Genel Olarak,
Marka hakkına tecavüzün örnekleri, halk arasında “imitasyon’’, “birebir taklit” olarak tabir edilen ve ünlü markalar taklit edilerek üretilen saat, takı, gözlük, tişört, pantolon, gömlek gibi ürünlerdir. Bu taklit ürünler, taklit ettikleri markanın ününden yararlanıp düşük maliyetlerle satış yaptıkları için haksız bir kazanç sağlamaktadır.
Marka Hakkına Tecavüz Davaları
Marka tecavüzü davaları hükümsüzlük davalarından farklıdır. Zira burada hükümsüzlüğüne karar verilecek bir marka yoktur; tam aksine usulünce tescil edilmiş bir markanın, marka sahibinin izni olmadan kullanılması, aynı veya ayırt edilemeyecek bir biçimde taklit edilmesi ya da taklit olduğu bilinen veya bilinmesi gereken bir markanın ticari amaçla elde bulundurulması söz konusudur. Marka sahibi tarafından lisans yolu ile verilmiş hakları genişletmek veya başkalarına devretmek de yine marka hakkına tecavüzdür.
Ticari hayatın sağlıklı ve düzenli işleyişi açısından, marka hakkına tecavüz oluşturan davranışların önlenmesine ilişkin kurallar, hukuk davaları ve ceza davaları ile desteklemiştir.
Sınai Mülkiyet Kanunu ile marka hakkına tecavüz sayılan fiiller düzenlenmiştir. Bu fiilleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı madde 7’de belirtilen biçimlerde kullanmak,
- Marka sahibinin izni olmadan, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanarak markayı taklit etmek,
- Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak,
- Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek,
- Sınai Mülkiyet Kanunu madde 19/2, tecavüz davalarında def’i olarak ileri sürülebilir. Bu halde kullanıma ilişkin 5 yıllık sürede, dava tarihi esas alınır.
Marka Hakkına Tecavüzde Cezai Hükümler
- Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi,
- Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi,
- Yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi, kanunda öngörülen sürelerde hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.
! Bu suçlardan dolayı cezaya hükmedebilmek için markanın Türkiye’de tescilli olması şarttır.
Şayet bu suçlar, bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenirse, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
Bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.
Başkasının hak sahibi olduğu marka taklit edilerek üretilmiş malı, satışa arz eden veya satan kişi, bu malı nereden temin ettiğini bildirir ve bu suretle üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilmiş mallara el konulmasını sağlarsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
