Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığının Kazanılması

Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin esaslar, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu Kanun uyarınca Türkiye’de kesintisiz olarak en az beş yıl ikamet eden kimse belirli koşulları da sağlaması halinde Türk vatandaşlığı alabilmektedir. Fakat hemen belirtmek gerekir ki, Kanunda düzenlenmiş olan koşulların sağlanması kişiye doğrudan vatandaşlık olma hakkı vermemekte olup, idarenin bu hususta olumlu değerlendirmede bulunması gerekmektedir. Türk vatandaşlığına geçmek isteyen kimse ikamet ettiği yerdeki İl Valiliğine şahsen yahut vekili aracılığı ile başvuruda bulunmalıdır. Valilik, başta beş yıl süreyle ve oturum izni ile Türkiye’de ikamet edilip edilmediğini inceleyecek, akabinde ise yabancının kanunda sayılan diğer şartları taşıyıp taşımadığını değerlendirecektir. Söz gelimi yabancı, başvurudan itibaren geriye doğru beş yıldır Türkiye’de ikamet etmesine rağmen bu beş yıl içinde toplam on iki aydan fazla yurt dışında bulunmuşsa başvurusu reddedilecektir.

Yazı İçeriği
1. Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığı
2. Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığı Başvurusu İçin Aranan Şartlar
2.1. Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak
2.2. Yerleşme Niyetinde Olmak
2.3. Sağlıklı Olmak
2.4. İyi Ahlak Sahibi Olmak
2.5. Türkçe Konuşabilmek
2.6. Yeterli Gelire Sahip Olmak
2.7. Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Etmemek
3. Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin temel kanun,  5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’dur. İşbu kanunda ise zaman zaman esaslı değişikliklere gidilmektedir. Söz gelimi 2017 yılına kadar yabancının Türk vatandaşlığı kazanabilmesi için önce kendi vatandaşı olduğu ülkenin vatandaşlığından çıkması gerekmekteydi. Fakat 19.10.2017 tarihinde TVK’da yapılan değişiklikle bu şart ortadan kaldırılmış ve kişi hâlihazırda vatandaşı olduğu ülkenin vatandaşlığından çıkmasa dahi Türk vatandaşlığı kazanabilir hale getirilmiştir.

1. Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığı

Vatandaşlık başvurusunda bulunan kimsenin başvuru tarihinden geriye doğru beş yıl süreyle kesintisiz olarak Türkiye’de ikamet etmesi halinde Türk vatandaşlığı edinme hakkı vardır. İşte bu yola, uzun süreli ikamet izni ile Türk vatandaşlığının kazanılması yahut genel yöntemle vatandaşlık kazanılması denilmektedir. Buradaki “beş yıl süreyle kesintisiz olarak Türkiye’de ikamet etmek” şartını sağlamak için yabancının uzun dönem ikamet izni, öğrenci ikamet izni yahut aile ikamet izni ile Türkiye’de ikamet etmesi gerekir. Aksi durumda herhangi bir ikamet izni olmaksızın beş yıl veya daha uzun bir süre ülkede kalmış olmak vatandaşlık hakkı vermeyecektir.

Oturma izni başvurusuna ilişkin detaylı bilgi için “Oturma İzni Başvurusu Nasıl Yapılır? Başvuru Şartları Nelerdir?” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

“Kesintisizlik” ile kastedilen ise; yabancının bahse konu beş yıl içerisinde on iki aydan fazla olmayacak şekilde ülkede ikamet etmiş olmasıdır. Yani yabancının bu beş yıl içinde toplam on iki aydan uzun bir süre boyunca ülkeden ayrı kalmaması gerekir. Aksi halde beş yıl kesintisiz olarak ikamet şartı sağlanamadığından, yabancının vatandaşlık başvurusu reddedilebilecektir.

2. Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığı Başvurusu İçin Aranan Şartlar

Uzun süreli ikamet izni yahut diğer adıyla genel yöntemle vatandaşlığın kazanılmasının şartları 5901 sayılı Kanun’un 11. maddesinde düzenlenmiştir. Hüküm uyarınca yabancının sağlaması gereken şartlar aşağıda izah edilmiştir.

