
Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
Feragat, sözlük anlamı itibarıyla kişinin sahip olduğu bir haktan kendi iradesi ile vazgeçmesidir. Buradan hareketle mirastan feragat, miras hakkı olan kimsenin, bu haktan kendi isteğiyle miras bırakanın vefatından önce yahut sonra vazgeçebilmesini ifade eder. Miras bırakandan bir karşılık alınarak mirastan feragat edilebileceği gibi karşılık alınmaksızın feragat edilmesi de mümkündür. Bu durumda mirastan karşılıksız olarak feragat edilmişse feragat edenin alt soyu, miras bırakanın mirasçısı olmaya devam edecektir. Örneğin baba, dedenin mirasından karşılıksız olarak feragat etmişse çocuklar, dedeye mirasçı olmaya devam eder. Buna karşın, miras bırakandan bir bedel almak suretiyle mirastan vazgeçilmişse, vazgeçenin alt soyu da mirasçılık sıfatını kaybedecektir. Bu konuda önem arz eden huşulardan biri de, feragatin bir miras sözleşmesi ile yapılabileceğidir. Yani vasiyetname düzenlenerek feragat edilmesi mümkün değildir. Şayet kişi bir vasiyetname ile miras hakkından vazgeçmek istiyorsa Mirasın Reddi gündeme gelecektir. Bu bağlamda mirastan feragat ve mirasın reddi konusu kısmen de olsa benzer amaca yönelik işlemler olarak görülmelerine rağmen hukuki mahiyetleri itibariyle önemli farklara sahiptirler.
Yazı İçeriği
1. Mirastan Feragat Nedir?
2. Mirastan Feragatin Türleri
2.1. İvazlı\Karşılıklı Mirastan Feragat Nedir?
2.2. İvazsız\Karşılıksız Mirastan Feragat Nedir?
3. Mirastan Feragatin Şekli
4. Mirastan Feragatin Sonuçları
5. Mirastan Feragat Sözleşmesinin İptali Davası
5.1. Mirastan Feragat Sözleşmesi İptali Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
5.2. Mirastan Feragat Sözleşmesinin İptali Davasında Süre
6. Mirastan Feragat Edenin Tereke Alacaklısına Karşı Sorumlulukları
7. Mirastan Feragat ve Mirasın Reddi Arasındaki Farklar
“Mirasın Reddi” yazımızda detaylıca izah edildiği üzere, mirasçı tek taraflı irade beyanıyla mirası reddedebilmektedir. Mirasın reddedilmesi halinde, reddeden mirasçının altsoyu, bu durumdan etkilenmez ve reddeden mirasçı adeta ölmüş gibi değerlendirilerek, miras bırakandan kalan miras doğrudan reddeden mirasçının altsoyuna geçer.
Mirastan ivazsız feragat halinde de, tıpkı reddi miras halinde olduğu gibi, feragat eden mirasçının altsoyu, bu durumdan etkilenmeyecektir. Ancak mirastan ivazlı feragat halinde, feragat eden mirasçının altsoyu da feragate konu mirasçılık sıfatını yitirecektir.
Mirastan feragat, mirasçının miras bırakanı ile yaptığı bir sözleşme ile yasal mirasından kendi istek ve iradesiyle vazgeçmesidir. Mirastan feragat sözleşmesine ilişkin düzenleme, Medeni Kanunumuzun 528. maddesi ile hüküm altına alınmıştır.
“Madde 528 –
Miras bırakan, bir mirasçısı ile karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir.
Feragat eden, mirasçılık sıfatını kaybeder.
Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat, sözleşmede aksi öngörülmedikçe feragat edenin altsoyu için de sonuç doğurur.”
Mirastan feragati düzenleyen kanun hükmünün ilk fıkrasında, feragatin karşılıksız veya bir karşılık sağlanarak yapılabileceği öngörülmüştür. Buna göre mirastan feragat sözleşmesini, ivazlı feragat sözleşmesi ve ivazsız feragat sözleşmesi olarak ikiye ayırmak mümkündür.
Miras bırakan, feragati için mirasçıya bir karşılık vermişse feragat ivazlı yani karşılıklı olurken, mirasçıya herhangi bir karşılık verilmemişse ivazsız, yani karşılıksızdır.
Mirastan ivazlı feragat kişinin bir menfaat karşılığında miras hakkından kendi iradesi ile vazgeçmesidir. Buradaki menfaat ile kastedilen genellikle maddi karşılığı olan mal varlığı unsurlarıdır. Burada mirasçı, muristen yani miras bırakandan bir karşılık alarak mirasından vazgeçmiş olur. Örnek vermek gerekirse; miras bırakanın hayatta iken mirasçısına bir daire vermesi karşılığında mirasçının, miras payından vazgeçmesi bu kapsamda değerlendirilir.
