Kamuda çalışan veya kamu denetiminde olan herkes için öngörülmüş disiplin kuralları ve yaptırımları vardır. Memurlar gibi öğrencilerin de kurum veya okullarda uymaları gereken birtakım kurallar olup kurala uymayan öğrenciler disiplin yaptırımıyla karşılaşabilmektedir. Zira, öğrencilerin kural dışı davranışlarının disiplin cezaları ile cezalandırılması ve verilen cezanın diğer öğrenciler için örnek oluşturması suretiyle, benzer davranışların önüne geçilmesini amaçlamaktadır. Diğer taraftan disiplin kurallarıyla bu kuralların ihlallerinin değerlendirilmesi, teknik bilgi ve tecrübe gerektirmekte olup, cezaya konu eylem ile karşılığında verilen cezanın mevzuata uygun olması gerekir. Aksi durumda, öğrenci disiplin cezalarına karşı çeşitli hukuki yollara başvurulması mümkündür.
Yazı İçeriği
1. Öğrenci Disiplin Cezalarına İlişkin Hukuki Düzenleme
2. Üniversite Disiplin Cezaları ve Disiplin Cezalarını Gerektiren Suçlar
3. Üniversite Disiplin Cezalarında Soruşturma ve Ceza Zamanaşımı Süresi
4. Üniversite Disiplin Soruşturmasında Usul
5. Üniversite Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Makam
6. Üniversite Disiplin Cezasına İtiraz ve İptal Davası
Disiplin cezasının konu, sebep, amaç, yetki ve şekil bakımından hukuka uygun olması ve disiplin soruşturmasını yürüten makamların, ceza tayininde olayın niteliğiyle bağdaşır bir ceza verilmesi gerekmektedir. Aksi halde aşırıya kaçmış yada tamamen haksız şekilde verilmiş cezaların hukuka aykırı olacağı tartışmasız olup itiraz veya iptal davası yoluyla kaldırılması mümkündür.
1. Öğrenci Disiplin Cezalarına İlişkin Hukuki Düzenleme
Yükseköğretim kurumlarında, öğrencilere verilecek disiplin cezalarına ilişkin temel düzenleme Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği’dir. Yönetmeliğin 1. maddesine göre yönetmelik, yükseköğretim kurumlarındaki tüm öğrencileri kapsamaktadır. Yine öğrencilere verilecek disiplin cezaları ile soruşturma usul ve esasları da bu yönetmelikte düzenlenmiştir. Ancak yükseköğretim kurumu olan üniversiteler, kendi bünyelerinde çıkaracakları yönetmelikler ile Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğine aykırı olmamak üzere düzenleme yapabilirler. Bu yükseköğretim kurumunda okuyan öğrencilerin her iki yönetmeliğe de uygun hareket etmeleri gerekir.
2. Üniversite Disiplin Cezaları ve Disiplin Cezalarını Gerektiren Suçlar
Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği’nde hangi davranışın yasak olduğu, yasaklanan davranışın disiplin cezası olarak karşılığı, tekerrür halinde verilecek ceza miktarı gibi konular ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Hangi yasak davranışa hangi disiplin cezasının verileceğine uygulamada en sık karşılaşılan durumları ile şu şekilde örneklenebilir:
- Uyarma cezası yaygın olarak Yükseköğretim Kurumu yetkililerince tespit edilen yerler dışında ilan asmak vb gibi sebeplerle verilmektedir.
- Kınama cezası yaygın olarak sınavlarda kopyaya teşebbüs edilmesi, kurum içinde izinsiz olarak bildiri dağıtılması, afiş ve pankart asılması vb gibi nedenlerle verilmektedir.
- Yükseköğretim kurumundan bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma cezası kurumda alkol tüketilmesi, kuruma ait kapalı ve açık mahallerde yetkililerden izin almadan toplantılar düzenlenmesi sebepleriyle verilmektedir.
