Disiplin cezası; kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla, durumun niteliğine ve eylemin ağırlık derecesine göre uygulanan yaptırımlardır. Disiplin cezaları uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve devlet memurluğundan çıkarma cezasıdır. Bu cezaların verilebilmesi için idare mevzuatta belirtilmiş usullere uygun hareket etmelidir. Bu bağlamda, disiplin suçu sayılan fiil ve hâlleri işlenmesinden başlayıp disiplin cezası verilmesine kadar olan süreç “disiplin soruşturması” olarak tabir edilir. Disiplin suçunu işlediği anda görevli bulunan tüm devlet memurları hakkında disiplin soruşturması yapılabilir. Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına, Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
- Disiplin Soruşturması Kimler Hakkında Yapılabilir?
- Disiplin Soruşturmasında Zamanaşımı
- Disiplin Soruşturması Yapmaya Yetkili Amir ve Karar Verme Süreci
- Disiplin Soruşturmasında Memurun Savunma Hakkı
- Disiplin Cezasında Tekerrür Uygulaması
- Eyleme Uygun Disiplin Cezası Yerine Bir Alt Cezanın Uygulanması
- Hukuka Aykırı Disiplin Cezasının İptali Davası
- Sıkça Sorulan Sorular
Disiplin soruşturmasını yürüten soruşturmacıya tanınan yetkilerin kullanımı sırasında veya soruşturma raporunun tesisi sırasında hukuka aykırılıklar bulunduğu iddiasıyla doğrudan idari dava açılması mümkün değildir. Zira bu işlemler kesin/yürütülebilir nitelikte değildir. Hukuka aykırı olarak yapılan disiplin soruşturması sonucunda verilen disiplin cezaları hakkında ise idari yargıda iptal davası açmak mümkündür.
1. Kimler Hakkında Disiplin Soruşturması Yapılabilir?
Disiplin suçunu işlediği anda görevli bulunan tüm devlet memurları hakkında disiplin soruşturması yapılabilir. Bu kişilerin, disiplin suçu işlendikten sonra;
- Emekliye ayrılması,
- İstifa etmesi,
- Memurluktan çekilmiş sayılması
- Devlet memurluğundan çıkarma cezası alması,
haklarında disiplin soruşturması yürütülmesine engel değildir.
Disiplin soruşturmasına konu edilebilecek disiplin suçları ile bu suçların karşılığında verilebilecek disiplin cezaları ile ilgili detaylı bilgi için Memura Verilebilecek Disiplin Cezaları başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
2. Disiplin Soruşturmasında Zamanaşımı
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 127. maddesine göre, disiplin cezasını gerektiren fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren;
- Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına,
- Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına,
başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
3. Disiplin Soruşturması Yapmaya Yetkili Amir ve Karar Verme Süreci
Disiplin amirleri; kurumların kuruluş ve görev özellikleri dikkate alınarak Devlet Personel Başkanlığı’nın görüşüne dayanılarak özel yönetmeliklerinde tayin ve tespit edilecek amirlerdir. Buna göre her kurum kendi çıkacağı yönetmelik ile disiplin amirlerini belirleyecektir.
Disiplin amirleri;
- Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün içinde vermek,
- Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası, kararını bildirmek üzere yetkili disiplin kuruluna 15 gün içinde tevdi etmek,
zorundadır. Disiplin kurulu, dosyayı aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde soruşturma evrakına göre disiplin amirine görüşünü bildirir.
Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirlerince yaptırılan soruşturmaya ait dosya, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren azami altı ay içinde karara bağlanmalıdır.
4. Disiplin Soruşturmasında Memurun Savunma Hakkı
Devlet memuruna suçlamalara ilişkin gerekli ve yeterli kapsamda yazılı bilgilendirme yapılmadan ve 7 günden az olmamak üzere makul savunma süresi tanınmadan disiplin cezası verilemez. Devlet memuruna, verilen süre içinde yazılı veya sözlü savunma yapılmadığı takdirde savunma hakkından vazgeçilmiş sayılacağına ilişkin ihtarda bulunulmalıdır. Savunma hakkının hiç veya öngörülen biçimde kullandırılmaması disiplin cezası işlemini şekil açısından ağır bir biçimde sakatlayacağından disiplin cezasının iptaline dahi sebep olabilir.
Disiplin soruşturması nihayetinde memurluktan çıkarılması istenen memur, soruşturma evrakını incelemeye, tanık dinletmeye, disiplin kurulunda sözlü/yazılı olarak bizzat veya vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına sahiptir.
