Mirasın Reddi Süresi

Mirasın reddi süresi, mirasçıların mirası reddetme hakkını kullanmak için sahip olduğu süreyi ifade eder. Türk Medeni Kanunu’na göre, mirasın reddi süresi üç aydır. Yasal mirasçılar, miras bırakanın ölümünden itibaren üç ay içerisinde mirası reddetmelidirler. Bu süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası otomatik olarak kabul etmiş sayılır.

Mirasın reddi süresi, yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar için aynı olmakla birlikte, bu üç aylık hak düşürücü sürenin başlangıç tarihi bazı durumlarda farklılık gösterebilir. Yasal mirasçılar mirasçı olduklarını öğrendikleri tarihten itibaren üç ay içinde, atanmış mirasçılar ise miras bırakanın vasiyetnamesinin kendilerine resmen bildirilmesinden itibaren üç ay içinde mirası reddetmelidir.

“Reddi Miras” olarak da bilinen  “Mirasın reddi”, kavramı, mirasçının mirasın doğurduğu hakları ve borçları kabul etmemesini ifade eder.

1. Mirasın Gerçek Reddi – Mirasın Hükmen Reddi

Mirasın Gerçek Reddi, mirasçının kendi iradesiyle mirası reddetmesidir. Mirasın reddeden mirasçı, mirasın doğurduğu hakları ve borçları kabul etmediğinden, miras üzerinde hiçbir hak iddia edemez. Bu nedenle mirası reddeden mirasçı, mirasın paylaşımına katılamaz ve mirasın aktifleriyle ilgili hiçbir hakka sahip olmaz.

Mirasın Hükmen reddi ise, miras bırakanın ölümü tarihinde borçlarını ödemeden aciz olduğunun açıkça belli olması veya bu durumun resmen tespit edilmesidir. Bu durumda miras kanun gereği hükmen reddedilmiş sayılmasıdır. Miras bırakanın ölümü anındaki malvarlığı, borçlarını karşılamaya yetmiyorsa miras bırakanın ödemeden aciz olduğu kabul edilir.

Konuya ilişkin detaylı bilgi için “Mirasın Reddi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

2. Reddi Miras Süresi

2.1. Mirasın Gerçek Reddinde Süre

Türk Medeni Kanunu (TMK)’nun 606. maddesine göre mirasın reddi süresi üç aydır. Bu süre hak düşürücü süre niteliğinde olup durması veya kesilmesi söz konusu değildir. Ret beyanının süresinde yapıldığının kabul edilebilmesi için üç aylık hak düşürücü süre dolmadan Sulh Hukuk Mahkemesine ulaşması gerekir. Mahkeme süreye uyulup uyulmadığı mahkemece resen dikkate alınır.

Bazı istisnai hallerde mirasın reddi süresinin uzatılması mümkün olabilir. Uzatma talebi, Sulh Hukuk Hâkimine yöneltilmelidir. Bu istisnai durumlara dair ayrıntılara aşağıda ayrıca değinilmiştir.

2.2. Mirasın Hükmen Reddinde Süre

Terekenin borca batık olması, miras bırakanın ölümü anında sahip olduğu malvarlığının borçlarını karşılamaya yetmiyor olmasıdır. Bu durumda mirasın hükmen reddedildiği kabul edilir. Yani mirasçılar, herhangi bir beyanda bulunmasa da mirası reddetmiş sayılırlar. Bu nedenle hükmen reddin söz konusu olduğu durumlarda üç aylık süre gibi sınırlı bir süre öngörülmemiştir.

3. Mirasın Reddi Süresinin Başlangıcı

3.1. Yasal Mirasçılar İçin Mirasın Reddi Süresi

Mirası red etmek isteyen yasal mirasçıların, miras bırakanın ölümünü öğrendikleri tarihten itibaren üç ay içinde reddi miras yapması gerekir. Yasal mirasçılar için mirasın reddi süresi kural olarak, miras bırakanın ölümüyle başlayacaktır. Ancak yasal mirasçı kendisinin mirasçı olduğunu, miras bırakanın ölüm tarihinden daha sonraki bir zamanda öğrenmişse, mirasın reddi süresi ölümle değil, öğrenme tarihi itibariyle başlayacaktır.