- Yükseköğretim kurumundan bir yarıyıl için uzaklaştırma cezası sınavlarda kopya çekilmesi/çektirilmesi, kurum personeline/öğrencilere fiili saldırıda bulunulması, kurumda hırsızlık yapılması, seminer/tez ve yayınlarda intihal yapılması sebebiyle verilmektedir.
- Yükseköğretim kurumundan iki yarıyıl için uzaklaştırma cezası görevlilere karşı cebir ve şiddet kullanarak görevin yapılmasına engel olunması, TCK’da suç sayılan eylemleri işlenmesi gibi sebeplerle verilmektedir. Keza, kurum içerisinde uyuşturucu/uyarıcı madde kullanılması/taşınması/bulundurulması, tehditle kopya çekilmesi, kurum içerisinde cinsel tacizde bulunulması gibi durumlarda da öğrenci hakkında iki yarıyıl için uzaklaştırma kararı verilebilmektedir.
- Yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası kurum içerisinde uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri satmak, satın almak, başkalarına vermek ve ticaretini yapmak gibi sebeplerle verilir. Keza, kişilerin vücudu üzerinde cinsel davranışlarda bulunmak suretiyle cinsel dokunulmazlıklarını ihlal etmenin yaptırımı da yükseköğretim kurumundan çıkarılma cezasıdır.
Disiplin cezası gerektiren suçlar, yukarıda örneklenenlerden ibaret değildir. Yükseköğretim kurumundan uzaklaştırma ve çıkarma cezasını gerektiren disiplin suçları dışında, uyarma ve kınama cezası verilmesini gerektiren eylemlere nitelik ve ağırlıkları itibarıyla benzer eylemler sergilenebilmektedir. Bu eylemlerde bulunanlara, aynı türden disiplin cezalarının verileceği ifade edilmiştir.
Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir eylemin tekrar edilmesi durumunda bir derece ağır ceza uygulanacağı ancak bu durumda yükseköğretim kurumundan çıkarma cezası verilemeyeceği de düzenlenmiştir.
3. Üniversite Disiplin Cezalarında Soruşturma ve Ceza Zamanaşımı Süresi
Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği’nde bahsedilen disiplin suçu niteliğindeki eylemleri işleyen öğrenciler hakkında, olayın öğrenilmesini müteakip derhal başlanır. Her halükarda, eylemlerin işlendiğinin soruşturma açmaya yetkili amirlerce öğrenildiği tarihten itibaren aşağıdaki süreler içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde, disiplin cezası verme yetkisi zaman aşımına uğrar.
- Uyarma, kınama, yükseköğretim kurumundan bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmalıdır.
- Yükseköğretim kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırma ile yükseköğretim kurumundan çıkarma cezalarında üç ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmalıdır.
Ayrıca disiplin cezasını gerektiren eylemlerin işlendiği tarihten itibaren, en geç iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde, disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
4. Üniversite Disiplin Soruşturmasında Usul
Yükseköğretim öğrencisinin niteliğine göre disiplin soruşturması açmaya yetkili amirler şunlardır;
- Fakülte öğrencilerinin işlemiş oldukları disiplin suçlarından dolayı dekan,
- Enstitü öğrencilerinin işlemiş oldukları disiplin suçlarından dolayı enstitü müdürü,
- Yüksekokul ve meslek yüksekokulu öğrencilerinin işlemiş oldukları disiplin suçlarından dolayı müdür,
- Konservatuvar öğrencilerinin işlemiş oldukları disiplin suçlarından dolayı konservatuvar müdürü,
Soruşturma açmaya yetkili amirler, soruşturmayı bizzat yapabilecekleri gibi soruşturmacı veya soruşturmacılar tayini suretiyle de yaptırabilirler. Gerekli gördükleri takdirde başka bir yükseköğretim kurumundan soruşturmacı görevlendirilmesini de talep edebilirler.
