Kamulaştırma işleminin gerçekleşebilmesi için, birden çok işlemi gerektiren idari bir sürecin izlenmesi gerekmektedir. Bu idari sürecin ilk aşaması ise, satın alma usulünün gerçekleştirilmesidir. Kamulaştırmak istediği taşınmazı satın alma usulü ile elde edemeyen idare, taşınmazın malikine karşı kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açma imkânına sahiptir. Kamulaştırma, özel mülkiyete konu taşınmazların tamamına veya bir kısmına, devletin kurum veya kuruluşlarınca kamu yararı ilkesi ve kanunda öngörülen esas ve usuller çerçevesinde el konulmasıdır. Kamulaştırma işleminin hukuka uygun şekilde tamamlanabilmesi için idarenin, satın alma usulüyle elde edemediği taşınmazın malikine karşı kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davası açması gerekir.
Yazı İçeriği
1. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davası
2. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasının Dava Şartı Olarak Uzlaşma Süreci
3. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Görevli Mahkeme
4. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Yetkili Mahkeme
5. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Davanın Tarafları
6. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Dava Süreci
7. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Verilebilecek Kararlar ve Kanun Yolları
1. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davası
Kamulaştırma Kanunu m.10 uyarınca tapuya kayıtlı taşınmazlar için, kamulaştırmanın uzlaşma usulü ile yapılamaması halinde idare tarafından, malike karşı kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açılabilir. Bu davada, kamulaştırılan taşınmaz için, taşınmaz malikine hangi tutarda bir kamulaştırma bedeli ödeneceğinin belirlenmesinin yanı sıra, taşınmazın idare adına tescili talep edilir. Diğer taraftan, idare tarafından yapılan kamulaştırmanın hukuka uygun olup olmadığı bu davanın konusunu oluşturmadığından, dava kapsamında kamulaştırmaya ilişkin hukuka uygunluk tartışması yapılamayacaktır.
Keza, idarece kamulaştırılması istenen taşınmaz, tapu kaydı olmakla beraber mülkiyetine ilişkin ihtilaflıysa veya kadastro mahkemesinde davalıysa da kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasına konu edilebilir.
Kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazın, tapuya kayıtlı olmaması halinde ise, Kamulaştırma Kanunu m.19 uyarınca gerekli işlemler yapılarak kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açılabilir. Bu davanın ikame edilebilmesi için, taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Kanunu m.16’da sayılan kamu mallarından olmaması veya taşınmaz mala ilişkin zilyetlik yoluyla iktisap iddiasında bulunulması gerekir.
2. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasının Dava Şartı Olarak Uzlaşma Süreci
Tapuya kayıtlı taşınmazlar açısından kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açılabilmesi için öncelikle idarenin uzlaşma yolu ile taşınmaz malikinden satın alma usulünün denenmesi gerekir. Ancak ve ancak bu şekilde satın alma gerçekleşemez ise, idarece kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açma imkanı doğar. Ancak önemle belirtmek isteriz ki, açılmış bir davada taraf teşkili sağlanıp işin esasına girildikten sonra sırf satın alma usulünün uygulanmamış olması, davanın reddine sebebiyet vermemektedir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 17.10.2007 tarih ve 2007/5-713 Esas 2007/736 Karar sayılı ilamına göre,
“… bu gibi durumlarda usul ekonomisi gereği işin esasına dair karar verilmelidir. Fakat açılan davada henüz taraf teşkili sağlanmamış ve işin esasına da girilmemişse, satın alma yoluna başvurulmamış olması, davanın reddine karar verilmesini gerektirecektir.”
Tapuya kayıtlı olmayan veya kayıtlı olup da aynında ihtilaf bulunan taşınmazlar açısından ise satın alma usulü uygulanması zorunlu kılınmamıştır. Bu halde işbu taşınmazlar için doğrudan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açılması mümkündür.
