Hakkında icra takibi başlatılmış olan bir kişi, kamu veya özel sektör fark etmeksizin çalıştığı takdirde; alacaklının talebi doğrultusunda icra müdürlüğünce, işçinin bağlı olarak çalıştığı işverene, İcra ve İflas Kanunu’nun 355 vd. maddeleri uyarınca maaş haczi müzekkeresi gönderilir. İcra dairelerinden gönderilen tebligat üzerine işveren, işçinin maaşı üzerine haciz işlendiğini maaş üzerinde başkaca haciz varsa bunu ve işçinin maaş tutarını bildirmekle yükümlüdür. İşveren bu bildirimden sonra işçinin maaş ve ücretlerinin ödeme gününde ¼’ünü kesip maaş haczi gelen dosyaya ödemek zorundadır. Aksi halde işveren kesinti yapmadığı tutar kadar borçtan sorumlu olacak ve alacaklı tarafından işveren hakkında haciz işlemi yapılabilecektir.
Yazı İçeriği
1. Maaş Haczi Nedir?
2. Maaş Haczinde Kesinti Yapılabilecek Tutar ve Oran
3. Kıdem Tazminatı ve Diğer Tazminat Alacaklarında Maaş Haczi
4. Maaş Haczi Kesintisi Yapılmayacak İşçilik Alacakları
5. Maaş Haczinde Sıra Nasıl Belirlenir?
6. Maaş Haczinde İşverenin Alacaklıya Karşı Sorumluluğu
7. Maaş Haczinde İşverenin Borçlu – İşçiye Karşı Sorumluluğu
Maaş haczi uygulamada alacağın tahsili için alacaklılar tarafından en sık başvurulan yoldur. Maaş haczi konusunda kanun sorumluluğu işveren üzerine yüklemiş olup yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenin borçlu olmadığı bir borçtan sorumlu olması icazet vermiştir. Bu sebeple maaş haciz müzekkeresinin dikkatli incelenmesi, işçinin sicil dosyasında tutulması, birden fazla maaş haczi varsa sıraya konulması gerekmektedir. Aksi halde hatalı işlemi sebebiyle işveren hem işçiye hem de tanımadığı bir alacaklıya karşı sorumlu olabilecektir.
1. Maaş Haczi Nedir?
İcra İflas Kanunu (İİK) m. 83 uyarınca çalışan işçi veyahut memurun kesinleşmiş borcundan dolayı çalışmasının karşılığı olarak işverenden aldığı ücret, ikramiye, prim, maaş vb. gibi hak ve alacakların bir kısmının veyahut tamamının haczedilerek icra dairesine ödenmesine maaş haczi denilmektedir. Maaş haczi de diğer hacizler gibi kanunda öngörülmüş alacak tahsil yöntemidir.
Haciz hakkında daha detaylı bilgi için Haciz Nedir? isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.
İİK m.83
“Maaşlar, tahsisat ve her nevi ücretler, intifa hakları ve hasılatı, ilama müstenit olmayan nafakalar, tekaüt maaşları, sigortalar veya tekaüt sandıkları tarafından tahsis edilen iratlar, borçlu ve ailesinin geçinmeleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczolunabilir.”
2. Maaş Haczinde Kesinti Yapılabilecek Tutar ve Oran
İİK 83. maddesi uyarınca yapılacak maaş haczi kesintisinde işçinin maaşının dörtte birinden az olmamak üzere kesinti yapılır. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca ise işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez. Her iki kanun maddesi birlikte değerlendirildiğinde işçinin ücretinden yapılacak kesinti ¼ oranında olacaktır. Ancak nafakaya ilişkin hükümler saklı tutulduğundan burada ¼ oranı dikkate alınmayacak ve aylık nafaka tutarının maaşın ¼’ünden fazla olması halinde nafaka tutarı kadar kesinti yapılacaktır. Ancak dikkat edilmelidir ki; nafaka alacağına yönelik bu istisna, aylık olarak ödenen tutara ilişkin olup birikmiş nafaka borçları da İş Kanunu’ndan kaynaklanan ve işçinin ücretinin dörtte birinden fazlasının haczedilemeyeceği genel kuralına tabidir. Konu ile ilgili “Ödenmeyen Nafaka İçin İcra Takibi” isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.
