TDK’ya göre şike,
“Bir spor karşılaşmasının sonucunu değiştirmek için maddi veya manevi bir çıkar karşılığı varılan anlaşma” olarak tanımlanmaktadır. Şike spor alanına özgü bir terim olup sözlük anlamı ile spor hukuku alanındaki anlamı aynıdır. Nitekim 6222 Sayılı Kanunda da “belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla bir başkasına kazanç veya sair menfaat temin…“ edilmesi olarak tanımlanmıştır. Teşvik veya teşvik primi ise “Belirli bir iktisadi veya sosyal amaca ulaşabilmek için maddi destek ve hukuki kolaylıklar biçiminde verilen ödül” şeklinde tanımlanmaktadır.
Yazı İçeriği
1. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme
2. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Uygulanacak Ceza
3. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Uygulanacak Yaptırımlar
4. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Yargılama Usulü
İşlenen suçların tespit edilmesi halinde, suçu işleyen kişiler çeşitli idari ve cezai yaptırımlara maruz bırakılmaktadır. Öyle bu suçlar, hürriyete bağlayıcı cezalara dahi sebep olabilmektedir.
1. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme
Ceza Hukukunda genel olarak teşebbüs kişinin, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaması olarak tanımlanmıştır. Ancak, mevzuatımızda şike ve teşvik primi suçu, genel ceza hukuku uygulamasından ayrılmıştır. Buna göre 6222 sayılı Sporda ve Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun uyarınca kazanç veya sair menfaat temini hususunda anlaşmaya varılmış olması halinde bu suç tamamlanmış olur. Diğer bir deyişle istenen sonuç elde edilmese de anlaşma varsa suç gerçekleşmiş kabul edilir. Ancak kazanç veya sair menfaat vaat veya teklifinde bulunulmuş ancak anlaşma sağlanamamışsa suçun teşebbüs aşamasında kalmış olması dolayısıyla teşebbüs hükümlerine göre cezaya hükmolunacağı öngörülmüştür.
Şike ve teşvik primi vermek suçlarında gönüllü vazgeçme 6222 sayılı kanunda ayrıca düzenlenmiş olup müsabaka yapılmadan önce suçun ortaya çıkmasını sağlayan kişiye ceza verilmez.
2. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Uygulanacak Ceza
6250 sayılı kanunla yapılan değişiklik sonrası şike suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası olmuştur. Yine suçun;
- Kamu görevinin sağladığı güven veya nüfuzun kötüye kullanılması suretiyle,
- Federasyon veya spor kulüpleri ile spor alanında faaliyet gösteren tüzel kişilerin, genel kurul ve yönetim kurulu başkan veya üyeleri, teknik veya idari yöneticiler ile kulüplerin ve sporcuların menajerleri veya temsilciliğini yapan kişiler tarafından,
- Suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde,
- Bahis oyunlarının sonuçlarını etkilemek amacıyla
işlenmesi halinde verilecek cezanın yarı oranında artırılacağı düzenlenmiştir.
Ayrıca, şike ve teşvik primi suçuyla ilgili olarak hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemeyeceği gibi verilen hapis cezasının seçenek yaptırımlara çevrilemez ve ertelenemez.
Şike ve teşvik primi suçlarının bir suç işleme kararının icrası kapsamında değişik zamanlarda birden fazla işlenmesi halinde zincirleme suç hükümleri uygulanır. Buna göre, bunlardan en ağır cezayı gerektiren fiilden dolayı verilecek ceza dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılarak tek cezaya hükmolunur.
Konu ile ilgili “Şike ve Teşvik Primi Suçu” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
3. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Uygulanacak Yaptırımlar
Suçun spor kulüplerinin veya sair bir tüzel kişinin yararına işlenmesi halinde yukarıdaki cezalara ek olarak idari para cezası verilir. Bahse konu idari para cezası yüzbin Türk Lirasından az olmamak üzere şike veya teşvik primi miktarı kadar olabilir.
Şike ve teşvik primi suçundan cezalandırılan kişi ayrıca, spor kulüplerinin, federasyonların, bünyesinde sportif faaliyetler icra edilen tüzel kişilerin yönetim ve denetim organlarında görev yapmaktan yasaklanır.
Ayrıca her federasyon yukarıda cezalara ek olarak kendi mevzuatlarında yer alan idari yaptırımları uygulayabilecektir. Örneğin TFF, Futbol Disiplin Talimatının 56. maddesine göre;
- Kişilere sürekli hak mahrumiyeti cezası,
- İhlallerin kulüp yöneticileri tarafından gerçekleştirilmiş olması durumunda ilgili kulüplere bir alt lige düşürme cezası,
- İhlalde sorumluluğu bulunan kişilere ayrıca para cezası,
- Teşebbüs halinde, ilgili kişilere 1 yıldan 3 yıla kadar müsabakadan men veya hak mahrumiyeti cezası,
- Teşebbüs halinde ilgili kişinin yöneticisi olduğu kulübe ağır ihlal hallerinde kulübe en az 12 puan indirme cezası,
- İhlal veya ihlale teşebbüsün hakemler tarafından meydana getirilmesi halinde sürekli hak mahrumiyeti cezası,
vermeye yetkilidir.
4. Şike ve Teşvik Primi Suçunda Yargılama Usulü
6222 sayılı kanunun 23. maddesinde yargılama ve usul hükümleri düzenlenmiş olup;
- Şike ve teşvik primi suçunun ortaya çıkarılması için şüpheli veya sanığın Ceza Muhakemesi Kanununun 135 inci maddesinde düzenlenen telekomünikasyon yoluyla iletişimi dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir.
- 6222 Sayılı kanun kapsamındaki idari para cezasına ve diğer idari yaptırım kararları Cumhuriyet savcısı tarafından verilebilir.
- Şike ve teşvik primi suçlarından dolayı yargılama yapmaya Hâkimler ve Savcılar Kurulunun ihtisas mahkemesi olarak görevlendireceği Asliye Ceza Mahkemeleri yetkilidir.
