Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca hak sahipleri, dava açmış olsalar dahi, söz konusu davadan feragat etme hakkına sahiptirler. Zira hak sahipleri tarafından dava açılması da, kanun yollarına başvurulması da, kanun koyucu tarafından kendilerine tanınmış haklardır ve söz konusu haklardan vazgeçilmesi mümkündür. Bazı yargılamalarda ikinci derece mahkemesince verilen karar her iki taraf için de kabul edilebilir. Bu gibi hallerin varlığı halinde Yargıtay makamına başvurmak yalnızca süreci uzatacak ve kararın kesinleşmesini engelleyecektir. Taraflar temyiz sonucunu beklemeksizin kararın mevcut haliyle kesinleşmesini istediklerinde, mahkemeye sunacakları dilekçe ile temyizden feragat edebilirler.
İstinaf incelemesinde hukuk veya ceza yargılaması yeniden ele alınarak karar bağlanır. Temyiz incelemesi yapılması talep edilmiş ise Yargıtay, istinaf mahkemesi kararını yalnızca hukuki yönden değerlendirip onama yahut bozma kararı verir. İstinaf mahkemesin temyiz edilebilen kararlarına karşı temyiz başvuru süresi 2 haftadır.
Yazı İçeriği
1. Temyiz Kanun Yolu Nedir?
2. Feragat Nedir?
3. Temyizden Ne Zaman Feragat Edilebilir?
4. Temyizden Feragat Usulü
5. Temyizden Feragat Beyanının Nitelikleri Nelerdir?
5.1. Temyizden Feragat Kayıtsız ve Şartsız Olmalıdır.
5.2. Feragat Tek Taraflı Bir İrade Beyanı Olup, Karşı Tarafının İzin veya Onayına Tabi Değildir.
5.3. Temyizden Feragat Dilekçesi, Vazgeçme İradesi Konusunda Açık Olmalıdır.
6. Feragat Konusunda İrade Sakatlıkları
Kanun yollarına başvuru kanun koyucu tarafından kişilere verilmiş bir hak olup söz konusu hakkın kullanılması zorunlu değildir. Kural olarak kişilerin sahip oldukları haklardan vazgeçebilmeleri mümkündür. Temyiz kanun yoluna başvuru hakkından da belli şartların varlığı halinde feragat edilebilir.
1. Temyiz Kanun Yolu Nedir?
Yargı sistemimiz 3 kademeli olarak yapılanmıştır. Bu kademeler; ilk derece yargılamasını yapan yerel mahkemeler, istinaf incelemesini yapan bölge adliye Mahkemeleri ve Temyiz İncelemesini yapan Yargıtay’dır.
20 Temmuz 2016 tarihinden itibaren ilk derece mahkemelerince verilen kararlar tekrar incelenmek üzere ikinci derece karar mercii olan istinaf mahkemelerine (Bölge Adliye Mahkemelerine) gönderilmektedir. İstinaf mahkemesince verilmiş olan kararlara karşı, hükümlerin yeniden incelenmesi için başvurulan kanun yoluna temyiz denilmektedir. Yapılan başvuruları istinaf mahkemesi kararının değiştirilmesi yahut bozulmasını talep etme yönündedir. Başvurunun ardından dosya Yargıtay’a gider. Yapılan incelemenin ardından istinaf mahkemesi kararı yerinde bulunup onanabileceği gibi, hukuka aykırı unsurların olduğuna kanaat getirilir ise bozulur.
2. Feragat Nedir?
Feragat, kelime anlamı itibariyle vazgeçme olup, temyizden feragat ise, temyiz kanun yoluna başvurma hakkından vazgeçme anlamına gelmektedir. Hak sahipleri, dava açmış olsalar dahi, söz konusu davadan feragat etme hakkına sahiptirler. İstinaf mahkemesi kararlarını Temyiz incelemesi yaptırmak istemeyip, kararın bu haliyle kesinleşmesini istediklerinde, mahkemeye sunacakları feragat dilekçesi ile bu işlemi yapabilirler.
Davadan feragat konusunda detaylı bilgi için “Davadan Feragat” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
3. Temyizden Ne Zaman Feragat Edilebilir?
Yukarıda sayılan temyiz kanun yoluna başvurulamayacak kararların haricindeki kararlara karşı temyiz kanun yoluna başvurma süresi, kararın ilgililere tebliğinden itibaren iki haftadır. Temyiz kanun yoluna başvurmadan feragat işlemi HMK’da “Temyiz” bölümü altından “Kıyas Yoluyla Uygulanacaklar hükümler” başlığı altında;
“Bu Kanunun istinaf yolu ile ilgili 343 ilâ 349 ve 352 nci maddeleri hükümleri, temyizde de kıyas yoluyla uygulanır.”
