İnsanoğlunun başkaları tarafından beğenilip takdir edilme dürtüsünün Facebook, Twitter gibi sosyal medya sitelerindeki yansıması, beğenme, favorilere ekleme gibi seçeneklerle hayat bulmaktadır. Ancak sosyal medyadaki birtakım paylaşımlar, esasen suç teşkil eden konulara ilişkin olabilir. Suç teşkil eden söz veya eylemlerin paylaşıldığı gönderilerin like, fav gibi sosyal medya eklentileriyle beğenilmesi de mevzuatımızda ayrı bir suç olarak değerlendirilmektedir. TCK m.215’teki bu düzenlemeye göre, işlenmiş olan suçu veya işlemiş olduğu suç sebebiyle failin övülmesi hali, suçu ve suçluyu övme olarak nitelendirilerek cezalandırılır. Suçu ve suçluyu övme suçu, re’sen kovuşturulan ve soruşturulan bir suçtur. Dolayısıyla sosyal medya platformlarında suçu ve suçluyu övmeye yönelik fiillerin tespit edilmesi halinde herhangi bir şikayet şartı aranmaksızın soruşturma işlemleri başlayacaktır.
Yazı İçeriği
1. Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Nedir?
2. Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Nitelikli Hali
3. Sosyal Medya Yoluyla Suçu ve Suçluyu Övme
Sosyal medya ve internet ortamından tanıdığımız tanımadığımız hemen herkese ulaşmak ve her türlü paylaşımı adeta ışık hızıyla tüm dünyaya yaymak oldukça kolay hale gelmiştir. Maalesef ki bu durum, internet ortamından işlenebilen hakaret, tehdit, cinsel taciz gibi suçların daha da yaygınlaşmasına sebep olmuştur. Sosyal medya uygulamalarında suç teşkil eden davranışların paylaşılması ve diğer sosyal medya kullanıcıları tarafından da bu paylaşımların beğenilmesi halinde, suçu ve suçluyu övme suçu oluşur. Beğenme eylemi, tek tuşa dokunmak suretiyle gerçekleştirilen, son derece kolay bir işlem olduğundan pek çok kişi, gerçekleştirdikleri fiilin suç teşkil ettiğinin farkına dahi varamamaktadır.
1. Suçu ve Suçluyu Övme Suçu Nedir?
Suçu ve suçluyu övme suçu TCK madde 215’de Kamu Barışına Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu
Madde 215 –
“İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen öven kimse, bu nedenle kamu düzeni açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Suçu ve suçluyu övme suçunun oluşması için, kişinin, işlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu bir suçtan dolayı bir kişiyi alenen övmesi gerekir. Çünkü bir suçun failinin, sırf suç işlemesi sebebiyle övülmesi halinde esasen, kişi aracılığıyla işlenmiş olan suçun övüldüğü kabul edilir.
Suç teşkil etmekle beraber, henüz işlenmemiş olan bir eylemin övülmesi halinde ise, suçu ve suçluyu övme değil; suç işlemeye tahrik suçu gündeme gelir. Detaylı bilgi için “Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla “Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik Etme ve Aşağılama Suçu” isimli yazımızı inceleyebilirsiniz.
Suçu ve suçluyu övme suçunun oluşabilmesi için övme fiilinin alenen gerçekleştirilmesi gerekir. Çünkü suçu ve suçluyu övme fiilinin kanunda açıkça düzenlenmesinin esas sebebi, övme fiilinin kişiyi suç işlemeye dolaylı olarak tahrik etmesidir. Bu etkinin meydana gelebilmesi için övme fiilinin alenen gerçekleştirilmesi gerekir.
Örneğin, alenen övmek fiili, herkesin görebileceği şekilde pankart veya afiş asmak şeklinde oluşabilir. Gazetede yazı yazmak, bu muhteviyattaki yazı ve resimleri sosyal medya hesaplarında paylaşmak, sokakta herkesin duyabileceği şekilde bağırmak suretiyle de alenen övmek fiili gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla, suçun gerçekleşebilmesi için, failin mutlaka kalabalık içinde veya bir konferansta bulunup doğrudan kitlelere hitap eder şekilde övme fiilini icra etmesine gerek yoktur.
2. Suçu ve Suçluyu Övme Suçunun Nitelikli Hali
Kamu barışına karşı işlenen bütün suçlar için ortak hüküm niteliğindeki TCK m.218 uyarınca bu suçların basın ve yayın yoluyla işlenmesi, cezayı artıran nitelikli haldir. Bu durumda, ceza yarı oranında artırılır. Örneğin, televizyonda haber sunan bir sunucu tarafında, haberdeki failin övülmesi, bu suçun nitelikli halini teşkil eder.
3. Sosyal Medya Yoluyla Suçu ve Suçluyu Övme
Sosyal medya kullanımının en önemli sebeplerinden biri kişilerin, paylaşımlarını başkalarının da görmesini ve beğenmesini arzulamalarıdır. O kadar ki, yediği her yemeğin fotoğrafını, gittiği her mekanın yer bildirimini, aldığı her yeni ürünün satış linkini paylaşan kişiler, son derece normal karşılanmaktadır. Dijital sosyalleşme adı altında kanıksanan bu durumların ötesinde, suç teşkil eden hareketler dahi bazen internet ortamında paylaşılabilmektedir. Sokak hayvanlarına insanlık dışı muamelelerle eziyet eden kişilerin, vahşet dolu akıl almaz eylemlerini sosyal medya hesapları üzerinden canlı yayınla paylaşması gibi durumlar, bunun yaygın örneklerindendir.
İşlenmiş olan bir suçu veya işlemiş olduğu suçtan dolayı bir kişiyi alenen övme eylemi, sosyal medya üzerinde farklı şekillerde vücut bulabilir. Zira sosyal medya sitelerinde gönderileri beğenme, favorilere ekleme, kendi hesabında paylaşma gibi farklı seçenekler mevcuttur. Bu bağlamda, suç teşkil eden davranışlarını gururlanarak paylaşan insanların bu gönderilerini like, fav gibi sosyal medya reaksiyonlarla beğenen kişi de esasen suç işlemektedir.
Ancak, suç oluşturan eyleme ilişkin sosyal medya gönderisini, retweet veya hikayeye ekleme gibi şekillerde kendi hesabından tekrar paylaşan kişinin bu eylemi, her zaman suç oluşturmaz. Zira, hiçbir yorum yapmaksızın suç teşkil eden davranışını paylaşan kimsenin gönderisini paylaşmak, yalnızca bir haberi paylaşmak niteliğinde de olabilir.
Bunların yanı sıra, Facebook, Twitter gibi sosyal medya platformlarında beğenmenin yanı sıra üzgün surat, alkış gibi ifadeleri göndermek de mümkündür. Örneğin suç teşkil eden fiilini Instagram hikayesinde paylaşan failin hikayesine alkış ifadesi göndermek dahi her zaman suçun ve suçlunun övüldüğü anlamına gelmeyebilir. Zira alkış emojisini gönderen kişinin, gerçek iradesi, ironi yapmak olabilir. Suçu ve suçluyu övme suçu, kasten işlenebileceğinden, öncelikle, suç işlemeye yönelik kastın olduğu tespit edilmelidir. Sadece alkış gönderilmesi, kişinin suç işlemeye yönelik kastının varlığını doğrudan göstermeyecektir.