Soruşturma da gizlilik esas olup soruşturmacı gerekli görürse tanık dinleyebilir, keşif yapabilir ve bilirkişiye başvurabilir. Soruşturma işlemleri bir tutanakla tespit olunur. Soruşturmacı tarafından yapılan her işlemde tutanak tutulması zorunludur. Kurumun diğer personelleri soruşturmacının talep ettiği evrakları vermekle yükümlüdür.
Öğrencinin Savunma Hakkı
Soruşturma aşamasındaki önemli hususlardan biri de, hakkında disiplin soruşturması açılan öğrenciye verilecek olan savunma hakkıdır. Öğrenciye isnat edilen suçun neden ibaret olduğu, savunmasını yapacağı tarihten en az yedi gün önce yazılı olarak bildirilmelidir. Bu yazıda; öğrenciden belirtilen gün, saat ve yerde savunmasını yapmak üzere hazır bulunması istenilir. Öğrenciye gönderilecek davetiyede; çağrıya özürsüz olduğu halde uymadığı veya özrünü zamanında bildirmediği takdirde, savunmadan vazgeçmiş sayılacağı ve hakkındaki diğer delillere dayanılarak gerekli kararın verileceği belirtilmelidir. Savunma yapmak üzere gelen kişinin, savunmasını yazılı olarak sunmayı talep etmesi halinde kendisine üç günden az olmamak üzere süre verilebilir. Bununla birlikte soruşturma, öğrencinin kendini gereği gibi savunmasına imkan verecek şekilde yürütülmelidir.
Soruşturma Raporu
Soruşturma sonuçlandığında düzenlenen raporda soruşturma onayı, soruşturmaya başlama tarihi, soruşturulanın kimliği, isnat edilen suç konuları, soruşturmanın safhaları, deliller ve alınan savunma özetlenir. İsnat edilen suçun sabit olup olmadığı tartışılır ve gerekli disiplin cezası teklif edilir. Soruşturmayla ilgili belgelerin asıl veya suretleri bir dizi pusulasına bağlanarak rapora eklenir. Soruşturma raporu, dosya ile birlikte soruşturmayı açan mercie tevdi edilir.
5. Üniversite Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Makam
Soruşturma sonuçlandıktan sonra cezaya karar verecek makam, cezanın niteliğine göre değişkenlik gösterecektir.
Uyarma, kınama ve yükseköğretim kurumlarından bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma cezaları; ilgili fakültenin dekanı, enstitü, konservatuvar, yüksekokul veya meslek yüksekokulu müdürünce verilir.
Müşterek mekanlarda işlenen disiplin suçlarından dolayı uyarma, kınama ve yükseköğretim kurumlarından bir aya kadar uzaklaştırma cezası verme yetkisi ise rektöre aittir.
Daha ağır yaptırımlar içeren yükseköğretim kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırma cezası ile yükseköğretim kurumundan çıkarma cezaları, yetkili disiplin kurulunca verilir. Fakülte, enstitü, konservatuvar, yüksekokul ve meslek yüksekokulunca yürütülen soruşturmalarda bu birimlerin yönetim kurulları, rektörlük tarafından yürütülen soruşturmalardaysa üniversite yönetim kurulu disiplin kurulu görevini yerine getirir.
Disiplin cezası verilirken; suça konu eylemlerin ağırlığı, öğrencinin daha önce disiplin cezası alıp almadığı, davranış/tavır/hareketleri, işlediği fiil ve hareket dolayısıyla pişmanlık duyup duymadığı dikkate alınmalıdır.
6. Üniversite Disiplin Cezasına İtiraz ve İptal Davası
Disiplin amirleri ve kurullarınca verilen öğrenciye verilen disiplin cezalarına karşı onbeş gün içinde üniversite yönetim kuruluna itiraz edilebilir. İtiraz halinde, itiraz mercii olan üniversite yönetim kurulu, itirazı onbeş gün içinde kesin olarak karara bağlar. İtiraz halinde, itiraz mercii olan üniversite yönetim kurulu kararı inceleyerek verilen cezayı aynen kabul veya reddeder. Red halinde, disiplin kurulu veya yetkili disiplin amiri red gerekçesini göz önünde bulundurarak itirazı karara bağlar. Yönetim kurulunun itiraz neticesinde verdiği kesin karara karşı kararın tebliği tarihinden 60 gün içinde idare mahkemesinde disiplin cezası iptal davası açılabilir.