Mirastan ivazsız feragat halinde ise feragat eden mirasçı, herhangi bir menfaat elde etmeden miras hakkından vazgeçmektedir. Başka bir anlatımla, mirasçı miras bırakanın sağlığında, ondan hiçbir karşılık almaksızın muhtemel mirasçılık hakkından feragat eder. Burada miras bırakan, yalnızca mirasçının feragat beyanını kabul etmekte, ivazlı feragat sözleşmesinde olduğu gibi herhangi bir borç altına girmemektedir.
Mirastan feragat, miras sözleşmesi ile yapılmalıdır. Sözleşme yapanlar ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmalı ve kısıtlı olmamalıdır. Miras sözleşmesi Noter huzurunda, yazılı olarak yapılabilecektir. Adi yazılı şekilde mirastan feragat sözleşmesi yapılması mümkün olmadığı gibi, sözlü olarak yapılan feragat sözleşmeleri de geçersizdir.
Diğer taraftan; mirastan feragat sözleşmesi yapabilme hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan, temsilci ile yapılması söz konusu olamaz. Yani miras bırakan kimse Notere bizzat gelerek feragat sözleşmesini akdetmelidir. Buna karşın mirastan feragat eden ölüme bağlı bir tasarrufta bulunmadığından, temsilci aracılığıyla sözleşme yapabilecektir. Yani feragat edenin bizzat noter huzurunda olması gerekmemektedir.
Mirastan feragatin en önemli sonucu, feragat edenin, miras payı üzerinde hak iddia edememesidir. Diğer yandan mirastan feragatin mirasçının alt soyu bakımından da ciddi sonuçları olmaktadır. Bu sonuçlar feragatin ivazlı yahut ivazsız olmasına göre farklılık arz etmektedir.
Mirasçının bir karşılık sağlamak suretiyle mirastan ivazlı feragat etmesi halinde, bu işlem, feragat edenin altsoyu için de sonuç doğurur. Yani, mirastan ivazlı feragat edenin altsoyu da feragate konu terekenin mirasçısı olma hakkını yitirir. Zira burada hâlihazırda miras hakkına karşılık bir bedel alındığından bu bedel üzerinde mirasçının alt soyunun da hakkı olacaktır. Söz gelimi, mirastan feragat karşılığında bir gayrimenkul edinilmişse bu gayrimenkul feragat edenin mülkiyetine geçeceğinden, kendisi vefat ettikten sonra bu mal üzerinde alt soyunun hakkı doğacaktır.
Ancak şayet mirastan feragat ivazsız ise, yalnızca feragat edeni etkiler, altsoya etki etmez. Yani alt soy, vefat eden mirasbırakanın mirasçısı olmaya devam eder.
Mirastan feragat sözleşmesi, hukuka ve/veya ahlaka aykırılık, tarafların ehliyet yoksunluğu ve/veya irade sakatlıkları yahut sözleşmede şekil şartlarına uyulmaması gibi gerekçelerle iptal edilebilir. Muvazaa, zihni kayıt veya latife beyanı (şaka) bulunması durumunda mirastan feragat sözleşmesi kesin hükümsüzdür.
Dava açma hakkına sahip olan kişilerce, miras bırakanın vefatının akabinde, feragat sözleşmesinin iptalini gerektirecek sebebi öğrenmelerinden itibaren bir yıl içinde, sözleşmenin iptali talep edilmelidir. Bahse konu, bir yıllık süre, hak düşürücü niteliğe sahip olduğundan, bu sürenin dolmasının ardından açılacak dava reddedilecektir.
Mirastan feragat sözleşmesi iptal davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, miras bırakanın son yerleşim yerinin bağlı bulunduğu yer mahkemesidir.
İptal sebeplerinin öğrenilmesinden itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içinde, miras bırakanın son yerleşim yerinin bağlı bulunduğu yargı mercilerinde dava açılmalıdır. Bu şekilde mirastan feragat sözleşmesi iptali mümkün hale gelir.
Diğer taraftan, miras hukukunun konusuna, kapsamına, mirasçılık kavramının detaylarına ve ilgililerinin yasal hak ve yükümlülüklerine ilişkin detaylı incelememize “Miras Hukuku Nedir?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Miras bırakanın borcu varsa yahut miras bırakan ölüme bağlı tasarrufla başkası lehine vasiyetname yapmışsa, artık miras bırakanın ölümü anında bu borçlar tereke borcu sayılmaktadır.
