olduğu bugünlerde de toplu izin uygulaması söz konusu ise yeter sayıda işçi toplu izin uygulaması dışında tutulabilir.