Önemle belirtmek isteriz ki, üniversite disiplin cezasına itiraz edilmesi zorunlu değildir. Onun yerine, doğrudan idare mahkemesinde disiplin cezası iptal davası açılabilir. Konuya ilişkin detaylı bilgi için “İdari İşlemlere İtiraz ve İptal Davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Diğer taraftan, 657 sayılı Kanuna tabi memur ve kamu görevlileri hakkında da disiplin cezası verilebilmektedir. Bahse konu disiplin cezalarının hukuka uygun addedilebilmeleri için taşımaları gereken unsurlarda sakatlık olması halindeyse, tıpkı üniversite disiplin cezalarında olduğu gibi hukuki yollara başvurulabilir. Konulara ilişkin detaylı bilgi için “Memurlar Hakkında Verilebilecek Disiplin Cezaları ve İlgili Suçlar” ve “Memura Verilen Disiplin Cezasına İtiraz ve İptal Davası” başlıklı yazılarımızı inceleyebilirsiniz.
Üniversitede kopya çekmekten bir hafta uzaklaştırma aldım.İtiraz dilekçelerim okul tarafından kabul edilmedi.Yasal olarak bir itirazım olmadı.Transkripte disiplin cezası almıştır ibaresi var.Şu anda mezun oldum.Bu durum akademisyen olmam için bir engel teşkil edermi yani ömür boyu hiçbir kadroya başvuru yapamayacak mıyım? Olayın üzerinden iki sene geçti danıştığım bir avukat cezanın silinmesi imkansız dedi.Sizce ne yapmalıyım akademisyen olmayı çok istiyorum
Merhabalar,
2017 yılında bir dersin sınavında kopya ile yakalandığım için (ilk suçum olmasına rağmen) 1 ay uzaklaştırma cezası aldım. Bu cezanın zaman aşımına uğraması durumu olabilir mi .Bir de yüksek lisansı mı engeller mi ?
Cevaplarsanız çok teşekkür ederim.
Merhaba hukuk okurken alınan uzaklaştırma cezası, avukat olmaya engel midir?
Üniversitemden kınama cezası alırsam kyk bursum kesilir mi? Ya da yatay geçiş yapmamı engeller mi?
Üniversite 4 te almış olduğum uyarı cezasından dolayı Öğretmenliğe atanmama durumum var mı bu ihtimal kesin midir nasıl değerlendiriyorlar?
Merhaba, üniversitede online ödevden kopya çektiğimiz iddiasıyla hakkımızda disiplin soruşturması açıldı. Yönetmelikte ödev ile ilgili bir madde bulunmuyor ancak sordugumuzda kopya sucundan ceza alacağımız söylendi. Ödev’den kopya çekmek yönetmelikte belirtilmiyor. Uzaklaştırma cezası verebilme yetkileri var mı?
Merhaba ,
İstanbul’da bir vakıf üniversitesinde uluslararası bir öğrenciyim, online final sınavını geçtik ve profesör birkaç gün sonra notları bize verdi, notum 42ydi ama bunlar mayis ayında oldu. Ama dün notumu 0 olarak değiştirdi ve harf notunda bir F verdi, bu yüzden kursta başarısız oldum ve aynı zamanda disiplin duruşması için çağrıda bulunacağını söyledi çünkü kopya çektiymizdan şüpheleniyor , çünkü bazı öğrencilerle aynı cevap yazdınız dedi , ama ben kimseden kopya çekmedim ( sorular her öğrenciye farklı sırada olur) . Lütfen sorum şu: Benim daha önce herhangi bir disiplin problemim olmadı şimdi benim için ne ceza olabilir? ve eğer bir yarıyıl üzaklaştırma kararı çıkarsa benin uluslarası öğrenci bursu kaybedicem mi ? çünkü yabancı olduğum için sadece 45% ucreti ödüyorum .