İşveren tarafından işçiye aylık sabit ücret dışında verilen para veya parasal karşılığı olan menfaate ücret eki denir. Bunlar genel olarak; prim, ikramiye, kardan pay alma, komisyon ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, sosyal yardımlardır. Bu ekler ücret eki kabul edildiğinden dörtte bir oranında haczedilebilirler.
İİK m. 83/2
“Ancak haczolunacak miktar bunların dörtte birinden az olamaz.”
İş Kanunu m. 35
“İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.”
3. Kıdem Tazminatı ve Diğer Tazminat Alacaklarında Maaş Haczi
Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı, Yıllık Ücretli İzin Alacağı, Kötüniyet Tazminatı, Sendikal Tazminat gibi işveren tarafından yapılan ödemeler ücret niteliğinde olmadığı için tamamı haczedilebilir. ¼ oransal sınırı uygulanmaz.
Kıdem tazminatı hakkında daha detaylı bilgi için “Kıdem Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?” ve İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi? isimli yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
4. Maaş Haczi Kesintisi Yapılmayacak İşçilik Alacakları
İİK m. 82/11 uyarınca iş kazası veya meslek hastalığı sebebiyle işçiye toplu veya aylık taksitler halinde yapılan tazminat ve ödemeler haczedilemez. Geçici işgöremezlik ödeneği de haczedilemez. Yine kısa çalışma ödeneği kapsamında işçiye yapılan ödemelerden maaş haczi kesintisi yapılamaz. Bu kuralın istisnası da aylık nafaka alacağıdır. İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davaları sonucu alınan tazminat bedelleri haczedilemez niteliktedir.
Konu hakkında daha detaylı bilgi için İş Kazası Sonucu Maddi ve Manevi Tazminat Davaları isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.
5. Maaş Haczinde Sıra Nasıl Belirlenir?
Bir işçi – çalışan hakkında birden fazla kesinleşmiş icra dosyası varsa ve bu dosyalardan işverene maaş haczi gönderilmişse hem maaş haczi müzekkeresinin tebliğ tarihi hem alacağın niteliği kesinti yapılacak sıranın belirlenmesinde önem arz etmektedir. Öncelikle kural olarak icra takibinin ne zaman açıldığı, borcun vadesi önem arz etmeksizin maaş haczinde sıra işverene gönderilen maaş haczi müzekkeresinin tebliğ tarihine göre belirlenir. Yani işverene ilk tebliğ edilen maaş haczi ilk sıradadır. Ancak nafaka alacakları öncelikli olduğundan nafaka alacağı gönderilen maaş haczinin sırası önemli olmayıp ilk sıraya kaydedilmesi gerekmektedir. Ancak dikkat edilmelidir ki; nafaka alacağına yönelik bu istisna, aylık olarak ödenen tutara ilişkin olup birikmiş nafaka borçları da İş Kanunu’ndan kaynaklanan birikmiş nafaka alacağı diğer alacaklar gibi tebliğ tarihine göre sıraya alınacaktır.
6. Maaş Haczinde İşverenin Alacaklıya Karşı Sorumluluğu
Borçlu çalışanın maaş haczi yazısını alan işveren (veya bu işle görevli kanuni muhatap), bir hafta içinde, haczin icra edildiğini ve borçlunun maaş ve ücretinin miktarını icra dairesine bildirmeye ve borç bitinceye kadar icra dairesinin haciz bildirimine göre haczolunan miktarı, borçlunun maaş ve ücretinden keserek, hemen icra dairesine yatırmaya mecburdur. Bu yükümlüğünü yerine getirmeyen işveren, mahkemeden hüküm alınmasına hacet kalmaksızın borçlunun maaşından ve ücretinden kesmediği miktar kadar sorumludur. Borcun tamamından sorumlu tutulamaz. Örneğin 5.000 TL alan bir işçinin 50.000,00 TL’lik borcu için 01.01.2020 tarihinde tebliğ edilen maaş haczi için 01.01.2021 tarihine kadar kesinti yapmayan işveren 15.000,00 TL’lik (12×1.250,00 TL) borçtan sorumlu olacaktır.
Ayrıca işçinin işten ayrılması durumunda da işveren durumu icra dairesine bildirmeye mecburdur. İİK m. 357 uyarınca işveren İcra dairesince kanuna göre yapılan tebliğ ve emirleri derhal yapmağa ve neticesini geciktirmeksizin icra dairesine bildirmeğe mecburdur. Geçerli bir sebep haricinde tebliğ ve emirleri yapmayanlar hakkında ait olduğu dairece tahkikatı gerek kalmaksızın Cumhuriyet Savcılığınca doğrudan doğruya soruşturma yapılır.
