
Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) gemi ipoteği türleri şeklinde özel bir bölüm yer almamakla beraber kanunun maddeleri, öğreti ve yargı kararları ile gemi ipoteği türleri tasnifi yapılmıştır. TTK m. 1320-1327 arasında yer alan gemi alacaklısı hakkı bir ipotek çeşidi olmasa da alacaklı lehine kanuni bir rehin hakkı sağlamaktadır. Gemi alacaklısı hakkında özellik arz eden durum geminin sicile kayıtlı olmasının zorunlu olmamasıdır. TTK m. 1013’te ise eser sözleşmesi niteliğinde olan gemi yapım veya onarım sözleşmesi kapsamındaki yapım veya onarım alacağı olan tersanecinin gemi ve yapı üzerinde ipotek kurulmasını talep edebileceği düzenlenmiştir. TTK m. 1054-1057 arasında geminin yapım maliyetinin yüksek olması sebebiyle yapım aşamasında daha rahat kredi kullanılabilmesi için tamamlandığında 18 gros tonilatodan büyük olmak şartıyla omurgasının konulduğu andan itibaren yapı halindeki gemi üzerinde ipotek konulabileceği düzenlenmiştir. İpoteğin özel türleri ise ipoteğin tescili, teminat altına alınan alacağın türü ve alacağın belirlenmesi gibi birtakım farklılıklara göre gemi ipoteğinin sınıflandırılmasını içermektedir.
Yazı İçeriği
1. Tersaneci İpoteği
2. Yapı Hâlindeki Gemiler Üzerinde İpotek Kurulması
3. Gemi Alacaklısının Kanuni Rehin Hakkı
4. Gemi İpoteğinin Özel Türleri
4.1. Birlikte Gemi İpoteği
4.2. Üst Sınır Gemi İpoteği
4.3. Yabancı Para Cinsinden Gemi İpoteği
4.4. Sabit Değerli Gemi İpoteği
4.5. Kıymetli Evraka Bağlı Alacaktan Kaynaklanan Gemi İpoteği
Bir gemi ipoteği hakkı kanundan kaynaklanabileceği gibi sözleşmesel ilişkiden de kaynaklanabilir. Kanundan kaynaklanan rehin hakları tersaneci alacağı ve gemi alacaklısının hakkından kaynaklanabilir. Sözleşmeden kaynaklanan ipotek çeşitleri genel olarak birlikte gemi ipoteği, üst sınır gemi ipoteği, yabancı para cinsinden gemi ipoteği, sabit değerli gemi ipoteği ve kıymetli evraka bağlı alacaktan kaynaklanan gemi ipoteğidir. Sicile tescil edilmiş tam bir gemi üzerinde ipotek kurulabileceği gibi yapı halindeki bir gemi üzerinde de ipotek kurulması mümkündür. Gemi ipoteği hakkında genel ve detaylı bilgi almak için “Gemi İpoteği” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Gemi ipoteği kurulması için gemi malikinin ve alacaklının anlaşması şarttır. Ancak bazı alacaklıların tek başına gemi ipoteği talep etme hakkı vardır. Nitekim TTK m. 1013 uyarınca tersane sahibi, geminin yapımı ve onarımından doğan alacakları için, o yapı veya gemi üzerinde, bir ipoteğinin tescilini isteme hakkına sahiptir. Tersane sahibi lehine kurulacak gemi ipoteğinde zanaatkarlar ve yüklenicilerin ipotek haklarını düzenleyen Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 895 ile 897 uygulanır. Tersane sahibinin ipoteğin tescilini isteme hakkı kanundan doğmakta iken; ipotek hakkı ise tıpkı akdi ipotekte olduğu gibi ipoteğin sicile tescili ile doğmaktadır. Dolayısıyla tersane sahibi ayni bir hak olarak ipotek hakkını ancak ipoteğin sicile tescil edilmesi ile kazanır.