Kamulaştırma sürecinde idare ile malik arasında yürütülmesi gereken uzlaşma sürecine ilişkin daha detaylı bilgi için “Kamulaştırmada İdare ile Uzlaşmak” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
3. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Görevli Mahkeme
Kanun koyucu tarafından, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davalarının taşınmazın bedeli ne olursa olsun Asliye Hukuk Mahkemesinde görüleceği öngörülmüştür.
4. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Yetkili Mahkeme
Yetkili mahkeme hususunda da 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.12 hükmüne paralel bir hüküm öngörülerek taşınmaz malın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili kılınmıştır.
5. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Davanın Tarafları
Kamulaştırma Kanunu’nun 5. ve 6. maddeleri uyarınca, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davalarında, kamulaştırma işlemini gerçekleştiren idare davacı, taşınmazı kamulaştırılan malik ise davalı konumda olacaktır.
Aynında, yani mülkiyetinde ihtilaf olan taşınmazlar açısından ise taşınmaza ilişkin mülkiyet ihtilafını oluşturan tüm kişiler davalı olacağından, yargılama esnasında, tüm davalılara ayrı ayrı tebligat yapılmalıdır.
6. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Dava Süreci
Mahkemece, idarenin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün sonrası için duruşma günü belirlenip taşınmaz malikine duruşma gününü bildiren bir meşruhatlı davetiye gönderilecektir. Bahse konu meşruhatlı davetiyenin ekine, dava dilekçesi ile idare tarafından ibraz edilen belgelerin birer örneği de eklenecektir. Meşruhatlı davetiyeyi tebliğ alan malikin, davetiyede de belirtileceği üzere, davetiyenin tebliğinden itibaren otuz gün içinde başvurabileceği çeşitli hukuki imkanları vardır. Malik, idari yargıda kamulaştırmanın iptalini veya kısmen kamulaştırma halinde artan kısmın kamulaştırılmasını dava konusu edebileceği gibi, adli yargıda maddi hatalara karşı düzeltme davası da açabilir.
Kamulaştırmanın İptali Davası Açılması Halinde Dava Süreci
Taşınmaz malikinin, tebliğ tarihinden itibaren idari yargıda iptal davası açması halinde, söz konusu davanın davalısı, kamulaştırma işlemini gerçekleştiren idare olacaktır. Açılan iptal davasının önemi, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasında, bekletici mesele yapılabilmesidir.
Malik tarafından, idari yargıda açılan iptal davasının, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasında bekletici mesele yapılabilmesi için, davanın açılması sırasında yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması gerekir. İdare Mahkemesince, kamulaştırmanın iptaline karar verilmesi halinde Asliye Hukuk Mahkemesi konusuz kalan bedel tespiti ve tescil davasının reddine karar verecektir. İdare Mahkemesinin iptal davasının reddine karar vermesi halindeyse, Asliye Hukuk Mahkemesi kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasında, usul ve yasalar doğrultusunda karar verecektir.
Kamulaştırma kararlarının iptal edilebilmesi için yapılması gerekenlere dair daha detaylı bilgi için “Kamulaştırma Kararının İptali” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Kamulaştırmanın İptali Davası Açılmaması Halinde Dava Süreci
Malikin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idari yargıda dava açmaması halinde ise, dava asliye hukuk mahkemesi tarafından belirlenen günde duruşma yapılmak suretiyle devam eder. Duruşmada, tarafların kamulaştırılan taşınmazın bedeli konusunda anlaşamamaları halinde, bedel hâkim tarafından tespit edilecektir.
Hâkim, bedel tespiti için, en geç on gün içinde keşif günü tayin eder ve bilirkişi marifetiyle mahallinde keşif yapar. Bilirkişiler ise, taşınmazın değerine ilişkin raporlarını on beş gün içinde mahkemeye sunar. Sonrasında yapılacak duruşmada varsa tarafların bilirkişi raporlarına itirazları dinlenip bilirkişilerin bu itirazlara karşı beyanları alınır. Tarafların bedelde anlaşamamaları üzerine, mahkeme, gerekli görür ise yeni bir bilirkişi heyeti tayin edebilir.
