İcra ve İflas Kanunu (İİK) uyarınca, icra takibinin son aşaması, ödeme, diğer bir deyişle paraların paylaştırılması aşamasıdır. Birden fazla alacaklının olduğu hallerde haczedilen malların satılması ile tüm alacaklıların alacakları karşılanabiliyorsa herhangi bir problem yoktur. Ancak hacizli malların satılması ile tüm alacaklıların alacakları karşılanamıyorsa talep üzerine icra müdürü tamamlama hacizleri yapar. Tamamlama haczi ile haczedilen malların satılması sonucunda malvarlığı, alacaklıların alacaklarını karşılamaya yetmiyorsa icra müdürü tarafından herhangi bir talebe ihtiyaç duyulmaksızın, re’sen sıra cetveli düzenlenir. Keza, iflas tasfiyesinde sıra cetveli daima düzenlenir. Haciz yoluyla takipte, sıra cetvelinin ilgililere tebliğinden itibaren 7 gün içinde sıra cetveline karşı şikayet veya itiraz gerçekleştirilebilir. Bu süre içinde sıra cetveline karşı konulmazsa sıra cetveli kesinleşir ve paraların paylaştırılması aşamasına geçilir. Sıra cetvelini hazırlarken takip hukukuna uygun hareket etmeyen icra müdürünün hakkında, İcra Mahkemesinde şikayet yoluna başvurulabilir. Bunun yanı sıra, alacaklı sıra cetvelinde yer alan bir başka alacaklının alacağına veya sırasına karşı, itiraz yoluna başvurulabilir.
Yazı İçeriği
1. Sıra Cetvelinin Düzenlenmesi
2. Sıra Cetveline Şikayet Yolu ile Karşı Konulması
3. Sıra Cetveline İtiraz Yolu ile Karşı Konulması
4. İflas Tasfiyesinde Sıra Cetveli Düzenlenmesi
5. Sıra Cetveline İtirazda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Malvarlığına haciz uygulanan veya iflasa tabi tutulan borçlunun malları satıldıktan sonra elde edilen parasal meblağın ne kadarının hangi sırayla hangi alacaklıya paylaştırılacağı, oldukça önemlidir. İcra ve iflas hukukunda, bu alacaklıların, alacaklarına kavuşmaları için oluşturulan listeye sıra cetveli denir. Sıra cetvelinin nasıl düzenleneceği, İcra ve İflas Kanunu başta olmak üzere mevzuatımızda açıkça düzenlenmiştir. Ancak, kimi durumlarda sıra cetvelinin düzenlenmesinde birtakım hukuka aykırılıklar gündeme gelebilir. Bu gibi durumlarda, ilgililerin başvurabilecekleri şikayet ya da itiraz gibi çeşitli yasal yollar vardır.
1. Sıra Cetvelinin Düzenlenmesi
İcra takibinin kesinleşmesi üzerine borçlu, borcunu ödemezse malları haczedilir. Alacaklıların alacaklarının ödenmesi amacıyla hacizli malların satışı gerçekleştirilir. Ancak hacizli malların satışı sonucunda elde edilen tutar, her zaman alacak miktarını karşılamaya yetmeyebilir. Takibin sonunda tek bir alacaklı varsa ve satış sonucu elde edilen tutar bu alacağı karşılamaya yetmiyorsa sıra cetveli düzenlenmez, alacaklıya aciz belgesi verilir. Ancak takip sonunda birden fazla alacaklı varsa ve satış sonucunda elde edilen tutar bu alacaklıların alacağını karşılamaya yetmiyorsa icra müdürü tarafından re’sen sıra cetveli düzenlenir.
Alacaklıların her biri sıra cetvelinde ayrı bir sıraya kaydolur. Bu sıranın nasıl düzenleneceği İİK madde 206’da düzenlenmiştir.
İcra ve İflas Kanunu (İİK) madde 206 uyarınca sırasıyla;
- Rehinli alacaklıların alacakları,
- Devletin vergi alacakları,
- İmtiyazlı alacaklar,
- İmtiyazsız alacaklar
ödenir.
Bir önceki sırada bulunan alacaklı veya alacaklılar alacaklarını almadıkça bir sonraki sıraya ödeme yapılmaz. İmtiyazsız alacaklılar için düzenlenen sıra cetvelinde ilk hacze iştirak eden alacaklılar aynı sırada yer alırlar. Aynı sıradaki alacaklılar ise eşit hakka sahiptirler ve bu kişilere alacakları oranında ödeme yapılır.
Hacze iştirak nasıl yapılır ve hacze iştirakin şartları nelerdir konuları için “Hacze İştirak” isimli makalemizi inceleyebilirsiniz.
Sıra cetveli hazırlanmasının ardından ilgililere tebliğ edilir. İlgililer tebliğden itibaren 7 gün içinde sıra cetveline karşı şikayet veya itiraz yoluna başvurabilirler. Tebliğden itibaren 7 gün içinde sıra cetveline karşı konulmadığı takdirde, sıra cetveli kesinleşir. Kural olarak, sıra cetveli kesinleşmeden alacaklılara ödeme yapılamaz. Ancak kimi durumlarda, sıra cetveline karşı şikayet veya itiraz yoluna başvurulmuşsa dahi, sıra cetvelinde hak sahibi görünen alacaklının, payına düşen miktarı tahsil etmesi mümkündür. Bunun için, İİK m.142/a uyarınca, herhangi bir bankanın kesin teminat mektubunun alacaklı tarafından dosyaya sunulması gerekir.