Mirasın açıldığı sırada tereke, borçları karşılamıyorsa ve mirasçılar borçları ödemiyorsa, feragat edenin ve kendi mirasçılarının da tereke borçlarından belli miktarda ve belli süreyle sorumluluğu vardır. TMK m.530’daki düzenleme uyarınca, feragat eden ve mirasçıları, miras bırakanın ölümünden önceki beş yıl içinde miras bırakandan aldıkları karşılıktan, mirasın açılması sırasındaki zenginleşmeleri oranında sorumludur. Yani mirastan karşılıklı feragat sözleşmesi ile vazgeçilmişse, miras bırakan edindiği karşılık nedeniyle tereke borcundan sorumlu olacaktır.
Aralarındaki başlıca ayrım, reddi miras, mirasçının tek taraflı irade beyanıyla olurken; mirastan feragatin, mirasçı ile miras bırakan arasında resmi şekilde akdedilen bir feragat sözleşmesiyle gerçekleşmesidir.
Bir diğer ayrım olarak, mirasın reddi nihayetinde, reddeden mirasçının altsoyu bu durumdan etkilenmez ve adeta reddeden ölmüş gibi değerlendirilerek miras altsoyuna geçer. Mirastan ivazsız feragatin, feragat beyanında bulunan mirasçının altsoyu açısından etkisi de, reddi miras müessesesine benzerdir. Zira mirastan ivazsız feragat eden mirasçının altsoyu, feragate konu tereke üzerindeki miras hakkını kaybetmez. Diğer taraftan, mirastan ivazlı feragat halinde ise feragat, altsoy için de sonuç doğurur ve mirasçının altsoyu da feragate konu terekeden pay alamaz. Görüldüğü üzere her iki hukuki kurumun da doğuracağı sonuçlar farklı olup, bu sonuçlar diğer mirasçıların miras payına etki edecektir.
Mirasın reddi de kendi içinde “gerçek ret” ve “hükmen ret” ayrımına tabi olup “Miras Reddi Süresi” yazımızda açıklandığı üzere reddi mirasın geçerliliği de süreye bağlanmıştır.
Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ HAKKINDA
“AYDINLATMA METNİ”
İnternet sitemizi kullanmanız dolayısıyla, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) başta olmak üzere yürürlükteki mevzuat kapsamında birtakım verilerinizin toplanması, saklanması, işlenmesi, aktarılması ve KVKK kapsamına dahil başkaca işlemlerin detayı ve amacı hakkında, veri sorumlusu olarak sizleri bilgilendirmek isteriz.
Genel Bilgiler
İlgili mevzuata göre, “kişisel veri” kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgidir. “Özel nitelikli kişisel veri” ise kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileridir. İşbu Aydınlatma Metninde, özel ve/veya genel nitelikli olma ayrımı yapılmaksızın, her neviden veri için “Kişisel Veri” ifadesi kullanılacak olup durumun gereğine göre özel nitelikli kişisel verilerin de bu ifade kapsamına dahil edilebileceğini belirtmek isteriz. Keza, internet sitemizi kullanırken size daha efektif hizmet sağlayabilmek adına çerezler, web işaretçileri ve benzeri uygulamaları da kullanabilmekteyiz. Çerez kullanımının durdurulmasını tarayıcı ayarlarınızı değiştirerek her zaman sağlayabilirsiniz. Çerez kullanımının durdurulması, internet sitemizdeki bazı fonksiyonların kullanımını sınırlandırabilecektir.
Kişisel veriler toplandıktan sonra silme, yok etme ya da anonim hale getirme işlemlerine kadar olan süreçte gerçekleştirilen elde etme, kaydetme, depolama, muhafaza etme, değiştirme, yeniden düzenleme, açıklama, aktarılma, sınıflandırılma ya da kullanılmasını engelleme ve sair kapsamda veriler üzerinden gerçekleştirilen her türlü işlem ise KVKK kapsamında “kişisel verilerin işlenmesi“ olarak değerlendirilmektedir.
Kişisel veri veya özel nitelikli kişisel veri tanımına uygun bilgilerinizi Kulaçoğlu Hukuk Bürosu (Veri Sorumlusu) olarak bizimle paylaşmanız durumunda, onay kutucuğunu işaretleyerek bu verilerinizin işlenmesi için açık rıza verdiğinizi belirtmek isteriz.