Nihayetinde, mahkemece tespit edilen bedelin hak sahibi adına yatırılması ve bedelin yatırıldığını gösteren makbuzun, 15 gün içinde mahkemeye sunulması gerekir. Bu durumda mahkeme, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödenmesine karar verecektir. Ayrıca bu makbuzun mahkemeye sunulması ile kamulaştırma işlemi, taşınmaz ve malik üzerinde hüküm ve sonuçlarını doğurmaya başlayacaktır.
7. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davasında Verilebilecek Kararlar ve Kanun Yolları
Mahkemece, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin hak sahibine ödenmesine dair karar verildikten sonra işbu karar, tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir.
Kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili kararı kesin karar olup, bu karar hakkında kanun yollarına başvurma olanağı bulunmamaktadır. Ancak önemle belirtmek gerekir ki, bedele ilişkin karara karşı, tarafların kanunda öngörülen sınırlar dahilinde İstinaf ve Temyiz kanun yollarına başvurmaları mümkündür. Diğer taraftan, idare tarafından özel mülkiyete konu taşınmazlara fiili ya da hukuki olarak el atılarak maliklerin ciddi mağduriyetine sebep olduğu durumlara rastlanabilmektedir. Bu durumlarda, mülkiyetin sağladığı hak ve imkanlardan yararlanamaz hale getirilen malik, idare tarafından kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası açılmaması üzerine uzun sürelerle mağdur edilmektedir. Kamulaştırmasız el atma olarak bilinen bu gibi durumlarda, taşınmazına el atılan hak sahiplerinin başvurabileceği hukuki imkanlar hakkında “Kamulaştırmasız El Atma Davası” yazımızdan bilgi edinebilirsiniz.
Konuyla alakalı olarak T.C. Anayasamıza ulaşmak için bkz.
Sayın hocam merhabalar, cevabınız için şimdiden teşekkür ederim. Kamulaştırma Bedelinin tespiti ve tescili davasında 4 kardeş tarafdan birisiyim 2 kardeşimiz mahkemeye gidebiliyor ben ve diğer kardeşim mahkemeye gidemiyoruz. bu dava yine de sonuçlanır mı gitmeli miyiz yoksa gitmesekte dava sürer mi? Sonuçlanır mı? Emsal olarak arkadaşım bana hiç gitmesen de bedel hesabına yatar dedi. İş güç yoğunluğundan gidemiyorum abilerimde illa gelmen lazım diyor bende gelmesem de mahkeme sonuçlanıyormuş dedim bu davada nasıl bir yol izlemeliyiz yardımcı olursanız sevinirim
Mahmutbey- Kabataş metro hattı evimizin altından geçiyor ve gündüz ve gece yaklaşık 30 saniye süren metro geçişleri esnasında titreşim hissediyoruz. %90 oranında zihinsel ve fiziksel Engelli kardeşim var. Metro geçişi esasında sesten uyanıyor. İşin psikolojik kısmı ise tamamen kötüleşiyor. Kamulaştırma davası açılabilir mi? Bilgi verebilir misiniz. Teşekkürler..
1990 yılında İstanbul’da olan bir arsamızın yarısı yol yarısı yeşil alana dönüştürülüyor ,4 yıl önce belediyeye dava açtık para ödedik demelerine rağmen mahkemece biz haklı çıktık fakat parayı 1990 yılında 41 bin fiyat biçilmiş o seneye göre ödemek istiyorlar bedel artırım davası açtık sonuç ne olur ?
3194 sayılı kanun 18. maddesi uygulaması sonucu yolda kalan müştemilat kamulaştırma bedellerinin idarece tespitinde yapı ruhsatı değer arttırıcı unsur olarak değerlendirilebilir mi ? ruhsat maliyetleri göz önüne alınmalımı
Merhabalar,
İstanbul Arnavutköy Karaburun Sahilinde yazlığım var. Kanal İstanbul Projesi kapsamına giriyor sanırım. Kamulaştırma yapılırsa ederinin altında bir bedel çıkacağı söyleniyor. bu konu hakkında bilgi verir misiniz. bir sorumda şöyle olacak, kamulaştırmaya karşı gerekli yerlere itiraz edildiğinde tarafımıza olumsuz sonuç ihtimali yüksek midir ?