şeklinde hüküm altına alınmış olup HMK madde 349’a baktığımızda;
“Taraflar, ilamın kendilerine tebliğinden önce, istinaf yoluna başvurma hakkından feragat edemez.
Başvuru yapıldıktan sonra feragat edilirse, dosya bölge adliye mahkemesine gönderilmez ve kararı veren mahkemece başvurunun reddine karar verilir. Dosya, bölge adliye mahkemesine gönderilmiş ve henüz karara bağlanmamış ise başvuru feragat nedeniyle reddolunur.”
İstinaf kanun yolu için öngörülen feragat prosedürünün temyiz için de kıyas yoluyla uygulandığını görmekteyiz. Bu konuda daha detaylı bilgiye sahip olabilmek için “İstinaftan Feragat” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
HMK 349. maddede görüleceği üzere, taraflar istinaf mahkemesi kararının kendilerine tebliğ edilmeden temyiz yoluna başvurma hakkından feragat edemezler. Başvuru yapılmasının ardından feragat edilmesi halinde ise dosya Yargıtay merciine gönderilmez ve istinaf mahkemesi başvurunun reddine karar verir. Dosya Yargıtay’a gidip incelenip karar verildikten sonra ise temyiz kanun yolundan feragat edilemez.
4. Temyizden Feragat Usulü
İstinaf mahkemesince verilen kararın yerinde bulunması sonucunda herhangi bir itiraz yahut yeniden inceleme talebinde bulunulmuyor ise taraflar temyiz kanun yolundan feragat edebilir. Fakat davanın avukat ile takip edilip edilmemesine göre söz konusu prosedür değişmektedir. Zira dava avukat ile takip ediliyor ise feragatten önce başka bir hukuki işlem daha yapılması gerekmektedir. Davanın vekil ile takibi halinde temyiz kanun yolundan feragat etmeden önce, müvekkilin yazılı talimatı alınmalı ve bu doğrultuda feragat edilmelidir.
Feragat ve kabul işlemleri, normal şartlarda dilekçe ile yazılı olarak yapılmaktadır. Fakat yargılama esnasında feragat edilecekse sözlü beyan da yeterli olacaktır. Temyiz kanun yolundan feragat etmek isten taraf mahkemenin yahut karşı tarafın izni ile bağlı değildir. Şayet dava avukat ile takip ediliyor ise avukata yazılı talimat ile temyizden feragat edildiğinin bildirilmesi yeterlidir. Avukatsız takip ediliyor ise temyiz kanun yolundan feragat edildiğini beyan eden bir dilekçenin ilgili mahkemeye sunulması ile feragat gerçekleşmiş olur.
5. Temyizden Feragat Beyanının Nitelikleri Nelerdir?
5.1. Temyizden Feragat Kayıtsız ve Şartsız Olmalıdır.
Temyiz kanun yoluna başvurma hakkından feragat, herhangi bir kayıt ve şart ile ileri sürülemez. Başvurma hakkından feragatin, kayıtsız ve şartsız olması mecburidir. Zira Yargıtay’ın vermiş olduğu karar, hakkında karar verilen kişi bakımından, tüm sonuçlarıyla kabul edilmektedir.
5.2. Feragat Tek Taraflı Bir İrade Beyanı Olup, Karşı Tarafın İzin veya Onayına Tabi Değildir.
Temyiz kanun yoluna başvurma hakkından feragat, tek taraflı bir yenilik doğuran haktır ve yalnızca feragat eden hakkında etki ve sonuçlarını doğurur. Dolayısıyla feragat beyanının hüküm ve sonuç doğurması davanın karşı tarafının izin veya onayına tabi değildir. Mahkemeye ulaşmakla feragat beyanı hüküm ve sonuçlarını doğurur.
5.3. Temyizden Feragat Dilekçesi, Vazgeçme İradesi Konusunda Açık Olmalıdır.
Temyiz kanun yoluna başvurma hakkından feragat dilekçesi, başvuru hakkından vazgeçildiğini açık bir şekilde ortaya koymalıdır. Tarafların, istinaf mahkemesi kararlarının onanmasını talep etmesi de feragat niteliğinde bir beyan olacaktır. Netice de her iki taraf da verilen kararı kabul ettiğinden uyuşmazlık çözülmüş varsayılmakta ve dosyanın Yargıtay mercii tarafından incelenmesi talep edilmemektedir.
6. Feragat Konusunda İrade Sakatlıkları
Feragat tek taraflı bir irade beyanıdır. Dolayısıyla hata, hile, korkutma gibi irade beyanı sakatlığına sebep olan hallerin mevcut olması durumunda feragat beyanı geçerliliğini yitirebilir.