2.1. Ergin ve Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak

Vatandaşlık başvurusunda bulunan Yabancı, milli kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. Türkiye gibi birçok ülkede de ergin olma yaşı on sekizdir. Bununla birlikte Kazakistan, Pakistan, Vietnam gibi bazı ülkelerde ergin olma yaşı on altıdır. O halde, Vietnam vatandaşı olan bir yabancı, ayırt etme gücüne sahip olmak şartıyla on altı yaşını doldurması halinde Türk vatandaşlığına başvuruda bulunabilmesi mümkündür. Öte yandan Birleşik Arap Emirlikleri, Nijerya, Kuveyt, Mississippi ve Porto Riko gibi ülkelerde ergin olma yaşı, yirmi birdir. Bu ülkelerden birinin vatandaşı olan kişi, Türk vatandaşlığına geçmek istediğinde on sekiz yaşını doldurmuş dahi olsa kendi ülkesi kanununa göre ergin olmadığından başvuruda bulunamayacaktır.  Diğer yandan, yabancı vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olup olmadığına bakılır.  

2.2. Yerleşme Niyetinde Olmak

Bu yolla vatandaşlık kazanmak isteyen kimse, Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmelidir. Yani kişi, Türkiye’de yaşamını sürdürmek niyetinde olduğunu göstermelidir. Yoksa yalnızca vatandaşlık kazanmak için başvuruda bulunulması halinde başvuru kabul edilmeyecektir.

27544 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 15. maddesi uyarınca yabancının

• Türkiye’de taşınmaz mal edinmesi,
•  İş kurması ve yatırım yapması,
• Ticaret ve iş merkezini Türkiye’ye nakletmesi,
• Çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışması
• Türk vatandaşı ile evli olması,
• Ailece müracaat etmiş olması,
• Daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olması,
• Eğitimini Türkiye’de tamamlaması

halleri Türkiye’de yaşama niyetinde olduğuna delalet eder.

2.3. Sağlıklı Olmak

Uzun süreli ikamet izni ile Türk vatandaşlığı edinmek isteyen yabancının genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamalıdır. Genel sağlık bakımından tehlike arz edecek hastalıklara örnek olarak tüberküloz, AIDS gibi bulaşıcı hastalıklar verilebilir.

2.4. İyi Ahlak Sahibi Olmak

Türk vatandaşlığının kazanılması ilişkin TVK’nın 11. maddesinde yabancının iyi ahlak sahibi olması gerektiği belirtilmiştir. Burada iyi ahlaklı olmak ile kastedilen, yabancının Türk toplumuna göre güzel ahlak sahibi olması, toplumun hoş karşılamadığı, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekârlık vb. faaliyetleri meslek haline getirmemiş olmasıdır.

2.5. Türkçe Konuşabilmek

Genel yöntemle Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancının yeterli derece Türkçe bilmesi gerekir. Yabancının Türkiye’de hayatını idam ettirebilmesi ve topluma uyum sağlayabilmesi için Türkçe bilmesi gerektiği düşünüldüğünden bu şart getirilmiştir. Nitekim bu şart Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’te Toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek olarak belirtilmiştir. Yabancının yeterli derecede Türkçe konuşup konuşamadığı Müracaat İnceleme Komisyonu tarafından değerlendirilir.

2.6. Yeterli Gelire Sahip Olmak

Yabancı, Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmalıdır. Hiçbir geliri yahut çalıştığı bir işi olmayan yabancı tarafından yapılan vatandaşlık başvurusu reddedilebilecektir. Zira yine kişinin Türkiye’de yaşamını sürdürebilmesi için yeterli seviyede gelirinin olması yahut bir mesleğinin olması gerekir.

2.7. Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Etmemek

Vatandaşlık başvurusunda bulunan yabancının millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir durumu olmamalıdır. Bu şartla uyuşturucu, silah kaçakçılığı gibi kamu düzenini bozmaya yönelik faaliyetlerde bulunanların vatandaşlık alması engellenmek istenmiştir.

3. Uzun Süreli İkamet İzni İle Türk Vatandaşlığı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Türk vatandaşlığının uzun süreli ikamet izni ile kazanılmasında, başvuru sahibi tarafından bir form doldurulmalı ve istenen evraklar hazırlanmalıdır. Yabancının, TC yabancı kimlik numarası esas alınmaktadır. Dolayısıyla yabancı kimlik numarası olmayan ve Türkiye’de ikameti bulunmayan yabancı vatandaşlık başvurusunda bulunamayacaktır. Yabancı ikametgâhının bulunduğu yerdeki valiliğe şahsen yahut vekili aracılığı ile başvuruda bulunabilir.