Pek Kötü Davranış Nedeniyle Boşanma Davası

Özel boşanma sebepleri arasında yer alan pek fena muamele nedeniyle boşanma davası TMK madde 162’de düzeleme alanı bulmuştur. Türk Medeni Kanunu’nda yer alan düzenlemeye bakıldığında;

“Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.

Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her halde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer.

Affeden tarafın dava hakkı yoktur.”

şeklindedir.

“Pek kötü davranış” kavramıyla anlatılmak istenen, diğer eşin vücut bütünlüğü ve sağlığına yönelik her türlü saldırıdır. Başka bir deyişle, pek kötü davranış, cana kast dışında kalan her türlü eza ve cefa gibi müessir filleri kapsadığı gibi ağır hakaretleri ve haysiyete tecavüz niteliğindeki isnatları da içermektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, eşin bedensel ve ruhsal yapısını zedelemeye, tehlikeye düşürmeye yönelik ağır hareketler bedensel olabileceği gibi manevi de olabilmektedir. Eşlerden birinin diğerini dövmesi, eve kapatması, aç bırakması, normal olmayan cinsi münasebete zorlaması, pek fena muameleye örnek olarak gösterilebilir.

Pek fena muamele nedeniyle boşanma, kusura dayanan bir boşanma nedeni olduğundan, fiilin bilinçli başka bir deyişle kasten işlenmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle, akıl hastası olan eşin diğerine pek kötü davranışta bulunması halinde açılacak davalarda bu gerekçeye dayanılamaz.

Pek kötü davranış nedeniyle boşanma davası açma hakkı olan koca veya kadın, boşanma nedenini öğrendikten itibaren altı ay geçtikten sonra dava açarsa davası hak düşürücü süre geçirildiği için reddedilecektir. Bu nedenle, pek kötü davranış sebebine dayanarak boşanma davası açmak isteyen eşin, boşanma nedenini öğrenmesinden itibaren altı ay ve nedenin oluşmasından itibaren beş yıl içerisinde davasını açması gerekmektedir. Hâkim, altı aylık ve beş yıllık bu hak düşürücü süreleri eşler ileri sürmese bile kendiliğinden dikkate almak durumundadır. Dolayısıyla, sürelerin eşler tarafından takip edilmesi, dava hakkının kaybedilmemesi açısından önem taşımaktadır.

• Peki pek kötü davranışa maruz kalan eşin diğerini affetmesi mümkün müdür?

Af ile eş evliliği devam ettirmek isteğini ve yaşanan olayların üstesinden geldiğini ortaya koymuş olmaktadır. Affeden eşin bu isteğine ve evlilik birliğine saygı gösteren kanun koyucu, TMK’nın 162.maddesinin son fıkrasında “Affeden tarafın dava hakkı yoktur.” şeklinde düzenlemeye yer vermiştir. Metinden de anlaşılacağı üzere, kendisine pek kötü davranışta bulunan eşini açıkça affeden, affettiğini gösteren davranışlar sergileyen kişi, bu sebeplerden birine dayalı olarak dava açma hakkını kaybedecektir.

Af örtülü, açık, yazılı veya sözlü olabilir. Af kişiye sıkı sıkıya bağlı hak olduğundan yalnızca eşin kendisi tarafından kullanılabilmesi gerektiğinden, temsilci aracılığı ile af söz konusu olmamaktadır. Ayrıca af bir irade beyanı olduğundan kişinin iradesini sakatlayan nedenler varsa af gerçekleşmiş olmayacaktır. Örneğin, eş korkutulmuş ise aftan söz edilemez.

Pek fena muamelenin varsayılması için devamlılık aranmamaktadır. Bazen tek bir davranış da örneğin, kocanın, karısını bir defa dövmesi de pek fena muamelenin var sayılması için yeterlidir. Dolayısıyla, eşinden bir kez bile olsa pek fena muamele niteliğinde bir davranışa maruz kalan diğer eşin TMK md. 162 uyarınca pek kötü davranış nedeniyle boşanma davası açma hakkı bulunmaktadır.

Pek kötü davranış sebebiyle açılan boşanma davalarında ispat yükü davacının üzerindedir. Bu nedenle, pek kötü davranış nedeniyle boşanma davası açan eşin davasını tam olarak ispat etmesi gerekmektedir. Burada delil serbestisi ilkesi geçerlidir. Buna göre söz konusu davranışlara maruz kalan eş, davasını her türlü delille ispat edebilir. Tanık anlatımları, eylemin konu olduğu ceza mahkemesi dosyası, tıbbi belgeler ispat araçlarına örnek olarak gösterilebilir.