Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
İmar Barışı, vatandaş ile devletin uzlaşması suretiyle, ruhsatsız ve ruhsat eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınmasını sağlayan bir süreçtir. İmar barışı, müracaat usulü ve sürelerine ilişkin yazımıza, buradan erilebilirsiniz. Bu yazının konusunu ise, başvuru sahiplerine verilen yapı kayıt belgesinin, idari makamlarca iptal edilmesi üzerine açılacak iptal davası ve bu davada görevli ve yetkili mahkemeler ile yargılama sürecinin belirlenmesi oluşturmaktadır.
Yapı Kayıt Belgesi Nedir?
İmar barışı sürecinde, başvuru sahiplerine verilen belge, yapı kayıt belgesidir. Yapı kayıt belgesi, İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesinde düzenlenen bir belgedir. Bu belge, 31.12.2017’ den önce yapılmış yapılar için, kişilerin başvurusu üzerine düzenlenen bir belgedir. Yapı kayıt belgesi ‘’başvurucunun beyanına’’ dayanır. Başvuru konusu yapı ile arsasının mülkiyet durumu, sınıfı ve grubu ve diğer hususlar, bu sisteme, yapı sahibinin beyanına göre kaydedilecektir.
Yapının kullanım amacına yönelik olan Yapı Kayıt Belgesi, su, elektrik ve doğalgaz hizmetlerinin sağlanmasına yönelik haklar ve imkanlar tanır.
Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili olarak, İmar Kanunu ve Boğaziçi Kanunu’na istinaden verilen yıkım kararları ve tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecektir.
Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilebilir mi?
Yapı kayıt belgesi, niteliği itibariyle bir idari işlem olup, idare, tesis ettiği bu işlemi iptal edebilir.
İptali İşlemine Karşı Açılacak İptal Davası
Ancak idari işlemler; yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları bakımından hukuka uygun tesis edilmelidir. İdarece, bu unsurlardan biri ve/veya birkaçına uygun hareket edilmeden yapı kayıt belgesinin iptal edilmesi halinde, iptal işlemine karşı dava açılabilecektir. Bu dava, iptal davası olup, yargılama sürecini inceleyelim:
Görevli Mahkeme: Yapı kayıt belgesinin iptal edilmesi halinde, iptal işlemine karşı açılacak dava, İdari Yargı yerinde görülecektir. Bu nedenle iptal davası açacak kişiler, İdare Mahkemesi’ ne başvurmalıdır.
Yetkili Mahkeme: Yapı kayıt belgesinin iptali üzerine açılacak iptal davalarında yetkili mahkeme, taşınmazın bulunduğu yer İdare Mahkemesi olacaktır.
Dava Açma Süresi: Yapı kayıt belgesinin iptaline karşı açılacak davalarda, idarenin iptal kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır.
İptal Davasında İdari İşlemin Unsurları Bakımından Değerlendirme
Yazımızın başlangıcında belirttiğimiz üzere, iptal davaları; idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu, maksat unsurlarından biri ve/veya birkaçının hukuka aykırı olduğundan bahisle açılan davalardır. Belgenin iptali halinde açılacak iptal davalarında da, incelemenin aynı usulle yapılması gerekir.
Yetki Unsuru: Yapı kayıt belgesi, İmar Kanunu gereği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlar tarafından verilir. Bu belgeyi veren idari makam tarafından iptal edilebilir. Şayet bu kurala riayet edilmezse, açılacak iptal davasında, işlemin yetki unsuru bakımından sakat olduğu ileri sürülebilecektir.
Şekil/Usul Unsuru: Yapı kayıt belgesinin iptali işlemi, yapı sahiplerine usulüne uygun bir şekilde tebliğ edilmelidir. Bu işlemler birel işlem niteliğini haiz olup, işleme karşı başvurulabilecek itiraz ve yargı yolları, kararda gösterilmelidir. Bu koşullara riayet edilmeksizin alınan kararların şekil/usul unsuru bakımından sakat olduğu ileri sürülebilecektir.
Sebep ve Konu Unsurları: İdari işlemin tesis edilmesine yol açan temel saik olan sebep unsuru ile idari işlemin doğurduğu sonuç olan konu unsuru da, iptal davasında incelenecek olan hususlardır.