Kişisel Verilerin Toplanması ve Hukuki Sebepleri
İnternet sitemizi kullanırken birtakım kişisel verilerinizi, Veri Sorumlusu sıfatımız ile bizimle paylaşmanızı talep edebilmekteyiz. İşbu kişisel verileriniz fiziksel olarak sözlü veya yazılı şekilde toplanabileceği gibi, elektronik ortamda da toplanabilir. Keza, kişisel verileriniz, Veri Sorumlusu sıfatıyla doğrudan tarafımızca toplanabileceği gibi, Veri Sorumlusu adına veri işleyen gerçek veya tüzel kişiler tarafından veya ifa ettiğimiz iş ve hizmetin bir gereği olarak destek aldığımız ulusal/uluslararası kişi ve kuruluşlar ile diğer 3.kişiler tarafından, sayılanlarla sınırlı olmamak üzere, internet sitemiz, blog mesajları, iletişim formları, iş/staj ve sair başvuru formları, bilgi formları, video konferans ve/veya online hukuki danışmanlık hizmeti esnasında kaydedilebilen ses ve/veya video kayıtları, telefon görüşmesi ve/veya telekonferans esnasında kaydedilebilen ses kayıtları, kısa mesajlar, WhatsApp, sosyal medya vs kanallarıyla gerçekleştirilenler başta olmak üzere her türlü iletişim kanalları aracılığı ile toplanabilmektedir. Bu verileriniz elektronik ya da internet tabanlı araçlar ve sair vasıtalar kullanılarak otomatik yöntemlerle elde edilebildiği gibi, tarafımıza sunduğunuz formlar, sözleşmeler, bildirimler, adli veya idari merci kararları gibi yöntemlerle de elde edilebilmektedir.
Kişisel Verilerin İşlenme Amacı ve Aktarımı
Kişisel verileriniz, yürürlükteki ilgili mevzuat uyarınca, hukuka, iyi niyet ve dürüstlük kurallarına uygun, doğru ve güncel olarak, belirli, açık ve meşru amaçlarla ve bu amaçlarla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak işlenmekte olup ilgili mevzuatta öngörülen ve işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmektedir.
KVKK uyarınca, Veri Sorumlusu olarak bizimle paylaşmış olduğunuz kişisel verileriniz, yerine getirmekte olduğumuz her türlü hizmet ve faaliyet amaçlarımız ile gerektiğinde işe/staja alım süreçleriyle bağlantılı ve ölçülü olarak söz konusu hizmetlerden faydalanmanız, hak ve menfaatlerinizin korunması ve sair amaçlar ile KVKK ve yasal düzenlemelere uygun olarak işlenebilecek, hizmetlerimiz kapsamında ve ilgili mevzuata uygun olarak UYAP sistemi başta olmak üzere, adli, idari vb. kurumlara ve/veya yetkili kıldıkları kişi ya da merciler ile somut olayın şartlarına göre yurtdışında olup olmamasından bağımsız olarak ilgili üçüncü kişi ve kurumlara aktarılabilecek ve ilgili mevzuatta belirlenen süreler boyunca saklanıp gerekli işlemlere tabi tutulabilecektir.
Ağ Sunucusu Veri Günlüğü
İnternet sitemize giriş yapmanızın kaçınılmaz bir sonucu olarak, veri günlüğü olarak tanımlanan ve aşağıda listelenmiş olan verileriniz, ağ tarayıcınız tarafından internet sunucumuza otomatik olarak aktarılmakta ve onayınız aranmaksızın veri günlüğü kayıtlarına kaydedilmektedir:
Veri günlüğü internet sitemizin sizin için daha kullanışlı hale getirilebilmesi amacıyla istatistiki bilgi sağlamak için kullanılmakta olup, takiben derhal silinir.
Kişisel Verilerin Güvenliğinin Sağlanması İçin Alınan Tedbirler
6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanun’un ilgili maddesine uygun olarak, kişisel veri güvenliğinizin sağlanması için hukuka aykırı olarak işlenmelerini ve erişilmelerini önlemek ve muhafazalarının sağlamak amacıyla gerekli teknik ve idari tedbirler Veri Sorumlusu olarak tarafımızca alınmaktadır.
Veri Sahibinin Hakları
Kişisel veri sahipleri KVKK uyarınca aşağıda yer alan haklara sahiptir:
Yukarıda belirtilen hakların kullanımıyla veya genel olarak Aydınlatma Metnimizle alakalı daha detaylı bilgi talepleriniz için “İletişim” sayfamızdan ulaşılabileceğiniz “İletişim Formu” aracılığıyla veya ıslak imzalı olarak “Esentepe Mah. Eser İş Merkezi B Blok Kat:8 No:63 Şişli/İstanbul/Türkiye” adresine ulaştırmanız ya da info@kulacoglu.av.tr e-posta adresine konu kısmında “Kişisel Veri Bilgi Talebi” ifadesi ile iletebilirsiniz.
Kişisel veri sahipleri olarak, haklarınıza ilişkin taleplerinizi Kulaçoğlu Hukuk Bürosu’na yukarıdaki şekillerde iletmeniz durumunda talebiniz, niteliğine göre en kısa sürede sonuçlandıracaktır. İlgili işlemin ayrıca bir maliyet gerektirmesi durumunda, Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nca belirlenen tarifedeki ücret, Kulaçoğlu Hukuk Bürosu olarak tarafınızdan tahsil edilecektir.