Tersane sahibi, yalnızca bir eser sözleşmesi niteliğinde olan gemi yapım veya onarım sözleşmesi kapsamındaki yapım veya onarım alacakları için gemi ipoteğin tescilini isteme hakkını ileri sürebilir. Gemi yapımı veya onarımı dışındaki alacakları için tersane sahibinin ipoteğin tescilini isteme hakkı söz konusu değildir. İpoteğin tescilini talep etme hakkı yalnızca eser sözleşmesi imzalayarak gemi yapımını veya onarımını üstlenen tersane sahibidir. Tersane sahibinin gemi ipoteğini isteme hakkından önceden feragat etmesi geçerli değildir. Tersane sahibi gemi yapım-onarımı sözleşmesinin kurulmasından itibaren ipoteğin tescili istemini ileri sürebilir ve ipoteği tescil ettirebilir. Tescil, gemi yapım-onarım işinin tamamlanmasını takip eden üç ayın sonuna kadar yapılmış olmalıdır. Aksi halde gemi ipoteği isteme hakkı düşer.
Gemi ipoteğinin kurulmasına yönelik istem hakkını teminat altına almak için, gemi veya yapı siciline şerh verilebilir. Geminin yapımı veya onarımı henüz tamamlanmamışsa, bedelin, tamamlanan işi karşılayan bir kısmı ve bedelin kapsamında olmayan giderler için bir teminat ipoteğinin kurulması istenebilir.
Yapı halindeki gemiler üzerinde tamamlandığında 18 gros tonilatodan büyük olmak şartıyla omurgasının konulduğu andan kızaktan indirilinceye kadar, görünebilecek bir yerine ad ve numara konulmak suretiyle yapının açık ve sürekli bir şekilde ayırt edilmesi gerçekleştirildiği andan itibaren ipotek kurulabilir.
Yapı halindeki gemi üzerinde ipotek, yapı maliki ile alacaklının yapı üzerinde ipotek kurulması hususunda anlaşmaları ve ipoteğin yapı halindeki gemilere özgü sicile tescili ile kurulur. İpoteğin kurulmasına ilişkin anlaşmanın yazılı şekilde yapılması ve imzalarının noterce onaylanması şarttır. Bu anlaşma gemi sicil müdürlüğünde de yapılabilir.
Yapı halindeki gemi, yapımın her aşamasında ipoteğin kapsamındadır. Yapı halindeki gemiler üzerindeki ipotek, yapı malikinin mülkiyetine girmemiş olan kısımlar dışında, tersanede bulunup yapımda kullanılacak olan ve bunun için işaretlenmiş bulunan kısımları da kapsar. Yapı üzerinde kurulan gemi ipoteği, yapımı tamamlandıktan sonra eski derecesiyle gemi üzerinde kalır ve gemi siciline tescil edilir.
Gemi alacaklısı hakkı, gemi ve eklentisi üzerinde gemi alacaklarından birinin doğması halinde tescile veya geminin zilyetliğinin devrine gerek olmaksızın kanundan doğan bir rehin hakkıdır. Gemi alacaklısı hakkı akdi ipotek hakkından farklı olarak sicile kayıtlı olmayan gemiler üzerinde de doğar. Gemi alacaklılarının rehin hakkı anaparayı, faizi, takip ve yargılama giderlerini aynı surette temin eder. Gemi alacağının verdiği kanuni rehin hakkı, gemiye zilyet olan herkese karşı ileri sürülebilir.
Geminin malikine, kiracısına, yöneticisine veya işletenine karşı doğmuş olan aşağıdaki alacaklar sahiplerine gemi alacaklısı hakkı verir:
Yukarda a) ile e) bendinde belirtilen gemi alacaklılarının sahip olduğu kanuni rehin hakkı, gemi üzerinde tescil edilmiş veya edilmemiş olan bütün kanuni ve akdî rehin haklarıyla ayni yükümlülüklerden önce gelir. Ancak karaya oturmuş veya batmış bir geminin, seyrüsefer güvenliği veya deniz çevresinin korunması amacıyla kamu kurumları tarafından kaldırılması hâlinde, bunun giderleri, bütün gemi alacaklarından önce ödenir. f) bendinde yazılı gemi alacaklılarının haiz bulundukları kanuni rehin hakkı, gemi üzerinde tescil edilmiş veya edilmemiş olan bütün kanuni ve akdî rehin haklarıyla ayni yükümlülüklerden sonra gelir.