Yapı Kayıt Belgesinin İptaline Yol Açacak Sebepler Nelerdir?
Yapı Sahibinin Gerçeğe Aykırı Beyanı
Yazımızın başlangıcında belirttiğimiz üzere, yapı kayıt belgesi, başvurucunun beyanı esas alınarak düzenlenir. Başvurucu, kendisinden istenilen bilgileri ilgili sisteme girerek yapı kayıt belgesi başvurusu yapar. Belge talep edilirken başvuru sahibi tarafından belirtilen beyanların gerçeği yansıtmadığı anlaşılırsa, bu belge iptal edilebilecektir. Örnek vermek gerekirse, başvuru sahibinin, taşınmaz yüzölçümünü eksik bildirmiş olması, yapı kayıt belgesinin iptali nedenidir.
Yapının, İmar Kanunu madde 16’daki İstisna Kapsamında Olması
İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesi gereği:
- Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar,
- Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar,
- 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde İmar Kanunu’na ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlar,
- İstanbul tarihi yarımada içinde, İmar Kanunu’na ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlar,
- 19/6/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alan
İmar Barışı kapsamında değildir.
Buradaki istisnalara riayet edilmeksizin düzenlenen Yapı Kayıt Belgesi de, ilgili idareler tarafından iptal edilebilecektir. Olası bir hukuki uyuşmazlıkta da mahkeme, iptal işlemine konu taşınmazın bu kapsamda olup olmadığını değerlendirecektir. Şayet iptal işlemine konu taşınmaz, kanunda sayılı ve yapı kayıt belgesi verilemeyecek istisnai taşınmazlardan ise, yapı kayıt belgesinin iptali hukuka uygun olacağından, iptal işlemine karşı açılacak davanın reddine karar verilecektir.
Yapının Yapılış Tarihi Konusundaki Uyuşmazlık
Yazımızın başlangıcında da ifade ettiğimiz üzere, yapı kayıt belgesi, yalnızca 31.12.2017 öncesinde yapılacak yapılar için düzenlenebilir. Şayet, yapının, 31.12.2017’ den sonra yapıldığı tespit edilirse, yapı kayıt belgesi iptal edilir. Yapı maliki ise, yapının 31.12.2017’ den önce yapıldığı iddiasıyla, idarenin iptal işlemine karşı iptal davası açabilir. Bu noktada, yapının hangi tarihte yapıldığı konusunda taraflar arasında hukuki uyuşmazlık doğmuş olur.
Bu uyuşmazlıkta mahkeme:
- Hava Fotoğrafları(Uydu görüntüleri)
- Taşınmazda Yapılacak Keşif
- Keşif sonrası düzenlenecek bilirkişi raporu
- Yapı kayıt belgesindeki başvuru formuna eklenen fotoğraflar ve diğer tüm
Belgeler gibi,
Uyuşmazlığa ilişkin tüm delilleri eksiksiz toplamalıdır. Tüm deliller eksiksiz bir şekilde toplanmadan verilebilecek karara karşı da kanun yolları açık olacaktır.
Sonuç Olarak,
İlgili idarelerce verilen Yapı kayıt belgesi, yine idare tarafından iptal edilebilir. Ancak idarenin bu iptal işlemine karşı da, her bir idari işlemde olduğu gibi, yargı yolu açıktır. İptal kararının tebliğinden itibaren 60 içinde açılacak iptal davası ile iptal işleminin yetki, şekil, sebep, konu, maksat unsurlarından biri ve/veya birkaçının hukuka aykırı olduğu ileri sürülebilecektir.
Benim yerimin duvarı örülmüş ve üzeri biraz yeri acıktı 2018 üzerinin tamamını kapattım ama kayıt belgem iptal edilmiş ne olur bir çıkış yolu yokmu
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 16. maddesiyle beraber İmar Barışından faydalanan yapılara Yapı Kayıt Belgesi verilmiştir. Yapı Kayıt Belgesini iptal etmeye Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilidir. Uygulamada bakanlık bu yetkisini Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine devretmiştir.
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin re’sen yaptıkları denetimler, belediye ve il özel idaresince yapılan bildirimler ve vatandaşlar tarafından yapılan şikayetler üzerine inceleme yapılmakta ve yapı kayıt belgesi iptal edilmektedir.
