İstinaftan Feragat

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) uyarınca hak sahipleri, dava açmış olsalar dahi, söz konusu davadan feragat etme hakkına sahiptirler. Açılmış olan davadan feragat etmek mümkün olduğu gibi, ilk derece mahkemesince verilen karara karşı kanun yollarına başvurma hakkından da feragat edilebilir. Zira hak sahipleri tarafından dava açılması da, kanun yollarına başvurulması da, kanun koyucu tarafından kendilerine tanınmış haklardır ve söz konusu haklardan vazgeçilmesi mümkündür. Ancak bir haktan vazgeçilebilmesi için o hakkın doğmuş olması gerekmektedir. Zira, kimse, sahip olmadığı, henüz doğmamış olan bir haktan vazgeçemez. İstinaf hakkının doğması için ise, öncelikle, ilk derece mahkemesi kararının ilgilisine tebliğ edilmiş olması gerekmektedir. İlk derece mahkemesinin gerekçeli kararının tebliği ile doğan istinaf kanun yoluna başvuru hakkından, feragat edilebilir. İstinaftan feragat beyanı kayıtsız ve şartsız olmalıdır. Zira feragat bozucu yenilik doğuran bir hak olup şarta bağlı olarak kullanılamaz. Bozucu yenilik doğuran hak olmasının bir diğer sonucu ise karşı tarafın kabul ve onayına bağlı değildir. Dolayısıyla feragat iradesi mahkemeye ulaşmakla hüküm ve sonuçlarını doğurur. İstinaftan feragat herhangi bir süreye bağlı değildir. Ancak süresi içinde istinaf başvurusu yapılmadığı takdirde istinaf kanun yoluna başvurudan zımni olarak feragat edildiği kabul edilmektedir.

Yazı İçeriği
1.İstinaf Kanun Yolu Nedir?
2.Feragat Nedir?
3.İstinaftan Ne Zaman Feragat Edilebilir?
4.İstinaftan Feragat Beyanının Nitelikleri Nelerdir?
5.Feragat Konusunda İrade Sakatlıkları

Kanun yollarına başvuru kanun koyucu tarafından kişilere verilmiş bir hak olup söz konusu hakkın kullanılması zorunlu değildir. Kural olarak kişilerin sahip oldukları haklardan vazgeçebilmeleri mümkündür. İstinaf kanun yoluna başvuru hakkından da belli şartların varlığı halinde feragat edilebilir.

1.İstinaf Kanun Yolu Nedir?

Türk Hukuk siteminde ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararlar, bir üst mercii olan İstinaf Mahkemeleri tarafından denetlenir. İstinaf Mahkemelerinin kararlarının hukuka uygunluk incelemesi ise, temyiz kanun yolu mercii olan Yargıtay tarafından yapılır.

Kişilerin, haklarında verilen mahkeme kararlarını, bir üst mahkeme olan İstinaf Mahkemesi’ne taşımaları, bir haktır. Bu haktan yararlanmak isteyen kişiler, kanunda belirtilen sürelere de dikkat ederek, istinaf başvurusunda bulunabilir. Ancak istinafa başvuru bir hak olduğu için, bu hakkı kullanmayı tercih etmeyenler de olacaktır. Bunun için hakkında karar verilen kişi, istinafa başvurma hakkından feragat ettiğini, Mahkemeye yapacağı bir beyanla bildirmelidir. İstinafa başvurma hakkından Mahkemeye başvurarak açıkça feragat edilebileceği gibi süresi içinde istinafa başvurmayarak zımni olarak da feragat edilebilir.

2. Feragat Nedir?

Feragat, kelime anlamı itibariyle vazgeçme olup, istinaftan feragat ise, istinaf kanun yoluna başvurma hakkından vazgeçme anlamına gelmektedir. Hak sahipleri, mahkeme kararlarını bir üst mahkeme olan İstinaf Mahkemesi’ne taşımak istemeyip, kararın bu haliyle kesinleşmesini istediklerinde, mahkemeye sunacakları feragat dilekçesi ile bu işlemi yapabilirler. 

3. İstinaftan Ne Zaman Feragat Edilebilir?