TMK Madde 606- Miras, üç ay içinde reddolunabilir. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe mirasbırakanın ölümünü öğrendikleri; …………………….. tarihten işlemeye başlar.”

3.2. Atanmış Mirasçılar İçin Mirasın Reddi Süresi

Vasiyetname ile atanmış mirasçılar ise vasiyetnamenin kendilerine resmen bildirilmesinden itibaren üç ay içinde mirası reddetmelidir.

TMK Madde 606- Miras, üç ay içinde reddolunabilir. ……………….. vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.

Vasiyetnamenin atanmış mirasçıya hangi usulle bildirileceği Türk Medeni Kanunun 597. Maddesinde ilgililere tebliğ başlığı ile hüküm altına alınmıştır. Buna göre:

Madde 597- Mirasta hak sahibi olanların her birine gideri terekeye ait olmak üzere, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği hâkim tarafından tebliğ edilir. Nerede olduğu bilinmeyenlere vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımları ilân yolu ile tebliğ olunur.

3.3. Mirası Reddetmeden Ölen Mirasçının Ret Hakkının Mirasçısına Geçmesi Durumunda Mirasın Reddi Süresi

Türk Medeni Kanunu 608. Maddesi uyarınca: “Mirası reddetmeden ölen mirasçının ret hakkı kendi mirasçılarına geçer. Bu mirasçılar için ret süresi, kendilerinin mirasbırakanına mirasın geçtiğini öğrendikleri tarihten başlar. Ancak bu süre, kendilerinin mirasbırakanından geçen mirasın reddi için mirasçıya tanınan süre dolmadıkça sona ermez. Ret sonucunda miras daha önce mirasçı olmayanlara geçerse; bunlar için ret süresi, önceki mirasçılar tarafından mirasın reddedildiğini öğrendikleri tarihten işlemeye başlar.”

3.4. Koruma Önlemi Olarak Tereke Yazımı Varsa Mirasın Reddi Süresi

Mirasçıların talebi veya hâkimin inisiyatifiyle, miras bırakanın mallarının korunması ve hak sahiplerine geçmesi için çeşitli önlemler alınabilir. Bu önlemlerden birisi de, miras bırakanın geride kalan mal varlığının tespit edilmesi amacıyla “terekenin yazılması” işlemidir. Terekedeki malların tespiti için yapılan bu işlem tamamlandığında, sulh hukuk hakimi, bu durumu mirasçılara bildirir. Söz konusu bildirimi alan her bir yasal ve atanmış mirasçı, bildirimin kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içinde mirası reddetme hakkına sahiptir.

3.5. Sonra Gelen Mirasçılar Yararına Mirasın Reddinde Süre

Türk Medeni Kanunun 614. Maddesi uyarınca, “Mirasçılar, mirası reddederken, kendilerinden sonra gelen mirasçılardan mirası kabul edip etmeyeceklerinin sorulmasını tasfiyeden önce isteyebilirler. Bu takdirde ret, sulh hâkimi tarafından daha sonra gelen mirasçılara bildirilir; bunlar bir ay içinde mirası kabul etmezlerse reddetmiş sayılırlar. Bunun üzerine miras, iflâs hükümlerine göre tasfiye edilir ve tasfiye sonunda arta kalan değerler, önce gelen mirasçılara verilir.”

3.6. Reddi Miras Süresinin Uzatılması

Türk Medeni Kanunu’nun 615. Maddesi uyarınca: “Önemli sebeplerin varlığı hâlinde sulh hâkimi, yasal ve atanmış mirasçılara tanınmış olan ret süresini uzatabilir veya yeni bir süre tanıyabilir.”

