Covid-19’un Çeki Elinde Bulunduran (Alacaklı) Yönünden Etkisi

Korona Virüsün Çeki Elinde Bulunduran (Alacaklı) Yönünden Çekin İbrazına Etkisi
Bilindiği üzere Ulusal Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilen Korona virüs (COVID-19) sosyal hayatı olumsuz etkilediği gibi ticari hayatı ve iş hayatını da olumsuz etkilemiştir. Bu kapsamda 20 yaş altında ve 65 yaş üstünde olan ya da salgın hastalığa sahip bireylere sokağa çıkma yasağı da getirilmiştir. Bu durumun, elinde çek bulunduran alacaklı konumundaki bireylere etkisinin ne olacağı sıkça karşılaştığımız sorular arasındadır.

Korona Virüsün Alacaklı Yönünden Çek İbrazına Etkisi
Bu duruma ilişkin iki kanuni düzenleme söz konusudur;

1-) “Mücbir Sebepler” kenar başlığını taşıyan ve bu durumda gündeme gelebilmesi, Türk Ticaret Kanunu m.811;
“Kanunen belirli olan süreler içinde çekin ibrazı veya protesto edilmesi veya buna denk bir belirlemenin yapılması, bir devletin mevzuatı veya herhangi bir mücbir sebep gibi aşılması imkânsız bir engel nedeniyle gerçekleştirilememişse, bu işlemler için belirli olan süreler uzar” 
Korona virüsün (COVID-19) özellikle tacirler açısından mücbir sebep olarak kabul edilip edilemeyeceği noktasında tartışmalar devam ederken; en azından bu durumda devlet uygulaması kapsamında imkansız bir engel olduğu söylenebilecek ve çekin ibrazı için öngörülen sürelerin uzayacağı kanaatindeyiz.

2-) TBMM tarafından kabul edilip 25.03.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe giren 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1. Maddesindeki 
a)……. ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler…13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden…itibaren 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durur. 
…..Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. 
..Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilir…”.

7226 Sayılı kanunun bu maddesi ile çekin alacaklı tarafından bankaya ibrazı süreleri, 30.04.2020 tarihine kadar (bu tarih de dahil olmak üzere) duracak ve bu tarihten itibaren yeniden işlemeye başlayacaktır. Ayrıca 13.03.2020 tarihi itibarıyla ibraz süresinin bitimine 15 gün ya da daha az bir süre kaldıysa 01.05.2020 tarihinden başlayarak 15 gün süre uzamış sayılacaktır. Bu çekler yönünden çekin ibraz süreleri, 15.05.2020 tarihinde mesai bitiminde sona erecektir.