Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte bilişim sistemleri de suçun konusu olmaya başlamış ve bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen suçlar çeşitlenmiştir. Bunun sonucu olarak ise 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na “Bilişim Alanında Suçlar” başlığı altında yeni bir suç kategorisi eklenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen bilişim suçları, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi suçlardan değildir. Cumhuriyet Savcısı suç işlendiğini öğrendiği takdirde resen soruşturmaya başlamalıdır. Ancak söz konusu suçların Cumhuriyet Savcısı tarafından öğrenilmesi çoğu zaman mağdurların veya diğer kişilerin suçu ihbar etmesi ile gerçekleşmektedir.
Yazı İçeriği
1. Bilişim Suçları Nelerdir?
2. Bilişim Suçlarında Şikayet Başvurusu Nasıl Yapılır?
3. Şikayet Başvurusu Nereye Yapılmalıdır?
4. Yurt Dışında İşlenen Bilişim Suçlarında Şikayet Nasıl Yapılır?
5. Şikayet Başvurusu Yazılı Yapılmak Zorunda Mıdır?
İnternetin kullanım amaçlarının çeşitlenmesi ve yaygınlaşmasının sonucu olarak, bilişim sistemleri üzerinden işlenen suç sayısı da günbegün artmaktadır. Her an bu suçun mağdurlarından biri olma ihtimaline binaen, hangi eylemlerin bilişim suçlarına dahil olduğu ve bu eylemlerin cezalandırılması için yapılması gerekenlerin öğrenilmesi oldukça önemlidir.
1. Bilişim Suçları Nelerdir?
Türk Ceza Kanunu’nda bilişim suçları özel olarak düzenlenmiştir ve bu kapsamda aşağıda yer verilen fiiller suç sayılmıştır:
- Bilişim sistemine hukuka aykırı olarak girmek veya orada kalmaya devam etmek.
- Bilişim sisteminin işleyişini engellemek veya bozmak.
- Bilişim sistemindeki verileri bozmak, yok etmek, değiştirmek veya erişilmez kılmak.
- Bilişim sistemine veri yerleştirmek veya bilişim sisteminde var olan verileri başka bir yere göndermek.
- Başkasına ait banka veya kredi kartlarını kötüye kullanmak.
TCK’da ayrıca düzenlenen bu bilişim suçlarının yanı sıra, hakaret, tehdit, cinsel taciz gibi birtakım suçların, bilişim sistemleri aracılığıyla işlenmesi ise, suçun nitelikli halini oluşturur. Yani, sosyal medya veya internet üzerinden hakaret, tehdit, cinsel taciz, halkı kin ve düşmanlığa teşvik gibi eylemlerde bulunulması, hapis ve adli para cezası gerektiren suçlardandır. O kadar ki, kimi kötü niyetli kullanıcılar, kendilerine ulaşılamayacağı düşüncesiyle sahte hesaplar açarak bu tip hukuka aykırı eylemler işlemektedir. Elbette, mevzuatımızda, sahte hesap üzerinden işlenen suçlar hakkında da cezai yaptırımlar uygulanmaktadır.
2. Bilişim Suçlarında Şikayet Başvurusu Nasıl Yapılır?
Suçları; şikayete tabi suçlar ve şikayete tabi olmayan suçlar şeklinde ikiye ayırmamız mümkündür.
Yani bazı suçların soruşturulup kovuşturulabilmesi için mutlaka şikayette bulunmak gerekirken bazı suçlar bakımından şikayet şartı aranmamakta ve Savcılık, suça ilişkin bilgi edindiğinde kendiliğinden soruşturmaya başlamaktadır.
Ancak Savcılık makamının işlenen suçlardan haberdar olması çoğu zaman mümkün olmadığı için suçun soruşturma ve kovuşturmasına başlanabilmesi için Savcılığa veya kolluk kuvvetlerine bildirimde bulunulması gerekmektedir. Bu bildirim, duruma göre, şikayet ya da suç duyurusu şeklinde olabilmektedir.
Savcılığa veya diğer makamlara şikayette bulunulurken, suça ilişkin bilgi ve belgelerin de ilgili makamlarla paylaşılması gerekebilir. Günlük hayatımızda, gerek hızlı haberleşme gerek sosyalleşme gerekse profesyonel anlamda yoğun şekilde kullandığımız WhatsApp mesajları yoluyla da kimi suçların açığa çıkarılmasına yarayabilecek paylaşımlar yapılabilmektedir. Ne var ki, günlük hayatta en çok merak edilen ve ihtilaflı görüşler ileri sunulan hususlardan biri, WhatsApp yazışmalarının delil olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusudur. Bu konuya ilişkin detaylı bilgi için “WhatsApp Yazışmaları Delil Olabilir mi?” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Nihayetinde, yapılan şikayet veya ihbar üzerine Savcılıkça soruşturma başlatılarak, suçun ve suçlunun tespitine çalışılacaktır. Bu husustaki en önemli delillerden biri ise, suç oluşturan paylaşımın yapıldığı IP adresinin tespitidir. IP adresinin tespiti ile ilgili “IP Adresi Suçlunun Tespiti İçin Yeterli Midir?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
3. Şikayet Başvurusu Nereye Yapılmalıdır?
Kanun; suça ilişkin ihbar veya şikâyetlerin,
- Cumhuriyet Başsavcılığına
- Kolluk makamlarına (emniyet müdürlüğü, jandarma) yapılabileceğini ifade etmektedir.
Yani kural olarak, şikayet başvurusu, savcılıklara veya kolluk makamlarına yapılabilmektedir.
Kanun’da ayrıca;
- Valiliğe, kaymakamlığa
- Mahkemeye de şikayetlerin yapılabileceği düzenlenmiştir.
Bu makamlara yapılan şikayetler ise derhal ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmektedir.
Sonuç olarak; diğer suçlarda olduğu gibi bilişim suçlarında da farklı mercilere şikayet başvurusunun yapılması mümkün olsa da nihai muhatap, savcılık makamıdır. Zira; hukukumuzda soruşturma makamı olarak, savcılık makamı belirlenmiş olup suçların soruşturulması faaliyetini savcılık yürütmektedir.
4. Yurt Dışında İşlenen Bilişim Suçlarında Şikayet Nasıl Yapılır?
Kanun’a göre; yurt dışında işlenip, ülkede takibi gereken bilişim suçları bakımından, Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına şikayet başvurusunun yapılması mümkündür.
5. Şikayet Başvurusu Yazılı Yapılmak Zorunda Mıdır?
Şikayet başvurusu yazılı olarak sunulacak bir dilekçe ile yapılabileceği gibi, tutanağa geçirilmek suretiyle, sözlü olarak da yapılabilir. Yani şikayet başvurusunun mutlaka yazılı olmasına gerek yoktur. Sözlü beyanların tutanağa geçirilmesi suretiyle de şikayet başvurusunun yapılması mümkündür.