Süre uzatma talebine gerekçe olabilecek önemli sebeplerin neler olduğu kanunda açıkça sayılmamıştır. Süre uzatma talebinin kabulü veya reddinin takdiri, Sulh Hukuk Hakimine aittir. Sulh Hukuk Hakimi, süre uzatma talebini değerlendirirken, hastalık, kaza, terekenin aktif ve pasiflerinin tam olarak belirlenememesi gibi durumları önemli sebepler olarak değerlendirebilir ve sürenin uzatılmasına karar verebilir.

4. Mirası Reddetme Hakkını Kullanmadan Önce Ölen Mirasçının Durumu

Türk Medeni Kanunu’nun 608/I. maddesine göre;

“Mirası reddetmeden ölen mirasçının ret hakkı kendi mirasçılarına geçer.”

Mirasın reddetme hakkı, yasal ve atanmış mirasçılara aittir. Ancak mirası reddetmeyi düşünen bir mirasçı, ölmeden önce ret hakkını kullanmamışsa, bu hakkı onun yerine geçen mirasçıya geçer. Bu durumda, mirası reddedenin yerini alan mirasçının iki çeşit ret hakkı vardır. İlki, kendi miras bırakanından kalan mirası reddetme hakkı; diğeri ise kendi miras bırakanına kalan ve onun yerini aldığı için dolaylı olarak kendisine geçen mirası reddetme hakkıdır.

Türk Medeni Kanunu’nun 608/II. maddesine göre;

“Bu mirasçılar için ret süresi, kendilerinin miras bırakanına mirasın geçtiğini öğrendikleri tarihten başlar. Ancak bu süre, kendilerinin miras bırakanından geçen mirasın reddi için mirasçıya tanınan süre dolmadıkça sona ermez.”

Bu madde hükmüne göre iki farklı süre öngörülmüştür.

İlk olarak, mirasçının mirası reddetme süresi olan üç aylık süre bulunmaktadır. Bu süre içinde mirasçı, kendi mirası reddetme hakkını ve kendisine dolaylı olarak geçen mirası reddetme hakkını kullanabilir.

Kanunda öngörülen ikinci süre, mirasçının ret hakkına sahip olduğu mirasın, kendi miras bırakanına geçtiğini öğrendiği andır. Bu süre, ikinci mirastan sonra öğrenilen durumlarda önem arz eder. Üç aylık süre, bu öğrenme anından itibaren başlayacaktır.

5. Mirası Ret Hakkının Daha Önce Mirasçı Olmayanlara Geçmesi

Türk Medeni Kanunu’nun 608/III. maddesine göre;

“Ret sonucunda miras daha önce mirasçı olmayanlara geçerse; bunlar için ret süresi, önceki mirasçılar tarafından mirasın reddedildiğini öğrendikleri tarihten işlemeye başlar.”

Yasal mirasçılardan bir kısmı tarafından mirası reddetme hakkı kullanılmış olabilir. Bu durumda, miras diğer yasal mirasçılara geçer. Yani mirası reddeden kimse, diğer mirasçıların miras üzerinde hakkı doğmamış gibi kabul edilir. Örnek vermek gerekirse; dedenin vefatından sonra baba mirası reddederse, artık torun mirasın doğrudan hak sahibi olacaktır. Bu durumda, eğer torun da mirası reddetmek niyetinde ise, babasının mirası reddettiğini öğrendiği tarihten itibaren üç ay içinde ret hakkını kullanmalıdır. Dolayısıyla, kalan mirasçılar için ret süresi, diğer mirasçıların ret işlemini gerçekleştirdiği tarihten itibaren başlayacaktır.

Ancak bir mirasçı, kendi miras bırakanından kalan mirası reddedip, aynı anda miras bırakanına kalan mirası kabul edemez. Çünkü ilk miras, ona mirası reddetmeden ölen kendi miras bırakanının terekesinin bir parçası olarak kendisine geçmektedir.

Diğer taraftan, miras hukukunun konusuna, kapsamına, mirasçılık kavramının detaylarına ve ilgililerinin yasal hak ve yükümlülüklerine ilişkin detaylı incelememize “Miras Hukuku Nedir?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.