Yurt Dışında Doğan Çocuğun Vatandaşlığı

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre Türk vatandaşlığının kazanılmasında esas olan soybağıdır. Dolayısıyla Türk bir anne veya babadan doğan çocuk doğumla birlikte doğrudan Türk vatandaşlığını kazanacaktır. Doğumun ülke içinde veya dışında gerçekleşmesi ilgili durumu değiştirmemektedir. Kanun hükmüne göre, yabancı ülkede yani yurt dışında doğan çocuk Türk vatandaşlığını kazanabilmektedir. 

Yeni doğan çocuğun Türk vatandaşlığını kazanması hususu Türk vatandaşlığının doğumla kazanılması kapsamındadır. Dolayısıyla Türk vatandaşı olmayan birinin Türk vatandaşlığını sonradan, yetkili idarenin kararıyla kazanmasından farklı nitelik taşımaktadır.

Konuyla ilgili detaylı bilgi için “Türk Vatandaşlığının Kazanılması” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Yurt Dışında Doğan Çocuğun Türk Vatandaşlığını Kazanması

Soybağı doğumla meydana gelen, çocuğun anne ve babası ile arasında oluşan hukuki bir bağdır. Anne ile çocuk arasındaki soybağı doğrudan doğumla kurulurken,  baba ile çocuk arasındaki soybağı anne ile evlilik, tanıma veya hâkim hükmü ile kurulur.

Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre ana kural vatandaşlığın soybağı esasına göre kazanılmasıdır. Bunun için çocuğun Türk bir anne veya Türk bir babadan doğması gerekmektedir. Dolayısıyla soybağı şartını sağlayan çocuk yurtdışında da doğsa Türk vatandaşlığını kazanacaktır.

Kanunun 7. maddesi çeşitli ihtimallere göre çocuğun Türk vatandaşlığını kazanıp kazanamayacağını ve vatandaşlığı kazanma şartlarını düzenlemektedir. Bu düzenlemede yer verilen ihtimalleri ayrı ayrı değerlendirmek gerekmektedir.

2. Türk Vatandaşı Anne veya Babadan Evlilik Birliği İçinde Doğan Çocuk

Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 7. maddesinin 1. fıkrasına göre; “Türkiye içinde veya dışında Türk vatandaşı ana veya babadan evlilik birliği içinde doğan çocuk Türk vatandaşıdır.” Görüldüğü üzere; maddede belirtilen şartların gerçekleşmesi halinde çocuk başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın, doğumla Türk vatandaşlığını kazanabilecektir. Bu düzenlemeye göre, çocuğun hangi ülkede doğduğunun hiçbir önemi yoktur.

Yani Türkiye içinde veya yabancı bir ülkede;

• Türk vatandaşı anne veya babadan,
• Evlilik birliği içinde

doğan çocuk, doğum anından itibaren Türk vatandaşıdır.

Dolayısıyla anne veya babasından en az biri Türk vatandaşı olan ve evlilik birliği içinde doğan çocuk, başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın Türk vatandaşlığını kazanır.

3. Türk Vatandaşı Anne ve Yabancı Babadan Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuk

Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 7. maddesinin 2. fıkrasına göre ise;  “Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan evlilik birliği dışında doğan çocuk Türk vatandaşıdır.” Görüldüğü üzere; bu fıkrada düzenlenmiş olan ihtimalde de, çocuğun başkaca hiçbir işleme gerek kalmaksızın Türk vatandaşlığını doğumla birlikte kazanmasına imkân tanınmıştır. Buna göre; annesi Türk vatandaşı olan bir çocuğun yabancı bir ülkede ve evlilik birliği dışında doğması halinde dahi Türk vatandaşlığını kazandığı kabul edilmektedir. Zira Türk vatandaşlığının soybağı esasına göre kazanılmasında kural, anne veya babasından herhangi birisi Türk vatandaşı olan çocuğun, kendiliğinden Türk vatandaşı olmasıdır.

Hukukumuzda; anne ile çocuk arasındaki soybağının doğumla birlikte kurulduğu kabul edilmektedir. Bu kapsamda, doğum yapan bir kadın, doğum anından itibaren başkaca bir işleme gerek kalmaksızın doğurduğu çocuğun annesidir. Çocuğun evlilik birliği dışında doğmuş olması ifade edilen durumu değiştirmemektedir.

Bu sebeple; Türk vatandaşı bir anneden yabancı bir ülkede ve evlilik birliği dışında doğan çocuk da Türk vatandaşı olarak kabul edilmektedir.

4. Türk Vatandaşı Baba ve Yabancı Anneden Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuk

Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 7.maddesinin son fıkrasına göre;  “Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan evlilik birliği dışında doğan çocuk ise soybağı kurulmasını sağlayan usul ve esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanır.”

Yurt dışında evlilik birliği dışında doğan çocuğun annesinin değil de babasının Türk vatandaşı olması halinde, vatandaşlığın kazanılması, çocukla baba arasında soybağının kurulmuş olması şartına bağlanmıştır. Bu durumun gerekçesi, yine hukukumuzdaki soybağının kurulması kuralları ile ilgilidir.

Zira hukukumuzda evlilik birliği dışında doğan çocuğun doğumla birlikte babası ile arasında doğrudan soybağı kurulamamaktadır.

Evlilik birliği dışında doğan çocuk ile baba arasında soybağının kurulabilmesi, babanın çocuğu tanıması veya babalık hükmünden yararlanması ile mümkündür. Evlilik birliği dışında doğan çocukla baba arasında soybağının kurulabilmesi için birçok usul ve işlemin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla; yurt dışında, evlilik birliği dışında doğan çocuğun Türk vatandaşlığını kazanabilmesi, baba ile soybağı kurulmasını sağlayan usul ve esasların yerine getirilmesi şartına bağlanmıştır.

Konu ile ilgili detaylı bilgi için “Evlilik Dışı Çocuğun Tanınması” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

5. Sonuç

Vatandaşlığın doğumla kazanılması hallerinde vatandaşlık, doğum anından itibaren kendiliğinden kazanılmış kabul edilmektedir.

Dolayısıyla yukarıda sayılan her üç ihtimalde de çocuk, doğum anından itibaren Türk vatandaşlığını kazanmaktadır.

Önemle belirtmek isteriz ki, çocuğun yukarıda sayılan hallerden biri kapsamında Türk vatandaşı olduğunun tespitinin daha sonra yapılmış olması, durumu değiştirmeyecektir.

6. Sıkça Sorulan Sorular

Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlı yayımlanmış olup, tüm hakları Kulaçoğlu Hukuk Bürosu’na aittir. İdare Hukuku mevzuatı ve özellikle de İdari Yargılama Usul Kanunu, diğer hukuk alanlarına nazaran daha ayrıntılı sayılabilecek kurallar içermekte olup, hak kaybına uğranılmaması açısından, herhangi bir işlem yapılmadan önce “İdare Hukuku” alanında hizmet veren avukatlardan hukuki destek alınmasını tavsiye ederiz.