Bahcemizin on tarafi yaklasik 40 yildir yol olarak kullanilmakta mandalin bahcesi ama arazi ticari olarak geciyor yakin cevresinde fabrikalar var belediyeye mi dava acmamiz gerekir yada nasil bir yol izlememiz gerekir degerinin altinda fiyat belirlenir mi ve geriye donuk tazminat alabilirmiyiz?
KAMULAŞTIRMA KARARINDAN SONRA TAŞINMAZ MALİKİNE ULAŞILMAZ ISE NE OLUR ?
IRTIFAK KAMULASTIRMASI HANGI KANUNUN MADDELERINE GORE YAPILIR ?
Malik taşınmaz a biçilen bedeli beğenmezse ve bedeli beğenmediği için hangi yargı koluna başvurabilir?
Kamulaştırma da söz konusu taşınmazın fiyatı neye göre belirlenir?
Edirne belediyesi 4 dönüm ciftliyim var içinde 250 fidan var 8 yaşında 370 m2 ev var imar barışında n uturma izni aldım 660 TL yıllık emlak vergisi ödüyorum etrafı beton duvar 300 m ulaşamadık mahkemelik olduk acaba fiat nekadar çıkar veya başka yer verimi bana mezarlık yapacak
Kamulaştırna dava dosyalarına maliklerin vekaletini alıp sunan avukat için karşı vekalet ücreti çıkar mı
Tapuya idare tarafından 2942 sayılı kanunun 7.mad. uyarınca 2 yıl önce belirtme yapılmıştır, aynı dönemde davet edildik komisyonda önerilen bedeli kabul etmedik. İdarenin değer tespiti için asliye hukuk mahkemesinde dava açmasını bekliyoruz. Tapudaki belirtmeyi kaldırıp uhdemizdeki bu arsanın üzerinde istediğimiz değişikliği satış inşaat vs yapabilir miyiz? Belirtmenin kaldırılması tapu dairesinde mi yoksa yine mahkeme yoluylamı yapılır?
Bedel tespiti ve tescili davamız var birkaç tane duruşma yapıldı suanki durumu karara çıkmış yazıyor e devlette. Ben ziraat bankasına uğramıştım herhangi bi iş için bana orda benim adına hesap bulunduğunu hesabında para olduğunu fakat üzerinde icra olduğu için cekemeyecegimi söylediler. Tabi bu karara çıkmadan önceydi mahkeme duruşmayı ertelediği damarlardaydı. Şuan karara çıkmış yazdığı için para mi çekebilir miyim ?
Bizim de şuan böyle bir süreç var siz paranızı Alabildiniz mi süreç nasıl işledi asliye hukuk mahkemesinde belirlenen bedele karşı taraf ve biz razı olduk 15 gün sürede para yattı ama henüz alamıyoruz parayı acaba ne kadar bekleyeceğiz bie bilginiz var ise sevinirim
1) 2017 yılında arazimizin bir kısmında kamulaştırma bulunmaktadır. 2018 yılında açmış olduğumuz kamulaştırma bedeline itirazımız 2020 yılına kadar devam etmiş bulunmaktadır. Kamulaştırma bedellerinde artış söz konusu olmasına rağmen bu bedel mahkemeyi açmış olduğumuz 2018 tarihine göre hesaplanmaktadır. Bu bedelin 2020 yılına güncellenmesini nasıl isteyebiliriz, böyle bir hakkımız varmıdır.
2) Mahkemenin göndermiş olduğu bilirkişiler kamulaştırma bedellerinin çok altında ücret vermektedir. Bu bilirkişilere ne kadar itiraz edersek edelim bu ücreti artırmamaktadır. Bilirkişilerin vermiş olduğu yanlış bedellerin önüne nasıl geçebiliriz.
Peki bu kamulatırılacak malın bedelinin tespiti davasında, mal sahibine dava masrafı, bilirkişi masrafı ödetilmesi söz konusu olur mu?