Corana virüsünün tüm dünyaya yayılmasıyla beraber hükümetler ve bireyler tarafından çeşitli önlemler alınmaya başlanmıştır. Alınan bu önlemler kapsamında toplumun sık kullandığı birçok yer ya geçici olarak kapatılmış ya insanlar bireysel tedbir kapsamında gitmemesi yoğunluğu azalmıştır. Bu kapsamda çıkarılan kararnameler ile çok sayıda iş kolunun faaliyetleri geçici bir süreliğine durdurulmuştur.
Yine altyapısı elveren birçok işyerinin evden çalışmaya geçmesi iş yerlerinin bulunduğu iş merkezleri, plazalarda bulunan insan sayısında önemli düşüş yaşanmıştır. Normal zamanda yoğun olarak kullanılan bu yerlerin boşalması ile bu yerlere ait aidat ödemelerinin ne olacağı tartışmalı hale gelmiştir.
CORONA SALGINININ AVM’DE BULUNAN İŞLETMELERİN AİDAT BORCUNA (ORTAK GİDER) ETKİSİ
AVM’lerde bulunan iş yerlerinin ortak gidere ne şekilde katılacağı 29636 sayılı Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğe aykırı olmayacak şekilde taraflar arasında sözleşme ile belirlenir.
Ortak giderler
MADDE 11 – (1) Ortak kullanım alanlarına ilişkin elektrik, su, ısınma, yenileme niteliğinde olmayan bakım-onarım, güvenlik ve temizlik gibi belirli dönemlerde tekrarlanan ve alışveriş merkezinin aynına ilişkin olmayan ortak giderler, bu Yönetmelik ekindeki usul ve esaslara göre hesaplanarak paylaştırılır.
(2) Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden, birinci fıkradaki ortak giderler dışında kalan pazarlama ve yönetim gibi ortak faydaya yönelik hizmetler için katılım payı talep edilebilmesi, bu hususun, taraflar arasındaki sözleşmede belirtilmiş olmasına bağlıdır. Taraflar arasındaki sözleşmede aksi belirtilmedikçe bu giderler de bu Yönetmelik ekindeki usul ve esaslara göre hesaplanır.
Yapılan bu ortak giderler genel olarak AVM lerin faaliyetin sağlıklı işlemesi için yapılan masraflardır. Ancak Corona salgını sebebi ile alınan tedbirlerle AVM (lokanta ve market) dışında geçici süreliğine kapatılmıştır. Bu kapatılma işyerinin kapatılması hükümlerine tabi olmadığı için AVM gibi yapıların tamamen kapandığı gece saatlerinde dahi alışveriş merkezinde bulunan mağazaların veya iş merkezlerinde bulunan ofislerin güvenliği, alışveriş merkezinin devamlılığı ve işletilmeye hazır şekilde bulundurulması için güvenlik, temizlik, teknik destek gibi hizmetlerin sürdürülmesi gerekmektedir. Taraflar arasında imzalan sözleşmede de kiralayanın sorumlulukları kapsamında kiralanan iş yerine kullanıma hazır bulundurma zorunluluğu ve AVM personele karşı yasal zorunluğu sebebiyle yükümlülükleri bulunduğundan kiracı olan işletmelerin aidat borcu devam edecektir.
Alışveriş merkezi yönetiminin hükümetin corona salgınına karşı aldığı önlemleri göz önüne alarak masrafları minimuma düşürmesi gerekmektedir.
CORONA SALGINININ İŞ MERKEZİ VE PLAZADA BULUNAN İŞLETMELERİN AİDAT BORCUNA (ORTAK GİDER) ETKİSİ
İş merkezi ve plazada ortak giderin ne şekilde karşılanacağı taraflar arasında imzalanan sözleşmeye ve Kat Mülkiyeti Kanunu’na belirlenecektir. Corona salgını sonrası çalışanların çoğunluğu evden çalışmaya geçmiştir. İşyerleri yukarıda AVM ile ilgili yapılan açıklamalar doğrultusunda aidat borcunu ödemek zorundadır. Ancak iş merkezi ve plaza yönetimlerinin yoğunluk olmadığı için masrafları minimuma indirmesi ve işyerlerine extra külfet çıkarmaması gerekmektedir.
CORONA SALGINININ KAT MÜLKİYETİNE TABİ YERLERDEKİ SİTELERİN AİDAT BORCUNA (ORTAK GİDER) ETKİSİ
Günümüz koşullarında kat mülkiyetine tabi birçok site havuz, sauna, spor salonu, hamam, masaj salonu gibi alanlar bulunuyor. Bunlara sahip sitelerin ve plazaların aidatları da neredeyse kira bedeli kadardır. Havuz, spor salonu, sauna, masaj salonu gibi ortak alanların ikinci bir emre kadar kullanılamayacaktır. Aidat borcunun ödenmesinin değiştirilmesi için kat maliklerinin olağanüstü toplanarak bu konuda karar alması gerekmektedir aksi halde aidatların aynen ödenmesi gerekmektedir. Malik ya da yönetimin aidatlar üzerinde tek başlarına değişiklik haklarının olmamasından dolayı olağanüstü genel kurulun toplanarak havuz, sauna, hamam, spor salonu gibi alanların kullanılamaması nedeniyle aidatların düşürülmesi, ertelenmesi gibi kararların alınabilecektir. Ancak bu da salgın sebebiyle tüm toplantıların ertelenmesi sebebiyle mümkün görülmemektedir.
Site, apartman, AVM ve iş merkezinden kaynaklanan aidat borcunun tespiti ve miktarı farklı olsa da Corona virüs salgını sebebiyle ödenmeme durumu söz konusu değildir. Ancak yöneticiler tarafından alınacak tedbirler ile giderlerin azaltılması yoluna gidilmeli ve aidat borcu külfeti azaltılmalıdır.