teşekkürler
Merhabalar, online egitim sürecinde online bir sınav esanasında kural ihlali yaptıgım için üniversiteden daha önce hiç disiplin cezam olmadıgı için 1 yarıl uzaklastırma yerine 1 hafta uzaklastırma cezası aldım. yukarıda 16 – 30 gün arası uzaklastırma cezası scile işler yazmıstınız sanırım. Benim aldıgım bu 1 haftalık uzaklastırma cezası scilime işler mi? Nasıl bir yol izlemeliyim?
merhaba ben online dönemde sınav haftası attığım bir tweette isim, ders kodu geçmediği halde bir hocaya hakaret ettiğim iddiası üzerine bir ay uzaklaştırma aldım. farklı şehirde olduğumdan dolayı iki haftalık süreçte itiraz edemedim ama şu anda ceza süresinin içinde oldugumdan sisteme girişim engellendi ve ders kaydı yapamıyorum bu yüzden bir dönem kaybedebilirim. olayında üzerinden 60 gün geçti ama ben yinede hakkımı aramak istiyorum bir dönem kaybetmek istemiyorum sizce ne yapabilirim?
Merhaba,
Bir devlet üniversitesinde lisans öğrencisiyim. Disiplin cezasını Temmuz 2018’de 1. sınıfta aldım. İtiraz hakkımın olduğunu bilmiyordum. 2020’de okula vermiş olduğum cezanın silinme talebi içeren dilekçem kabul edilmedi. Tüm bunlara rağmen okula cezamın silinmesi için dava açılabilir mi?
Koronavirüs dolayısıyla okuduğum üniversite uzaktan eğitim sisteme geçti sınavlarla ilgili olarak her ders için vize notu yerine geçicek ödev verdiler ben bir derste arkadaşımla ortak ödev yaptık sadece bazı noktalar farklı gerisi ikimizin ödevindede aynı hocaya gönderdik ödevimizi kabul etmeyeceğini kopyadan disiplin işlemi başlatacağını söyledi sizce durum ne olur nasıl bir yol izlemeliyiz?
Hocam merhabalar, ben inşaat mühendisiyim. Üniversitede 1 ay uzaklaştırma cezası almıştım. (Bundan önce de eğitim sicilimde herhangi bir disiplin cezası yok zaten.) Mezun olalı neredeyse 1 yıl oldu ama transkriptimde ceza yazıyor. Sicilime işledi. Öncelikle bu bana devlet memurluğunda veya öğretim üyeliğinde (yüksek lisans yapmayı düşünüyorum.) herhangi bir sorun teşkil eder mi veya bu ceza bana nerelerde ve hangi durumlarda sıkıntı çıkarır? Bir de bunu sildiremez miyim yani zamanaşımı tarzı bir durum olmuyor mu? Bu saçma durum, ‘bişey olmaz itiraz etme konu kapansın gitsin’ diyen soruşturmacı hoca yüzünden okulu dereceyle bitirmeme engel oldu. Artık bu konunun herhangi bir yerde karşıma çıkmasını istemiyorum. Cevaplarsanız sevinirim. Çünkü araştırdım ve kesin bir cevap bulamadım. Şimdiden teşekkürler…
Hocam bir sonuç alabildiniz mi ben de sizinle aynı durudmayım, sicilinizden silindi mi ?
Merhaba,
Üniversitede almış olduğumuz “uyarı” cezası, güvenlik soruşturmasının olumsuz geçmesiyle sonuçlanabilir mi? Almış olduğum cezanın sebebi “Sınavlarda kopyaya teşebbüs” olarak disiplin sicilime işlenmiştir.