7. Maaş Haczinde İşverenin Borçlu – İşçiye Karşı Sorumluluğu
İşçi hakkında gelen maaş haciz müzekkeresi üzerine işçinin maaşından kesinti yapıp icra dairesine ödemeyen işverenin hem icra dairesine sorumluluğu olduğu gibi hem de işçiye karşı sorumluluğu vardır. Zira işveren, işçinin hak ettiği ücretini maaş haczi müzekkeresi gereği işçinin adına icra dairesine ödemek üzere kesmesine karşın icra dairesine ödeme yapmayarak işçinin ücrete ilişkin hakkını ihlal etmektedir. İşçi ücretinden yapılan kesintinin icra dairesine gönderilmesini isteyebileceği gibi kesintinin icra dairesine gönderilmemesi sebebiyle iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Burada işveren tarafından ödemenin sonrada yapılması ihlali ortadan kaldırmayacaktır. Zira icra dairesine yapılan ödeme ile ödeme yapılan tutar kadar borca artık faiz işlemeyecektir. Ancak işveren işçi istifa etmeden önce faizi işçiye mahsup etmemek kaydıyla kesintiyi icra dairesine faizi ile beraber öder ve işçinin diğer zararlarını karşılarsa işçi artık haklı nedenle işten ayrılamaz.
İşçinin haklı fesih halleri İşçi Hangi Hallerde Sözleşmeyi Haklı Olarak Feshedebilir? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
05.01.2023 tarihonde gelen maaş haczi için Aralık/2022 ayindan kesinti yapılabilirmi
yoksa haciz yazısı geldigı tarih olan Ocak/2023 den itibarenmi geçerli olacak.
Aralık/2022 maaşımdan kesinti yapılarak ödeme yapıldı tarafıma.
merhabalar,hem birikmiş hem güncel nafaka alacağım için borçlunun işyerine maaş haczi gönderdik ancak bir cevap alamadık. bunun üzerine işyerini aradım. kendisinin başkaca icra dosyaları olduğunu sıraya aldıklarını söylediler bende bunun nafaka alacağı olduğunu ve ödeme yapmalarını söyledim tamam dediler ancak şubat ve mart ayı ödemelerini yapmadılar. sonrasında işyerini tekrar aradığımda işten çıkartıldığı cevabını aldım. bu kişi orada yıllardır çalışan birisi tazminatı var. Ancak dosyama hiç ödeme alamadım. bu durumda ne yapabilirim bana yardımcı olursanız sevinirim.
Sayın avukat maaş haczi gönderimlerinde şunu sormak istiyorum. Yeni işe başlayan birinin sigortalı çalıştığı hemen sistemde görülüyor mu? Mesela primi yattıktan sonra mı görülüyor yoksa başladığı anda sigortalı çalıştığı biliniyor mu? Birden fazla icralarda sıraya konduğunu biliyorum. İşveren kendi kafasından birden fazla icra koyduramaz her halde sadece bizim rızmızın olması lazım değil mi?
Merhabalar, yanımda çalışan işçiye, bir yıl önce haciz yazısı geldi, yalnız ben hiç bir şey yapmadım,maaşını tam vermeye devam ettim, hukuki sorumluluğum nedir, herhangi bir ceza yada bir yere para ödemek zorunda kalırmıyım
Merhaba işyerinde bir borçlunun maaşından kesinti yapılıp bitmiş olup diğer dosyalarına geçilmiştir. Bir yıldan uzun süredir bakiye borç bildirimi yapılmamış olup yeni tebligat gelmiştir. Borç bildirimi için de bir zaman aşımı yok mudur? Biz tekrar bu dosyaya mı dönmeliyiz yoksa sıraya mı almalıyız?
Merhabalar,
Yanımda çalışan işçinin maaşından icra kesintisi mevcutken ve düzenli olarak kesintiler icra dairesine ödenmekteyken işçi 17/07/2020 tarihinde istifa ederek iş yerinden ayrılmış daha sonra aynı işçi 15/08/2020 tarihinde tekrar yanımda çalışmaya başlamıştır. Bu durumda ilk kesinti yapılan icra dairesine mi kesintiyi göndereceğim yoksa 15/08/2020 tarihinden itibaren gelen haciz yazılarına istinaden ilk tebliğ olan icra dairesine mi kesinti yapıp göndereceğim.Saygılarımla
Merhaba
2 yıldır yanımızda çalışanın ilk işe girdiği tarihte yani 2 yıl önce icrası geldi fakat herhangi bir dönüş yapmadık.
