Sosyal Medya ve İnternet Yayınlarına İlişkin Hukuki Düzenlemeler

Haberleşme, sosyalleşme, hızlı ve güncel bilgi akışı, iş başvuruları, reklam gibi değişik amaçlarla kullanılan sosyal medya hesapları, artık para kazanmak için profesyonel amaçla da kullanılmaktadır. Hepimizin hayatında büyük yer kaplayan ve global etkileşimi sağlayan sosyal medya uygulamalarına ilişkin, hukuki düzenlemelerin de ihtiyacı karşılayabilecek kapsamda olması sürekli güncel tutulması çok önemlidir. Bu sebeple; 29.07.2020 tarihinde kabul edilen Kanun ile sosyal medya sağlayıcılarına ilişkin birtakım yeni düzenleme ve değişiklikler getirilmiştir. 

Yazı İçeriği
1. Sosyal Ağ Sağlayıcısı Nedir?
2. Yer Sağlayıcılarına Uygulanacak İdari Para Cezaları
3. Erişimin Engellenmesi Kararının Yanı Sıra İçeriğin Çıkarılması Yaptırımı
4. İnternet Ortamındaki İçerik Nedeniyle Kişilik Hakları İhlal Edilenler İçeriğin Çıkarılmasını Talep Edebilirler Mi ? 
5. Günlük Erişimi Bir Milyondan Fazla Olan Sosyal Ağ Sağlayıcılarının Temsilci Bulundurma Zorunluluğu
6. Temsilci Bulundurmamanın Yaptırımı
7. Twitter / Instagram/ Facebook Gibi Platformlardaki Bir İçerik Nedeniyle Hakkı İhlal Edilenler Bu Platforma Başvurabilir Mi ?
8. Başvuruya Cevap Verilmemesinin Yaptırımı Nedir?
9. Türkiye’deki Kullanıcıların Kişisel Verileri Nerede Saklanacak?
10. Hukuka Aykırı İçerik Nedeniyle Oluşan Zarar İçin Tazminat Talep Edilebilir Mi?
11. Yakında Yapılması Planlanan Değişiklikler

Günümüzde hemen herkes, farklı insanlarla tanışıp sosyalleşebilmek, gündelik hayatları hakkında paylaşımda bulunabilmek veya gündemi takip edip güncel bilgiye hızlıca erişebilmek adına sosyal medya uygulamalarını kullanmaktadır. Yalnızca hobi amaçlı günlük kullanımın haricinde Twitter, Facebook ve Instagram, çoğu insan için her gün haber takibi yapılan bir mecra haline gelmiştir. Ne var ki, sosyal mecralarda oldukça fazla asparagas haber yayınlanmakta bu sebeple insanlar doğru bilgiye ulaşmakta zorlanmaktadır. Keza, kötü niyetli kişilerce, sosyal medya hesapları, suç işleme vasıtası olarak dahi kullanılabilmekte ve bu şekilde pek çok kişinin mağduriyeti oluşabilmektedir. Dolayısıyla, sosyal medya denetiminin ve güvenliğinin hukuki düzenlemelerle koruma altına alınması oldukça büyük önem arz etmektedir.

1. Sosyal Ağ Sağlayıcısı Nedir?

29.07.2020 tarihinde kabul edilen İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yürürlüğe giren yeni düzenlemelerde Sosyal Ağ Sağlayıcısı olarak ifade edilen yeni bir kavram türetilmiştir. Bu düzenlemelere göre, sosyal ağ sağlayıcısı; sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturulmasına imkan sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir. Keza, internet ortamındaki bu paylaşımların, görüntülenmelerini veya paylaşılmalarını mümkün kılanlar da sosyal ağ sağlayıcılarıdır.

2. Yer Sağlayıcılarına Uygulanacak İdari Para Cezaları

Kanunda  yer sağlayıcı ifadesi; hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişileri tanımlamaktadır. Yer sağlayıcı, yer sağladığı içeriğin hukuka aykırı olduğunun bildirilmesi akabinde bu içeriği yayından çıkarmakla yükümlüdür. Eski hukuki düzenlemeye göre, bu yükümlülüğü yerine getirmeyen yer sağlayıcıya 10.000 Türk Lirası ile 100.000 Türk Lirası arasında idari para cezası uygulanmaktaydı. 29.07.2020 tarihinde kabul edilen yeni kanuna göre ise, bu idari para cezası 1.000.000 Türk Lirası ile 10.000.000 Türk Lirası arasında olacak şekilde olarak arttırılmıştır.

3. Erişimin Engellenmesi Kararının Yanı Sıra İçeriğin Çıkarılması Yaptırımı

Düzenlemeden önce internet ortamında bulunan yayınların hukuka aykırı olmaları halinde mahkemece sadece erişimin engellenmesine karar veriliyordu. Yapılan yeni düzenleme ile artık yargı makamlarınca internet ortamında bulunan bir yayının hukuka aykırı bulunması halinde sadece hukuka aykırı kısma yönelik içeriğin çıkarılması kararı da verebilecektir.

Erişimin engellenmesi ve kaldırılması ile ilgili detaylı bilgi için “İnternet Yayın İçeriklerine Erişimin Engellenmesi ve Kaldırılması” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

4. İnternet Ortamındaki İçerik Nedeniyle Kişilik Hakları İhlal Edilenler İçeriğin Çıkarılmasını Talep Edebilirler Mi? 

Düzenlemeden önce internet ortamındaki içerik nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenler kurum, kuruluş, içerik sağlayıcı veya yer sağlayıcısına başvurarak ilgili içeriğin erişiminin engellenmesini talep edebiliyorlardı. Bu yeni düzenleme ile kişilere ilgili içerikte yer alan hukuka aykırı kısmın içerikten çıkartılmasını talep etme hakkı verilmiştir. 