Gemi ipoteğinin özel türleri ile kastedilen akdi gemi ipoteğinde
TTK m. 1020/1 uyarınca bir alacak için birden fazla gemi veya gemi payı üzerinde ipotek tesis edilmesi mümkündür. Böyle bir gemi ipoteği söz konusu olduğunda birlikte gemi ipoteğinden söz edilir. Birlikte gemi ipoteğinde üzerinde ipotek kurulacak gemilerin malikin aynı olması şart değildir. Ancak birlikte gemi ipoteğinde, ipoteklerin geçerli olması için her bir gemi maliki tarafından ipotek anlaşmasının imzalanması şarttır. Birlikte gemi ipoteği söz konusu olduğunda her bir geminin sicil kaydına diğer ipotekli gemiler de yazılır. Kural olarak birlikte gemi ipoteğinde her bir gemi ve gemi payı ipoteğe konu borcun tamamından sorumlu olur. Ancak taraflar her bir gemi veya gemi payının alacağının ne kadarından sorumlu olacağını kararlaştırabilir. Ancak bunun ipotek anlaşmasında yazması ve sicile tescil edilmesi gerekmektedir.
Üst sınır ipoteği, alacak miktarının kesin olarak belli olmaması veya değişebilir olması durumunda gerçek miktarın zamanla belirginleşmesi ihtimaline karşı ipoteğin karşılayacağı alacak için bir üst sınır belirlenerek gemi siciline tescil edilmesidir. Üst sınır ipoteği gemi ipoteğine konu alacağın belli olması kuralına istisna teşkil eder. Üst sınır ipoteğinde amaç ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla tahsiline girişilmesi halinde tahsil edilebilecek üst sınırın belirlenmesidir. Üst sınır ipoteğinde alacak miktarı belirsiz olsa da hukuki ilişkinin belli olması gerekmektedir. Üst sınır ipoteği genellikle gemi inşa ve onarımında kredi kullanımında inşa ve onarım bedelinin kesin olarak belirlenememesi durumunda başvurulan bir yoldur.
Ödeme tarihinde döviz olarak ödenecek alacak için döviz üzerinden gemi ipoteği kurulabilir. Ancak bütün yabancı paralar için gemi ipoteği kurulması mümkün değildir. Hangi yabancı para için gemi ipoteği kurulabileceği Hazine Müsteşarlığınca belirlenir. Belirlenen yabancı para dışındaki yabancı para üzerinden gemi ipoteği kurulması mümkün değildir. Ayrıca aynı derecede tek bir para birimi üzerinden ipotek tesis edilebilir.
Türk parasıyla ödenecek borçlarda ipotekli geminin karşılayacağı alacak miktarı altın veya yabancı para ölçüsüyle belirlenebilir. Uzun vadeli kredilerde para değerinin düşmesi sonucu ipoteğin karşılayacağı değerin azalmasına karşı sabit değer ipoteği tercih edilir. Türk Lirası üzerinden belirlenecek yabancı paranın Hazine Müsteşarlığınca kabul edilen paralardan birisi olması gerekmektedir.
Yabancı para cinsinden gemi ipoteği ile sabit değerli gemi ipoteği arasındaki fark yabancı para ipoteğinde ortada bir yabancı borcu varken, sabit değerli gemi ipoteğinde Türk Lirası cinsinden bir borç vardır.
Bono, çek, poliçe başta olmak üzere kıymetli evraktan doğan alacakların gemi ipoteğiyle teminat altına alınması için normal gemi ipoteği gibi tarafların anlaşması ve tescil yapılması zorunludur. Ancak hamiline yazılı bir kıymetli evraka bağlı alacağı teminat altına almak amacıyla gemi ipoteği kurulması için malikin sicil müdürlüğüne beyanda bulunması ve sicile tescil yeterlidir. Bir poliçeden veya hamiline yazılı bir senetten ya da ciro yolu ile devri kabil diğer bir senetten doğan alacakları teminat altına almak amacıyla gemi ipoteğinin kurulmasında, alacağı sonradan iktisap edenlerin leh ve aleyhine gemi ipoteği üzerinde belirli tasarruflarda bulunmak ve ipoteğin paraya çevrilmesi için yapılacak takipte alacaklıyı temsil etmek üzere belirlenebilecek temsilcinin de sicile kaydı gerekir. Bu temsilcinin yetkileri hususunda tescil talepnamesine göndermede bulunulabilir.