12 adet ivra dosyası var. 2 yıllık bakiye bizden temin edilirmi.
talep edilen bakiyeyi ödemezsek ne olur.
cumhurbaşkanlığı genelgesi yayınlandı icra ve iflas işlemleri durdurulması içi koronavirüs nedeniyle; 15 gün önce bir personelimizin maaşından icra kesilmesi için yazı geldi şimdi biz bundan kesecek miyiz kesmeyecek miyiz ? herhangi bir yere bilgi vermemiz gerekiyor mu..tsk
Merhaba. 3 yıl kadar önce bir çalışanımıza maaş haczi yazısı geldi. Yaklaşık olarak 6 ay sonra cevap vererek maaş haczi uyguladık. Çalışanımız şuanda işi bırakıyor. Bu geç cevap verdiğimiz 6 aylık süredeki maaş haczi bizden talep edilirmi? (biz herhangi bir kesinti uygulamadık)
çalışıp çalışmadığını bilmediğimiz birisine icra takibi nasıl başlatırız. SGK yazı istiyor, kişinin çalışıp çalışmadığı hakkında bilgi vermiyor
Merhabalar, Aralık ayında işyerime gelmiş personel icra yazısına aralık 2019 itibariyle icra müdürlüğüne ödeme gönderilecektir vs vs diye cevabımızı yazıp gönderdik fakat bugüne kadar ödeme yapamadım borç şirketimize kalırmı 3 aylık(Aralık ocak şubat) ödemeyi 03.03.2020 tarihinde göndersem problem yaşarmıyım?
Haftada 1 gün taksi şöförlügü yapıyorum buna bağlı olarak aylık 5 günlük sigortam yatıyor. Borcumdan dolayı buna maaş haczi yolladılar. Aylık 4 gün çalışarak kendi geçimimi bile saglayamiyorum birde takside günlük olarak çalışıyorum ve kazancım değişkenlik gösteriyor. 5 günlük sigortaya maaş haczi olurmu birde kazancım günlük olduğu için ne kadar kazandığım işverenin kazancimi neye göre belirleyip bildirecegini bilmiyorum. Bu konuda ne yapmam gerekli acaba
Merabalar aralik ayında maaşıma haciz geldi isverenkasim ayini yarirdigi icin maaşımı tam yatırdı yanlız aralık-2007 maaşında 505 tl kesinti yaptı yaptı bu kesintiyide halen icra müdürlüğüne yatırmadı bende haklı olarak bu iş yerinde çalışmayacağını belirtti ve isten ayrılacağım bu ayın 26 sında iş vereminden bu yatırmadığı parami nasıl alabilirim yardımcı olursanız sevinirim
Merhaba
Abime maaş haczi geldi. Fakat isveren pandemi nedeni ile icra dairesine ödeme yapamıyor. Bu durumda işverenin iş yerine haciz gelirmi
Merhabalar ben isverenim işçim için gelen haciz tebligatlarina cevap vermedim 3 tane gönderdiler cevap vermedim bu işçimin bütün borçları bana mı kalıyor bütün borcu bana haciz olarak geldi adamın adam bende 6 ay çalıştı benim ne yapmam lazım
Benim maaşımdan 6500 tl kesinti yapildi fakat hicbir alacaklima odenmedi isten ayrilirken 6500 tl tum borcumu kapatirken suan kapatmiyo isveren bu borc senden cikti bizi alakadar ediyo desede halen tek kurus yatirmadi simdi benim hakkimi arayabilecegim yer neresidir yoksa bu borcu ben sil bastan mi yatiracagim son olarak alacaklim bankadaki 2600 tl parama bloke koydu yardim gelirsr sevinirim
Merhaba çalıştığım iş yerim de maaşıma haciz geldi ve her ay benden icra kesintisi yapıldı ama işverenim bende yaptığı kesintileri icrama ödememiş ve borcumdan fazlasını kesmiş bunun için nasıl bir yol izlemeliyim ve hala ne borcumu ödedi nede kestiği paraları bana geri verdi