5. Disiplin Cezasında Tekerrür Uygulaması
Disiplin cezası verilmesine sebep olmuş fiil veya halin, ilgili memur tarafından, cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süresi içinde tekrarlanması halinde, bir derece ağır ceza uygulanır. Bu noktada önemle altını çizmek isteriz ki, tekerrür uygulaması takdire bağlı değildir, şartları varsa uygulanması zorunludur.
Disiplin cezasında tekerrür uygulamasının yapılabilmesi için belli süreler öngörülmüş olup;
- Uyarma ve kınama cezalarında 5 yıl,
- Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında 10 yıldır.
Tekerrür uygulaması yapılırken fiil veya hâlin gerektirdiği disiplin cezasının ancak bir derece ağır olan disiplin cezası verilir. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezasının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.
Tekerrür dolayısıyla bir derece ağır ceza verildikten sonra bir kez daha tekerrüre esas disiplin suçu işlendiği takdirde iki üstü disiplin cezası verilemez. Bu durumda da yine bir derece ağırı olan ceza verilir. Zira tekerrürün tekerrürü olmaz.
Memur Disiplin cezalarının silinmesi hakkında detaylı bilgi almak için Memur Disiplin Cezasının Sicilden Silinmesi başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
6. Eyleme Uygun Disiplin Cezası Yerine Bir Alt Cezanın Uygulanması
Disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurulların takdir yetkisini kullanırken, ilgilinin geçmiş hizmetleri ve sicil durumunu da soruşturma esnasında değerlendirmeleri gerekmektedir. Yapılacak değerlendirme sonucuna göre, ilgili hakkında bir alt cezanın verilip verilmeyeceğini de kararlarında gerekçelendirmeleri hukuki bir zorunluluktur. Nitekim Danıştay, memurun geçmiş hizmetleri değerlendirilmeksizin verilen disiplin cezasının hukuka aykırı olduğundan bahisle iptal edilmesi gerektiğine karar vermiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu 2007/1200 E. 2011/268 K. 21.4.2011 tarihli kararı
“Değinilen yasal ve yönetsel düzenlemeler uyarınca, bir alt cezanın uygulanması hususunda idarenin takdir yetkisi bulunmakta ise de, Danıştay Sekizinci Dairesi kararında da belirtildiği üzere disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurulların takdir yetkisini kullanırken öncelikle; ilgililerin geçmiş hizmetleri ile sicil durumlarına göre bir alt ceza ile cezalandırılıp cezalandırılmayacağı konusunda bir değerlendirme yapmaları ve bu değerlendirmenin sonucuna göre ceza vermeleri gerekmekte olup, böyle bir değerlendirme yapılmaksızın tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığından….”
demek suretiyle bir alt cezanın uygulanması hususunun değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Memurlar hakkında yürütülen disiplin soruşturmaları neticesi, ceza verilmesi aşamasında, hakkında disiplin soruşturması yürütülen memurun işlediği fiilin ağırlığı, daha önce disiplin cezası alıp almadığı, nedamet duyup duymadığı hususlarının da göz önünde bulundurulması suretiyle işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Aksi halde tesis edilen disiplin cezası yerleşik hale gelen yargı kararlarına ve hukuka aykırı olacaktır.
7. Hukuka Aykırı Disiplin Cezasının İptali Davası
Disiplin soruşturmasını yürüten soruşturmacıya tanınan yetkilerin kullanımı sırasında veya soruşturma raporunun tesisi sırasında yapılan değerlendirmelerde bazı hatalar, hukuka aykırılıklar meydana gelmektedir. Bu sebeplerle soruşturma sonunda verilen disiplin cezasının yetki, şekil, sebep, konu veya amaç unsurlarından en az birinde sakatlık söz konusu olabilmektedir.
Disiplin soruşturması ve/veya kovuşturması aşamaları, kesin yürütülebilir idari işlemler olmadığı için, disiplin soruşturması veya disiplin kovuşturması hakkında doğrudan dava açılması mümkün değildir. Ancak disiplin soruşturması aşamasından yapılan hukuka aykırılıklar sebebiyle verilen disiplin cezası hakkında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) uyarınca iptal davası açılabilir.
Buna göre, hukuka aykırı disiplin cezalarına karşı, cezanın ilgilisine tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılması mümkündür.