Tüm bu gemi ipoteklerinin nasıl sona ereceği hakkında detaylı bilgi almak için “Gemi İpoteğinin Sona Ermesi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ HAKKINDA
“AYDINLATMA METNİ”
İnternet sitemizi kullanmanız dolayısıyla, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) başta olmak üzere yürürlükteki mevzuat kapsamında birtakım verilerinizin toplanması, saklanması, işlenmesi, aktarılması ve KVKK kapsamına dahil başkaca işlemlerin detayı ve amacı hakkında, veri sorumlusu olarak sizleri bilgilendirmek isteriz.
Genel Bilgiler
İlgili mevzuata göre, “kişisel veri” kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgidir. “Özel nitelikli kişisel veri” ise kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileridir. İşbu Aydınlatma Metninde, özel ve/veya genel nitelikli olma ayrımı yapılmaksızın, her neviden veri için “Kişisel Veri” ifadesi kullanılacak olup durumun gereğine göre özel nitelikli kişisel verilerin de bu ifade kapsamına dahil edilebileceğini belirtmek isteriz. Keza, internet sitemizi kullanırken size daha efektif hizmet sağlayabilmek adına çerezler, web işaretçileri ve benzeri uygulamaları da kullanabilmekteyiz. Çerez kullanımının durdurulmasını tarayıcı ayarlarınızı değiştirerek her zaman sağlayabilirsiniz. Çerez kullanımının durdurulması, internet sitemizdeki bazı fonksiyonların kullanımını sınırlandırabilecektir.
Kişisel veriler toplandıktan sonra silme, yok etme ya da anonim hale getirme işlemlerine kadar olan süreçte gerçekleştirilen elde etme, kaydetme, depolama, muhafaza etme, değiştirme, yeniden düzenleme, açıklama, aktarılma, sınıflandırılma ya da kullanılmasını engelleme ve sair kapsamda veriler üzerinden gerçekleştirilen her türlü işlem ise KVKK kapsamında “kişisel verilerin işlenmesi“ olarak değerlendirilmektedir.
Kişisel veri veya özel nitelikli kişisel veri tanımına uygun bilgilerinizi Kulaçoğlu Hukuk Bürosu (Veri Sorumlusu) olarak bizimle paylaşmanız durumunda, onay kutucuğunu işaretleyerek bu verilerinizin işlenmesi için açık rıza verdiğinizi belirtmek isteriz.
Kişisel Verilerin Toplanması ve Hukuki Sebepleri
İnternet sitemizi kullanırken birtakım kişisel verilerinizi, Veri Sorumlusu sıfatımız ile bizimle paylaşmanızı talep edebilmekteyiz. İşbu kişisel verileriniz fiziksel olarak sözlü veya yazılı şekilde toplanabileceği gibi, elektronik ortamda da toplanabilir. Keza, kişisel verileriniz, Veri Sorumlusu sıfatıyla doğrudan tarafımızca toplanabileceği gibi, Veri Sorumlusu adına veri işleyen gerçek veya tüzel kişiler tarafından veya ifa ettiğimiz iş ve hizmetin bir gereği olarak destek aldığımız ulusal/uluslararası kişi ve kuruluşlar ile diğer 3.kişiler tarafından, sayılanlarla sınırlı olmamak üzere, internet sitemiz, blog mesajları, iletişim formları, iş/staj ve sair başvuru formları, bilgi formları, video konferans ve/veya online hukuki danışmanlık hizmeti esnasında kaydedilebilen ses ve/veya video kayıtları, telefon görüşmesi ve/veya telekonferans esnasında kaydedilebilen ses kayıtları, kısa mesajlar, WhatsApp, sosyal medya vs kanallarıyla gerçekleştirilenler başta olmak üzere her türlü iletişim kanalları aracılığı ile toplanabilmektedir. Bu verileriniz elektronik ya da internet tabanlı araçlar ve sair vasıtalar kullanılarak otomatik yöntemlerle elde edilebildiği gibi, tarafımıza sunduğunuz formlar, sözleşmeler, bildirimler, adli veya idari merci kararları gibi yöntemlerle de elde edilebilmektedir.