Buna göre Yapı Kayıt Belgesinin iptal sebepleri şu şekildedir;
1- 31 Aralık 2017 tarihinden sonra yapıldığının tespit edilmesi
2- İmar barışı kapsamında olmayan alanlarda bulunan yapı hakkında yapı kayıt belgesi alınması,
3- Arsa veya yapı alanının olması gerekenden daha düşük beyan edilmesi sonucunda, Yapı Kayıt Belgesi bedelinin eksik olarak ödendiğinin tespit edilmesi tek başına Yapı Kayıt Belgesinin iptal sebebi değildir. Fakat, Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlü tarafından verilen süre içerisinde eksik olan meblağın ödenmez ise, Yapı Kayıt belgesi iptal edilir
Yapı Kayıt Belgesi iptal edildikten sonra, yapı sahibi ciddi yaptırımlarla karşılaşmaktadır. Bu nedenle, tüm bu sürecin sebebi olan Yapı Kayıt Belgesinin iptaline ilişkin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işlemine karşı dava açılması önem arz etmektedir. Aksi taktirde, bu işlem kesinleşmiş olacağından, bu işleme dayanılarak tesis edilen diğer işlemlere karşı dava açılsa dahi sonuç alınması mümkün olmayacaktır.
Yapı kayıt belgesinin iptaline ilişkin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işlemi idari bir işlem olduğu için, bu işleme karşı açılacak olan davanın da yapının bulunduğu ildeki İdare Mahkemesine açılması gerekmektedir. Yapının bulunduğu ilde İdare Mahkemesi yoksa, o ilin yargı çevresinde kaldığı İdare Mahkemesinde dava açılması gerekir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa göre, Yapı Kayıt Belgesinin iptaline ilişkin işleme karşı, işlemin tebliğ edildiği tarihi takip eden 60 günlük süre içerisinde açılması gerekir. Zorunlu olmasa da, dava açmadan önce 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. maddesine göre itiraz etmek mümkündür.
Özellikle belirtmek isteriz ki, soru ve yorumlarınıza vermiş olduğumuz cevaplar, kişisel hukuki yorum ve bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğramamanız açısından, detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.
Merhaba,
Yapı kayıt belgesi için belirtilen sürenin dışında yapılan ev için yalan beyanda bulunarak faydalanıldığında itiraz için bir hak doğmamış olacaktır bunu düzeltmek için ne yapılabilir bu 60 gün süre içinde yardımlarınızı rica ederiz.
Ruhsata aykırılıkların doğru beyan edilmemesi sonucunda yapı kayıt belgesinin iptal edilmesi, yalan ve yanlış beyan suçundan dolayı yapı sahibi hakkında ceza davasının açılması söz konusu olacaktır. Böyle bir durumda yapı kayıt belgesi bedeli de iade edilmeyecektir. Sonuç olarak , Yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapılar
MADDE 8 – (1) Yapı Kayıt Belgesi;
a) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde, 3194 sayılı Kanunun geçici 16 ncı maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda,
b) İstanbul tarihi yarımada içinde 3194 sayılı Kanunun geçici 16 ncı maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda,
c) 19/5/2014 tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda,
ç) Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde,
d) Kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde,
bulunan yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemez.
(2) Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan müracaat sahibi hakkında 10 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca suç duyurusunda bulunulur.
Yapı Kayıt Belgesinin iptalinin en önemli sebebi, 31 Aralık 2017 tarihinden sonra yapıldığına ilişkin iddiadır. Sonuç olarak, İmarı barışı yalan beyan cezası olarak yapı kayıt belgesi ücreti olarak yatırılan tutar iade edilmeden işlem iptal edilecektir. Yalan Beyan durumunda kişi bir daha imar barışından yararlanamayacaktır. Fakat belirtmek gerekir ki, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hatalı beyanda bulunan kişilere bu hatalarını düzeltme fırsatını e devlet sistemi üzerinden imar barışı başvuru bölümünde sunmaktadır.
Özellikle belirtmek isteriz ki, soru ve yorumlarınıza vermiş olduğumuz cevaplar, kişisel hukuki yorum ve bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğramamanız açısından, detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.