Memur hakkında verilen disiplin cezasının iptali için izlenmesi gereken hukuki yollara ilişkin detaylı bilgi için Memura Verilen Disiplin Cezasına İtiraz ve İptal Davası başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
8. Sıkça Sorulan Sorular
Türk Hukuku, tarafların mahkemelerde kendilerini bizzat savunmalarına ve temsil etmesine imkan tanımakta olup, tarafların mahkemelerde temsil edilmek için avukat tutması, bazı istisnalar dışında zorunlu değildir. Bu kapsamda İdare Mahkemelerinde de idare hukuku avukatı tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak İdare Hukuku mevzuatının karmaşık yapısı, İdari Yargılama Usul Kanununda yer alan sürelerin kesin ve kısa oluşu gibi nedenlerle, dava sürecinin hukukçu olmayan kişiler tarafından yürütülmesi halinde, gerek şekil, gerekse de esas açısından telafisi mümkün olmayan hatalı işlemler yapılabilir. Son derece ayrıntılı düzenlemeler içeren idari yargı sürecinde hak kaybına uğranılmaması için, herhangi bir işlem yapılmadan önce “İdare Hukuku” alanında hizmet veren avukatlardan hukuki destek alınmasını tavsiye ederiz.
Devlet memuru hakkında disiplin cezası verilebilmesi için usulüne uygun olarak yürütülmüş bir soruşturma yapılması gerekmektedir. Disiplin soruşturmasının hiç yapılmaması veya usulüne aykırı olarak yapılması durumunda, tesis edilen disiplin cezası işlemine karşı iptal davası açmak mümkündür.
Devlet memuruna disiplin cezası verilebilmesi için memura en az 7 günlük bir savunma hakkı tanınması gerekmektedir. Eğer savunma hakkı tanınmadan bir disiplin cezası verilirse bu durumda verilen ceza hukuka aykırı olacaktır ve idare mahkemelerinde bu disiplin cezası işlemlerinin iptalini talep etmek mümkündür.
Disiplin soruşturma esnasında yapılacak savunmanın sözlü olarak yapılması zorunluluk arz etmemektedir. Devlet memuru, savunmasını yazılı olarak da verebilir. Ayrıca devlet memuru, vekili vasıtasıyla savunma yapma hakkına dahi sahiptir.
Soruşturmaya yapmakla görevli olarak atanan soruşturmacı, 2 ay içerisinde soruşturmayı tamamlamakla yükümlüdür. Ancak soruşturmacı, gerekçe belirtmek suretiyle ek süre talep etme hakkına sahiptir.
Disiplin suçunu işlediği anda görevli bulunan tüm devlet memurları hakkında disiplin soruşturması yapılabilir. Bu kişilerin, disiplin suçu işlendikten sonra emekliye ayrılması, disiplin cezası verilmesine engel değildir. Yeter ki ceza zamanaşımı süresi dolmamış olsun.
Nedamet; Kişinin söylediği bir sözden ya da sergilediği bir davranıştan ötürü derin üzüntü duyması demektir. Türk Dil Kurumu Nedamet kelimesini “Kişinin yaptığı ya da söylediği bir şey yüzünden pişman olması” olarak tanımlamıştır.
Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlı yayımlanmış olup, tüm hakları Kulaçoğlu Hukuk Bürosu’na aittir. İdare Hukuku mevzuatı ve özellikle de İdari Yargılama Usul Kanunu, diğer hukuk alanlarına nazaran daha ayrıntılı sayılabilecek kurallar içermekte olup, hak kaybına uğranılmaması açısından, herhangi bir işlem yapılmadan önce “İdare Hukuku” alanında hizmet veren avukatlardan hukuki destek alınmasını tavsiye ederiz.
Selamlar arkadaşlar
Hakkımda yürütülen disiplin soruşturması neticesinde muhakkik tarafından düzenlenen soruşturma raporuna istinaden disiplin amiri tarafından son son savunmam istenilmiş ve tarafımdan da son savunma verilmiştir.
Akabinde ise disiplin amiri tarafından ek savunmam talep edilmektedir.
Yaptığım araştırmalarda disiplin soruşturmasında ek savunma uygulamasına rastlamadım
Bu konuda bana yardımcı olabilir misiniz
Teşekkürler
Devlet kurumunda memur.olarak.calismaktayimHakkimda dilekce beyaniyla verilmis olan ithamlar bulunmaktadir kisiler.parayi sahsima verdigini. Ancsk ben bu ithamlari.kabul etmedigimi.sorusturma muhahik ifsde ettim ancsk muhakkik 4ile 5 tane beyana dayali dilekceyi esas alip memurluktan ciksrma.cezasi verebilirmi. Soyut olaylara dayanarak irtikap diyebilirmi konu hakkinda.bilgi verirmisiniz
4/B Sözleşmeli personel olarak çalışmaktayım. Sözleşmeli personel çalıştırılmasına dair esasların içerisinde personelin il içi bağlı kuruluşlara geçişine dair herhangi bir madde bulunmadığından personelin geçişi yapılmamaktadır. Konu ile ilgili olarak il içi bağlı kuruluşlara geçişin mümkün olduğu bir durum var mıdır?