Ayrıca 2020 yılında yapılan düzenleme ile bunlara ek olarak birtakım yeni düzenlemeler getirilmiştir. İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hakim tarafından, başvurucunun adının karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilmektedir. Keza, bu gibi durumlarda, Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağının gösterileceği de kanunda ayrıca düzenlenmiştir. 

Ek olarak, birlik tarafından gönderilen erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması kararı, en geç dört saat içinde ilgili içerik ve yer sağlayıcıları tarafından yerine getirilmelidir. Bu konuda bireysel olarak neler yapılabileceğine dair daha detaylı bilgi edinmek için sitemizde bulunan “İnternet Suçları ve Cezaları” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

5. Günlük Erişimi Bir Milyondan Fazla Olan Sosyal Ağ Sağlayıcılarının Temsilci Bulundurma Zorunluluğu

Artık, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ saylayıcıları, yetkili en az bir kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirlemek zorundadır. Bu yetkili kişiler, kanun kapsamında yapılacak başvuruları cevaplandırmakla ve yükümlülükleri yerine getirmekle mükelleftir. Ayrıca yetkilendirilen kişinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması zorunludur.

6. Temsilci Bulundurmamanın Yaptırımı

• Temsilci belirleme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde kurum tarafından bildirimde bulunulacaktır. Bildirimden itibaren otuz gün içerisinde yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde on milyon Türk Lirası idari para cezası verilir.
• İdari para cezasının tebliğinden itibaren otuz gün içerisinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde otuz milyon Türk Lirası daha idari para cezası verilir.
• İkinci verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde ilgili sosyal ağ saylayıcısına yeni reklam verilmesi yasaklanır. Ayrıca, bu nedenle oluşan para transferinin engellenmesi cezası verilir.
• Reklam yasağı kararının verildiği tarihten itibaren üç ay içinde bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde sulh ceza hâkimliğine başvurulabilecektir. Başvuruda, sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde elli oranında daraltılması talep edilir.
• Başvuru kabul edilmesine rağmen, otuz gün içinde bu yükümlülük yerine getirilmezse halinde sulh ceza hâkimliğine yeni bir başvuru yapılabilir. Bu başvuruda, sosyal ağ sağlayıcısının internet trafik bant genişliğinin yüzde doksan oranına kadar daraltılması talep edilir. 

Temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi halinde verilen idari para cezalarının dörtte biri tahsil edilir, reklam yasağı kaldırılır ve hakim kararları kendiliğinden hükümsüz kalır.

7. Twitter / Instagram/ Facebook Gibi Platformlardaki Bir İçerik Nedeniyle Hakkı İhlal Edilenler Bu Platforma Başvurabilir Mi?

İnternetteki bir içerik nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerce yapılacak başvurulara sosyal ağ sağlayıcısı tarafından en geç 48 saat içerisinde olumlu veya olumsuz cevap verilmesi zorunludur.

8. Başvuruya Cevap Verilmemesinin Yaptırımı Nedir?

Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen sosyal ağ servis sağlayıcılarına beş milyon Türk Lirası idari para cezası verilebilecektir. Bununla birlikte sosyal ağ servis sağlayıcıları altı aylık dönemlerle bu başvurular hakkında kuruma bilgi vermekle yükümlü tutulmuşlardır. İlk rapor 2021 yılı Ocak ayında bildirilmesi gerekirken, Haziranda bildirilmiştir. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ servis sağlayıcılarına ise on milyon Türk Lirası idari para cezası verilebilecektir.

9. Türkiye’deki Kullanıcıların Kişisel Verileri Nerede Saklanacak?

Yeni düzenlemeyle Türkiye’de günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye’deki kullanıcılarının verilerini Türkiye’de barındırma yükümlülüğü yüklenmiştir. 

10. Hukuka Aykırı İçerik Nedeniyle Oluşan Zarar İçin Tazminat Talep Edilebilir Mi?

Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararıyla tespit edilen içeriğin sosyal ağ sağlayıcısına bildirilmesi durumunda, 24 saat içinde gerekli önlem alınmalıdır. Aksi takdirde, sosyal ağ sağlayıcısı, doğan zararın tazmin edilmesinden sorumlu tutulmuştur. Bunun için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmamaktadır. 

11. Yakında Yapılması Planlanan Değişiklikler

TBMM tarafından sunulması beklenilen yasa teklifi internet medyasında çalışanların Basın Kanunu’na tabi olması yönündedir. Bu teklifin “Yalan Haber ve Dezenformasyon ile Mücadele” kapsamında yapılacağı ve dezenformasyonla ilgili haberlerin “organize, örgütlü, belli amaca yönelik olması” halinde yaptırıma tabi tutulacağı öngörülmektedir. Bilgi Teknolojileri Kurulunda yeni birim kurulacağı ve sosyal medyada yayılması muhtemel yalan haberleri engellemek için denetim amaçlı çalışılacağı da diğer öngörüler arasındadır. Bunun yanında internet medyasına da künye, adres ve bildirim zorunluluğu getirileceği hususu da değişiklik yapılması beklenen bir diğer düzenlemedir.

Her ne kadar yasa kapsamında günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal medya kuruluşlarına Türkiye’de temsilcilik bulundurma zorunluluğu getirilmişse de uygulamada, temsilciliklerin erişilebilirliğinde problemler yaşanmaktadır. Bu sebeple Temsilciliklerde görevli sayısının arttırılması da yapılması planlanan değişiklikler arasındadır.