Süresiz Nafaka

Süresiz Nafaka boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan tarafın, geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak isteyebileceği ödemeye verilen isimdir. Yoksulluğa düşecek olan eşe nafaka bağlanmasında nafaka yükümlüsünün kusurlu olup olmadığına bakılmamakla birlikte, nafaka alacak eşin boşanmaya yol açan olayda kusurunun daha ağır olmaması aranır.

YOKSULLUK NAFAKASI

Evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi durumunda, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olan taraf, belirli birtakım koşulların varlığı halinde, geçimini sağlayabilmek adına diğer taraftan, süresiz olarak ve onun mali gücü oranında yoksulluk nafakası talebinde bulunabilir. Yasadaki koşulların varlığı halinde, yoksulluk nafakası, kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın eşlere eşit olarak uygulanmaktadır. (Bkz: Yoksulluk Nafakası ve Şartları ‘’ https://kulacoglu.av.tr/yoksulluk-nafakasi-ve-sartlari/’’)

• Keza, Yargıtay’ın da, eşit kusur bulunan boşanma davasında kadının gelirinin yüksek olması ve erkeğin gelirinin olmaması dolayısıyla kadının erkeğe yoksulluk nafakası ödenmesine hükmettiği kararları mevcuttur.
• Yoksulluk, nafakası 1988’den önce 1 yıl olarak uygulanıyordu.
• 743 sayılı Medeni Kanun’a göre erkeğin, yoksulluk durumu olan eski eşine nafaka ödeme süresi 1 yıl ile sınırlandırılıyordu. Ancak Türk Medeni Kanununda yapılan değişiklikle, 12 Mayıs 1988 tarihinden bu yana eski eşe ödenen nafaka süresi, ömür boyu olarak düzenlenmiştir.

HUKUKİ OLAY                         :Bursa Kestel Asliye Hukuk Mahkemesi süresiz yoksulluk nafakasının iptali istemi ile AYM başvurmuştur. AYM bu başvuruyu oybirliği ile reddetmiştir. (2011-136 E. 2012/71 sayılı kararı)

AYM’NİN RET GEREKÇELERİ   :AYM ise ‘süresiz nafakanın’anayasaya aykırı olduğu ve iptaline ilişkin başvurusunu davalarının bir kısmında nafaka yükümlüsünün mağdur olduğunu, bunun da göz ardı edilir bir durum olmadığını belirterek reddetmiştir.

• AYM’ nin ret gerekçeleri aşağıdaki gibidir:

1.Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesinde “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü ranında süresiz olarak nafaka isteyebilir” denilerek, yoksulluk nafakasının hangi koşullarda istenebileceği, itiraza konu kuralın bulunduğu 176. maddesinde de yoksulluk nafakasının ödenme biçimi, tamamen kaldırılmasını gerektiren haller ile tarafların sosyal ve ekonomik durumlarında meydana gelen değişikliklere göre artırılabilmesi veya azaltılabilmesi konuları düzenlenmiştir.

2. İtiraz edilen kuralda ise ‘’Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir’’ denilerek, 175. madde uyarınca ekonomik durum araştırması yapılarak saptanan mali güce göre verilen yoksulluk nafakasının, bu güçte meydana gelen değişiklik çerçevesinde artırılabileceği veya azaltılabileceği öngörülmüştür.

3.Anayasa’nın 5. maddesinde kişilerin refah, huzur ve mutluluğunu sağlamanın Devletin temel amaç ve görevleri arasında olduğuna, 41. maddesinde de ailenin, Türk toplumunun temelini oluşturduğuna işaret edilerek bunların korunmaları için ihtiyaç duyulan düzenlemeleri yapmak üzere yasama organına yetki verilmiştir. Bu yetkinin bir diğer dayanağı da Anayasa’nın 2. maddesinde öngörülen, sosyal devlettir.

4. Yoksulluk nafakası, evli eşler arasında geçerli olan birlikte olma ve karşılıklı yardımlaşma borcunun, boşanmadan sonrada belli ölçüde devam etmesini sağlayan ve sosyal düşünceyle oluşturulan bir hukuk kurumudur.

 5.Yasa koyucu, yoksulluk nafakasını düzenlemekle bir taraftan boşanma   sonucunda yoksulluk içine düşen eşin asgari düzeyde yaşam gereksinimlerinin karşılanmasını amaçlarken, öte yandan da kusurlu hareketle boşanmaya neden olmak suretiyle Türk toplumunun temelini teşkil eden aile birliğinin bozulmasının önüne geçmek istemiştir. Eşlerin, yaşamı karşılıklı özveriyle paylaşmaları gerektiğini düşünen yasa koyucu, boşanmadan sonra hükmedilen yoksulluk nafakasının mali güçte meydana gelen değişiklik ile orantılı olarak artırılmasını veya azaltılmasını sosyal Devlet olmanın bir gereği olarak kabul ve takdir etmiştir.

6.Yasa koyucu, sadece artırılma veya azaltıla halini bilerek yasalaştırdığını, yoksulluk nafakasının hangi koşullarda kaldırılabileceğini söz konusu kuralın da bulunduğu 176. maddesinde düzenlemek suretiyle göstermiştir. Bu düzenlemede bile, kusurlu hareketiyle boşanmaya neden olan nafaka borçlusunu değil, bu nafakayı almaya hak kazanan nafaka alacaklısındaki değişimi gözeterek, yoksulluk nafakasının kaldırılabileceği kabul edilmiştir. Böylece, kusurlu eşin, kusuruyla sebebiyet verdiği sonuca mali gücü oranında katılmasını bilerek gerekli görmüştür.

7. Yoksulluknafakasını, nafaka borçlusu yönünden kaldırmayı öngörmeyen, ailenin ve kişilerin korunmasının yanı sıra, kusurlu eşin kusuruyla sebebiyet verdiği sonuca mali gücü oranında katılmasını öngören düzenleme, bu haliyle Anayasa’nın 2., 5. ve 41. maddelerine aykırılık teşkil etmemektedir.