Sözleşmeli personel çalıştırılmasına dair esaslar içerisinde bulunmayan bir konu hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi 4/A maddesine göre çalışan devlet memurları ile benzer karar verilebilir mi ?
Hocam görevde mesai saatleri içinde cinsel ilişki yaşadığım ortaya çıktı memurluk sıfatıyla bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kizartici utanç verici hareketlerden atilmam isteniyor 657 Kanunun 125 e/g den atilirsam idari mahkeme karari bozarmi
İdari yönden soruşturma açılarak, görevden uzaklaştırıldım. Adli bir boyutta bir soruşturma mevcut değil ayrıca. Sadece idari soruşturma olduğu için 90 gün en fazla görevden uzaklaştırılmam gerekir. Yine yanlış bilmiyorsam 60 günlük süre içinde muhakkik atanmalı ve ifadem alınarak muhahkik tarafından dosya il disiplin kuruluna gönderilmeliydi. Ancak 60 günlük süre dolmasına rağmen, ne muhakkik atandı (atandığına dair tarafıma bir bildirim yapılmadı) ne de ifadem alındı. Bu durumda soruşturma usul ve esaslarına aykırı hareket edilmiş olmaz mı? Mevcut durumda ne yapabilirim? 2 ay önce idari soruşturma sebebiyle görevden uzaklaştırılmam haricinde tarafıma hiçbir bilgi verilmedi, tebliğ yapılmadı.
Sosyal medyada yerel bir gazetecinin cslıştıgım kurum hakkında yaptıgı paylasma yorum yaptım. Yemeklerin kotu olgunu personel bu kotu yemeklerle nasıl hizmet versin diyordu. Brn de paylasim in altına yorum yaptım. Evet ben de bu kurumda calısıyorum yemekler gercekten kotu evden getiriyoruz ya da sıparıs veriyoruz, dedim. Kurumu bu yorumum uzerınde bana sorusturma actı. İlk savunmamı verdim. Cevap gelmedi daha.sızce ne olur ceza gerektirecek bir durumudur bu
Disiplin amiri tarafından savunmam alınmadan 2016 yılında kınama cezası verilmişti. Ancak o dönemde izinde olduğum için şehir dışında bulunuyordum. Yapılan tebligatlar muhtara bırakılmış. Ancak kapımda her hangi bir yazı yapıştırılmamıştı. Verilen disiplin cezası da yine aynı şekilde muhtara bırakılmış yine haberim olmadan. Kapımda yine çağrı mazbatası bulunmuyordu. Bu disiplin cezasına itiraz edebilir miyim? itiraz etsem bu karar bozulur mu? Ayrıca olayla ilgili yargılamada yapıldı beraat kararı verildi. Bu karar da bozulmasını etkiler mi? Bilginiz için şimdiden teşekkürler.
2018’in 10.ayında eski eşim tarafından yapılan şikayet başvurusu sonucu müfettişlerce yapılan soruşturma neticesinde 2019-mart ayı tarihli düzenlenen disiplin soruşturma raporunda tarafıma kınama cezası teklif edilmiş olup, amirim 2020-nisan ayı itibariyle konuyla ilgili son savunmamı istemektedir. bu durumda ne yapmalıyım. meslek hayatım ile ilgili herhangi bir disiplin cezası almadım,sicilim de temizdir. ayrıca ilk değerlendirmede bu cezanın alt cezası olan uyarma cezası verilmez miydi? ne yapmalıyım bu konuyla ilgili
Aynı konudan hem il disiplin kurulu hem bakanlık yuksek disiplin kurulu ceza verebilir mi?