Yukarıdaki yorumda, “şeref ve haysiyeti ihlal edecek adaba aykırı davranış” şeklinde değerlendirilme ihtimalinden bahsedilmiş. Bu ithamın, kopya çekme eylemi için biraz ağır olduğunu düşünmekteyim. Şayet bu işin sonuçları bu kadar ciddi olacaksa, gelecekte hayatımı idame ettirmem mümkün olmayacak. Benzeri bir tecrübeniz mevcut mu?
Saygılarımla…
Merhaba. Üniversitede sinava yerime baskasini koymam sebebiyle 1 yarıyil uzaklastirma aldim cezami cektim okulum bu sebeple bir yil uzadı fakat bitirdim cezanin üzerinden 3 yil gecti. Merqk ettigim şu polislige basvurdum guvenlik soruşturması ve arsiv arastirmasi yapılırken sorun teskil eder mi e devletten adli sicil kaydina bakıyorum herhangi bi sicil kaydi yoktur diyo silindi mi duruyor mu bilmiyorum fakat hep aklimda bu düşünce beni harap ediyor nasil ogrenebilrim nasil bir yol izleyebilrim eger okulda halen daha mevcutsa bu ceza nasil sildireebilirim lutfen bana bi bilgi verin yardımcı olun simdiden Allah razi olsun cevabinizi bekliyor olacağım
Kızım hastanede stajer, yapmaması gereken çok şey var mesela yiğne yapma, ilac hazırlama v.s, buna bender çok kızıma yasak olduğu halde hemşireler tarafından hep istendi, kızım kendisine yasak olduğunu hatırlatmasına rağmen yapmıyor diye oldu primde bazı hemşireler tarafından azarlandı, bun konuyu kızım hastanenin eğitim primine şikayet etincede eğitim priminden şikayet ediyor diye azar işitti, kızım bana bu konuyu iletince bende kızıma senden ne istenirse yap sonucta sucsa bu sucu işleyen bunu senden isteyendir eğitim primiylede ders düşme ( eğitim primi kızıma böyle devam edersen kovulursun dedi), gecenlerde hemşire kızıma yiğne hazırlamasını söyledi kızım hazırlaken ampül camı elibe battı ve kızım hastanenin aciline gidip varsa icindeki camı cıkartmak istedi, sonucta dikilmesi gereken bir yarası oluştu, bunu acil nereye bildirdiyse polis gelp tutanak tutmuş, sonuc kızım hemşire ve eğitim priminden azar işitip tisiplin cezası aldı.
yapmasa suc yapsa suc birde her şeyi babana niye söylüyorsun diye yine azar işitmiş.
Burda bir suc var acapa sucu kim yapıyor, kızım sucluysa disiplin cezası kabulümdür eğer değilse kimin suc işlediğini baba yazarsanız sevinirim, uğraşacağım kimdir.
Saygılarımla
Hocam üniversitede alınan uyarı cezası okula dilekçe verilerek vs silinebilir mı?
Merhaba benim çocuğuma okuldegistirme cezası verdiler bunun için gerekceleride disiplin kurulunda yazılanların hepsi ni içeriyor makas.. kavga falan ama bu sadece diğer çocukların yada bazı gördüğünü söyleyen öğretmenler in söylemesi çocuğum hiper aktif bunun içinde psikolojik destek alıyoruz bunu bildikleri için çocuğun üstüne geliyorlar bu ikinci okulu diğer okul müdürü yeni okul müdürünün arkadaşı olduğu için bütün olanları anlatmış …çocuğuma sınıf değiştirme ..kınama.. yada uzaklaştırma cezası vermek yerine değişlikliği istiyorlar itiraz hakkım varmı nasıl bir yol izlemeliyim teşekkür ederim.
Merhaba oğlum lise iki öğrencisi ve kinama cezası verildi törene geç kaldığı için bu siciline izlenimi ayrıca yeni dönemde aynı okula devam ericek olup okulnakil işlemlerini yapacağız nakil olduğunda uygulanan karar silinir mi