Kişisel Verilerin İşlenme Amacı ve Aktarımı
Kişisel verileriniz, yürürlükteki ilgili mevzuat uyarınca, hukuka, iyi niyet ve dürüstlük kurallarına uygun, doğru ve güncel olarak, belirli, açık ve meşru amaçlarla ve bu amaçlarla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak işlenmekte olup ilgili mevzuatta öngörülen ve işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmektedir.
KVKK uyarınca, Veri Sorumlusu olarak bizimle paylaşmış olduğunuz kişisel verileriniz, yerine getirmekte olduğumuz her türlü hizmet ve faaliyet amaçlarımız ile gerektiğinde işe/staja alım süreçleriyle bağlantılı ve ölçülü olarak söz konusu hizmetlerden faydalanmanız, hak ve menfaatlerinizin korunması ve sair amaçlar ile KVKK ve yasal düzenlemelere uygun olarak işlenebilecek, hizmetlerimiz kapsamında ve ilgili mevzuata uygun olarak UYAP sistemi başta olmak üzere, adli, idari vb. kurumlara ve/veya yetkili kıldıkları kişi ya da merciler ile somut olayın şartlarına göre yurtdışında olup olmamasından bağımsız olarak ilgili üçüncü kişi ve kurumlara aktarılabilecek ve ilgili mevzuatta belirlenen süreler boyunca saklanıp gerekli işlemlere tabi tutulabilecektir.
Ağ Sunucusu Veri Günlüğü
İnternet sitemize giriş yapmanızın kaçınılmaz bir sonucu olarak, veri günlüğü olarak tanımlanan ve aşağıda listelenmiş olan verileriniz, ağ tarayıcınız tarafından internet sunucumuza otomatik olarak aktarılmakta ve onayınız aranmaksızın veri günlüğü kayıtlarına kaydedilmektedir:
Veri günlüğü internet sitemizin sizin için daha kullanışlı hale getirilebilmesi amacıyla istatistiki bilgi sağlamak için kullanılmakta olup, takiben derhal silinir.
Kişisel Verilerin Güvenliğinin Sağlanması İçin Alınan Tedbirler
6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanun’un ilgili maddesine uygun olarak, kişisel veri güvenliğinizin sağlanması için hukuka aykırı olarak işlenmelerini ve erişilmelerini önlemek ve muhafazalarının sağlamak amacıyla gerekli teknik ve idari tedbirler Veri Sorumlusu olarak tarafımızca alınmaktadır.
Veri Sahibinin Hakları
Kişisel veri sahipleri KVKK uyarınca aşağıda yer alan haklara sahiptir:
Yukarıda belirtilen hakların kullanımıyla veya genel olarak Aydınlatma Metnimizle alakalı daha detaylı bilgi talepleriniz için “İletişim” sayfamızdan ulaşılabileceğiniz “İletişim Formu” aracılığıyla veya ıslak imzalı olarak “Esentepe Mah. Eser İş Merkezi B Blok Kat:8 No:63 Şişli/İstanbul/Türkiye” adresine ulaştırmanız ya da info@kulacoglu.av.tr e-posta adresine konu kısmında “Kişisel Veri Bilgi Talebi” ifadesi ile iletebilirsiniz.
Kişisel veri sahipleri olarak, haklarınıza ilişkin taleplerinizi Kulaçoğlu Hukuk Bürosu’na yukarıdaki şekillerde iletmeniz durumunda talebiniz, niteliğine göre en kısa sürede sonuçlandıracaktır. İlgili işlemin ayrıca bir maliyet gerektirmesi durumunda, Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nca belirlenen tarifedeki ücret, Kulaçoğlu Hukuk Bürosu olarak tarafınızdan tahsil edilecektir.