Adli bir ceza dosyam vardı konusu itibariyle ikiye bölündü birinden beraat aldım idare ondan 11 gün maas kesimi verdi diger ceza dosyasından hagb 112 gun para cezasına cevrildi onu anayasa yargısına götürdüm birde tanığı iftira atmıştı yargı mensubunu etkiledi o kisi hakkinda savcılığa sikayette bulundum henuz mahkeme açılmadı simdi ikinci ceza yargısı konusundan bakanlik tarafindan sözlü savunmam istendi sözlü savunma meslekten cikarmak icin mi isteniyor yardimci olursanız sevinirim
merhaba kolay gelsin, benim hakkımda zimmet suçundan disiplin soruşturması sonucu yüksek disiplin kurulu önceden kınama cezam var diye bir alt cezaya yer olmadığına diyerek beni meslekten çıkardı, daha kınama cezam idare mahkemesince kaldırıldı. Sonra ceza yargılamasında zimmetten 7 ay erteli almıştım, bu karar Yargıtay Ceza Dairesince bozuldu, bozma sonrası zimmet suçu kalktı ve hizmet nedeni ile güveni kötüye kullanmadan bana uzlaşma hükümleri uygulanması talebim reddedilerek, 7 ay erteli hapis verildi, şimdi suç türüm değişti, bunun disiplin cezası karşılığı aylıktan kesme olarak 657 de belirtilmiş, hemde daha önce bulunan kınamam da kaldırıldı, benim üzerime isnat edilen hizmet nedeni ile güveni kötüye kullanma suçundan soruşturulmam lazım, zimmet kaltığı için önceki soruşturmam geçersiz değil midir? Danıştay sizce cezamı kaldırmalı mıdır?
Merhaba, memur arkadaşları tarafından tutulan tutanak neticesinde disiplin soruşturması açılmıştır. Soruşturma açılan memur ise hakkında tutulan tutanağı savcılığa suç duyurusunda bulunmak üzere idareden istemiştir. Ama idare red vermiştir. Memur hakkında açılan soruşturmaya neden olan tutanağın bir örneğini alamaz mı?
Hocam iyi gunler. Benim sorum su ki;
Cikarma cezasi aldim. Yalniz disiplin sorusturmasinda usule itiraz edip “savunma hakkimin sakli tutulmasi” seklinde dilekce verdim. Sorusturmada zamanasimi nedeniyle ceza verilmemesi karari verildi. Ancak dosya yuksek disiplin kuruluna gittiginde cikarma cezasi verildi. Kurala gore yuksek disiplin kurulunca “Son Savunma” min alinmasi gerekirdi ama almadi. Dava actim mahkeme Savunma hakkimin kisitlanmadigini , cunku dilekce den sonra sorusturmada sonunda lehime karar verildi falan yazmis ama nihayetinde yuksek kurul ceza Verdi. Bu durumda Savunma hakkinin ihlali yokmudur danistay kararlarinda bu durumda kesin bozma sebebi olarak goruluyor. Istinafa gidecegim suan icin bilginiz topluyorum. Cevaplarsaniz cook tesekkur ederim.
18.12.2019 tarihinde kız arkadaım benı sıkayet ettı acıga alındım yaklasık bır aydır adli olarak ıslem baslatıldı fakat idari olarak ne arayan var ne soran bu zaman asımı iş gunu 30 ıs gunu olarak mı gecer , muhakkık atanması bu gunu baslatrmı tam olarak nedır zaman asımına ugraması ıcın
disiplin soruşturmasında barodan müdafi istenebilir mi? Eğer istenemez ise özel vakaletname ile avukat bulundurulup ifade alma işlemi yapılmadan önce dosya içeriği incelenebilir mi?
Merhaba uzman jandarma olarak gorev yaparken hakkımda kamu kurum ve kuruluşlarının araç olarak kullanılmasıyla dolandırıcılık sucundan sorusturma basladi ayrıca kurum tarafından disiplin sorusturma sı basladi adli sorusturma asamasi tamamlanmdan benim disiplin yonünden meslekten cıkarma cezası verebilirlermi Teşekkürler
Sorusturmadan sonra gelen ilk tebligatta ….cezasının öngörüldüğü belirtilerek tekrar bir savunma isteniyor bu durumda ceza kesınleşmemiş mi oluyor? Bir de 2.savunmadan sonra mı gercek ceza belli olacak .yani hangisine itiraz etmeliyiz?
Hocam ceza vermede zamanaşımı 2 yıl ise, 682 khk ye göre idare mh. x ili cza veremez dedi ve hemen dosyayı y iline göndererek aynı ceza aynı dosyadan verildi. Kanunun değiştiği 23 ocaktan 13 hazirana kadar olan süredede,benim idare mh. itirazım dahi olsa x ili dosyayı y iline gönderebilir ve o süredede ceza verilebilmesi engeli olmadığı halde, çünkü idare mh.si niye dosyayı gönderdin deme durumu yoktu. x ili hukuki durumu öğrendikten sonra 2yıl 5 ay sonra y ili nin ceza verme yetkisi ile ceza verildi bu durumun zamanaşımına girdiği net değilmi.