Ön Şart: İlamın Tebliği Zorunluluğu
İlk derece mahkemesince verilen karar hakkında istinaftan feragat edilebilmesi için, öncelikle ilamın taraflara tebliğ edilmesi gerekmektedir. Gerekçeli karar taraflara tebliğ edilmeden istinafa başvurma hakkından feragat edilemez. Zira istinafa başvurma hakkı, kararın tebliği ile doğan bir haktır. Bir kimsenin, henüz doğmamış hakkından feragat edemeyeceği gözetildiğinde, istinafa başvurma hakkından feragat dilekçesinin verilme süresinin, en erken, kararın tebliğ edildiği tarih olduğunu ifade edebiliriz. Bu tebligat, kanundaki usullere uyularak yapılan tebligat olabileceği gibi, kişinin, hakkında karar veren mahkemenin kalemine giderek kararı elden tebliğ alması da mümkündür. 

İstinaf Başvurusu Yapıldıktan Ancak Dosya Henüz Bölge Adliye Mahkemesi’ne Gönderilmeden Önce İstinaftan Feragat
Bir kişi, hakkında verilen mahkeme kararına karşı tebliğden itibaren yasal sürelere uyarak istinaf kanun yoluna başvurmuş olabilir. Ancak bu halde de, istinaftan feragat edilebilir. Kişi istinaf başvurusu yapmış ancak ilk derece mahkemesince dosya henüz İstinaf Mahkemesi’ne gönderilmemiş olabilir. Bu ihtimalde dosya, İstinaf Mahkemesi’ne gönderilmez ve kararı veren ilk derece mahkemesi, başvurunun reddine karar verir. 

Dosya Bölge Adliye Mahkemesi’ne Gönderildikten Sonra Ancak Henüz İstinaf Başvurusu Hakkında Karar Verilmeden Önce İstinaftan Feragat
İstinaf başvurusu yapılmış olmasına rağmen henüz başvuru hakkında bir karar verilmemişse, İstinaf Mahkemesi, istinaf başvurusunun, feragat nedeniyle reddine karar verir. 

İstinaf Mahkemesince Karar Verildikten Sonra İstinaf Başvurusundan Feragat
İstinaf Mahkemesince dosya incelenip, istinaf başvurusu hakkında bir karar verildikten sonra artık, istinaf kanun yoluna başvurma hakkından feragat edilemez. 

Yargıtay 5.Hukuk Dairesi’nin, 02.05.2019 tarih ve 2017/ 27972 E., 2019 / 8391 K. sayılı ilamına göre:

‘’ … davalı idare tarafından verilen 27.02.2017 tarihli istinaf isteminden vazgeçildiğine ilişkin dilekçenin, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihinden sonra sunulduğu anlaşıldığından, … Bölge Adliye Mahkemesi’nin ek kararı ile karar tarihinden sonra istinaf başvurusundan feragat mümkün olmadığından bahisle HMK’nın 349/2-son maddesi gereğince davalı idare vekilinin talebinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.’’

4.İstinaftan Feragat Beyanının Nitelikleri Nelerdir?

İstinaftan feragat beyanı, kayıtsız ve şartsız olmalıdır. 
İstinaf kanun yoluna başvurma hakkından feragat, herhangi bir kayıt ve şart ile ileri sürülemez. Başvurma hakkından feragatin, kayıtsız ve şartsız olması mecburidir. Zira ilk derece mahkemesi kararı, hakkında karar verilen kişi bakımından, tüm sonuçlarıyla kabul edilmektedir. 

Feragat tek taraflı bir irade beyanı olup, davanın karşı tarafının izin veya onayına tabi değildir.
stinafa başvurma hakkından feragat, tek taraflı bir yenilik doğuran haktır ve yalnızca feragat eden hakkında etki ve sonuçlarını doğurur. Dolayısıyla feragat beyanının hüküm ve sonuç doğurması davanın karşı tarafının izin veya onayına tabi değildir. Mahkemeye ulaşmakla feragat beyanı hüküm ve sonuçlarını doğurur.

İstinaftan feragat dilekçesi, vazgeçme iradesi konusunda açık olmalıdır. 
İstinaf kanun yoluna başvurma hakkından feragat dilekçesi, başvuru hakkından vazgeçildiğini açık bir şekilde ortaya koymalıdır. Tarafların, ilk derece mahkemesi kararlarının onanmasını talep etmesi de feragat niteliğinde bir beyan olacaktır. 

5. Feragat Konusunda İrade Sakatlıkları

Feragat tek taraflı bir irade beyanıdır. Dolayısıyla hata, hile, korkutma gibi irade beyanı sakatlığına sebep olan hallerin mevcut olması durumunda feragat beyanı geçerliliğini yitirebilir.