2. Sıra Cetveline Şikayet Yolu ile Karşı Konulması
İcra müdürü sıra cetvelini hazırlarken takip hukukuna aykırı hareket ederse ilgililer şikayet yoluna başvurabilirler. İİK madde 16’da icra ve iflas dairelerinin işlemlerinin kanuna aykırı olması sebebiyle icra mahkemeleri nezdinde şikayet yoluna başvurulabileceği düzenlenmiştir. İİK madde 16’daki bu genel düzenleme sıra cetveline karşı şikayette de uygulama alanı bulmaktadır. Örneğin kural olarak sıra cetveli kesinleşmediği müddetçe alacaklılara ödeme yapılamaz. Bu takip kuralına aykırı bir biçimde icra müdürü tarafından sıra cetveli kesinleşmeksizin paraların paylaştırılması aşamasına geçilirse bu husus şikayet başvurusu ile icra mahkemesine taşınabilir.
İcra müdürünün takip hukukuna aykırı işlemleri sebebiyle sıra cetveline karşı şikayet yoluna başvurulabileceği gibi, alacaklı, bulunduğu sıraya ilişkin olarak da şikayetlerini ileri sürebilir. Diğer bir deyişle, alacaklının istediği sıraya kabul edilmemesi halinde de İİK madde 142/3 uyarınca şikayet yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır.
Konu ile ilgili detaylı bilgi için “İcra Müdürlüğü İşlemini Şikayet“ isimli makalemizi inceleyebilirsiniz.
3. Sıra Cetveline İtiraz Yolu ile Karşı Konulması
İlgilinin sıra cetveline karşı koyma sebebi, sıra cetveline alınmış bir alacaklının alacağına ilişkin olabilir. Yani, itiraza konu edilen alacağın, sıra cetvelinde yer almaması gerektiği ileri sürülebilir. Bu takdirde icra mahkemesinde değil genel mahkemelerde sıra cetveline karşı itiraz yoluna başvurmalıdır.
Yani, kişinin, sıra cetvelinde kendi sırasına ilişkin yanlışlıklara karşı icra mahkemesinde şikayet yoluna başvurması gerekirken başka bir alacaklının sırasına ilişkin itirazlar, genel mahkemelerde ileri sürülmelidir. Örneğin, alacağı dördüncü sıraya yazılmış olan bir alacaklı esasen üçüncü sırada olduğunu iddia ediyorsa bu hususa ilişkin olarak icra mahkemesinde şikayet yoluna başvurmalıdır. Ancak üçüncü sırada yer alan bir alacaklının alacağının esasen dördüncü sırada yer aldığına ilişkin iddiasını genel mahkemelerde itiraz yolu ile ileri sürmelidir.
4. İflas Tasfiyesinde Sıra Cetveli Düzenlenmesi
Haciz yoluyla takipten farklı olarak iflas tasfiyesinde sıra cetveli düzenlenmesi zorunludur. Öyle ki, süresi içinde sıra cetvelinin verilmemesi halinde iflas dairesi durumu icra mahkemesine bildirdiği takdirde iflas idaresi üyelerinin görevine son verilir.
Alacaklılar adi tasfiyede iflas idaresine, basit tasfiyede iflas müdürlüğüne alacaklarını bildirirler. İflas idaresi söz konusu alacakların var olup olmadığını, alacağını bildiren kişinin gerçekten alacaklı olup olmadığını tespit eder. İflas idaresi tarafından kabul edilen alacaklar miktar ve sıraları ile birlikte sıra cetvelinde gösterilir.
Alacakları iflas idaresi tarafından kabul edilmeyen veya kısmen kabul edilen alacaklılar sıra cetveline karşı itiraz davası açabilir. Bunun yanı sıra bir başka alacaklının alacağına veya sırasına karşı koymak isteyen alacaklı da sıra cetveline karşı itiraz davası açabilir. Sıra cetveline karşı itiraz davası iflasa karar verilen yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesinde açılır.
İflas idaresi sıra cetvelini düzenlerken uyması gereken iflas hukuku kurallarına uymadığı takdirde sıra cetveline karşı şikayet yoluna başvurulabilir. Alacaklı, alacağının reddi veya kısmen kabulü halinde sıra cetveline karşı itiraz davası açarken; alacağının sırasına karşı koymak istediği takdirde sıra cetveline karşı şikayet yoluna başvurmalıdır. Şikayet başvurusu İcra Mahkemesine yapılır.
5. Sıra Cetveline İtirazda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Sıra cetvelini hazırlarken takip hukukuna uygun hareket etmeyen icra müdürünün hakkında, İcra Mahkemesinde şikayet yoluna başvurulabilir. Bunun yanı sıra, alacaklı sıra cetvelinde yer alan bir başka alacaklının alacağına veya sırasına karşı, itiraz yoluna başvurulabilir. Sıra cetveline itiraz davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, sıra cetvelini düzenleyen icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesidir.
