Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Cinsel Taciz Suçu

Cinsel taciz suçu Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 105’te düzenlemiş olup, kanun koyucu, cinsel taciz suçunun işlenebilmesi için fiziksel bir teması aramamış, mağdurun cinsel amaçlı olarak taciz edilmesini suçun oluşması için yeterli görmüştür. Bu nedenle, sosyal medya sitelerinde kişilere cinsel amaçlı olarak yazılar yazılması veyahut teklifler göderilmesi, cinsel taciz suçunun oluşması için yeterlidir. İnternet ve sosyal medya yoluyla cinsel taciz suçu, bu suçun nitelik hali olarak düzenlenmiş olup şikâyete dahi tabi tutulmamıştır.

Sosyal medya ve internet, birçok kullanıcı için normal ve kabul edilebilir bir özgürlük alanı sunuyor gibi görünse de, bu durum bazı sorunları da beraberinde getiriyor. Bu özgürlük ortamında, bazı abartılı paylaşımlar hoş karşılanıp kabul edilebilirken, taciz amacı ve kastı olmaksızın yapılan bir kısım paylaşımlar ise suç olarak nitelendirilebilmektedir. Her paylaşımın kendi platformunda değerlendirilmesi ve suç işleme niyetinin varlığının belirlenmesi özellikle, internetin özgürlük atmosferinin etkisi altında olan kişilerin mağdur olmaması açısından son derece kritik bir önem arz etmektedir.

İnternet ve cep telefonlarının hayatımızın her alanında hâkimiyet kurmasının doğal bir sonucu olarak, bazı suçların işleniş şekli, bu doğrultuda değişmiştir. Cinsel taciz suçu gibi herhangi bir temas gerektirmeksizin işlenebilecek suçlar artık yaygın bir şekilde sosyal medya uygulamaları üzerinden gerçekleştirilmektedir.

1. Cinsel Taciz Suçu Nedir?

Cinsel taciz suçu, Türk Ceza Kanunu (TCK)’nun 105. maddesinde düzenleme alanı bulmuştur.

TCK Madde  105/1

(1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adlî para cezasına fiilin çocuğa karşı işlenmesi hâlinde altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Kanun koyucu, cinsel taciz suçunun işlenebilmesi için fiziksel bir temas aramamış, mağdurun cinsel amaçlı olarak taciz edilmesini suçun oluşması için yeterli görmüştür. Suçun maddi unsuru olarak da tanımlanan bu davranış biçimleri aşağıdaki başlıkta detaylıca izah edilecektir. Cinsel taciz suçunun oluşumu için maddi unsurun yanı sıra manevi unsur olan “amaç” şartının da gerçekleşmesi gerekmektedir.

1.1. Cinsel Taciz Suçunun Maddi Unsuru

Cinsel taciz suçunun maddi unsurunu, fiziki temas olmaksızın bireyin cinsel dokunulmazlığının ihlali niteliğinde olan her türlü davranış oluşturur. Buna göre, cinsel taciz diye nitelendirebileceğimiz davranışlar; sözle, yazıyla veya el kol hareketleriyle yahut teşhir suretiyle dahi gerçekleştirilebilir. İnternet kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak, herhangi bir temas gerekmeksizin gerçekleştirilen bu suçun oranında da belirgin bir artış meydana gelmiştir. Sosyal medya sitelerinde, kişilere, cinsel amaçlı olarak yazılar yazılması veyahut teklifler gönderilmesi, cinsel taciz suçunun oluşması için yeterli olarak kabul edilebilmektedir.

Bu noktada önemli olan, sosyal medya sitelerinde kişilerin yapmış oldukları gönderi paylaşımı, yorum veya yazışmanın hangi amaçla yapıldığıdır. Suçun manevi unsuru olarak nitelendirilen bu husus aşağıdaki başlıkta ele alınmıştır.

1.2. Cinsel Taciz Suçunun Manevi Unsuru

Türk Ceza Kanunu kapsamında düzenlenen suçlarda suçun kasten mi yoksa taksirle mi işlendiği hususu önem arz etmektedir. Manevi unsur olarak ele alınan bu husus her suç bazında değişiklik göstermektedir. Cinsel taciz suçunun taksirle işlenmesi mümkün olmayıp ancak kasten işlenen bir suçtur. Kast unsurunun yanı sıra kanuni düzenlemeye göre cinsel taciz suçun oluşabilmesi için “cinsel amaç” bulunması gereklidir. Dolayısıyla sadece bilerek ve isteyerek (yani kasten) bir davranışı gerçekleştirmek yeterli olmayıp o davranışın suç teşkil edebilmesi cinsel bir amaçla gerçekleştirilmiş olmasına bağlıdır. Cinsel amaç olmaksızın gerçekleştirilen hareketler manevi unsur eksikliğinden suç oluşturmayacaktır.

2. Cinsel Taciz Suçunun İnternet Yoluyla İşlenmesi

İnternet kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak, cep telefonlarında yer alan mobil mesajlaşma uygulamaları ve internet ortamları cinsel taciz suçunun en çok rastlandığı alanlar haline gelmiştir.

İnternet ve sosyal medya uygulamaları, insanlara yüz yüze gerçekleştiremeyecekleri birçok eylemi anonimlik sağlayarak daha kolay bir şekilde yapma imkanı sunmaktadır. Bu sanal ortam, kimlik gizleme kolaylığıyla insanların gerçek hayatta cesaret edemeyecekleri davranışları sergileme eğilimine yol açabilmekte ve kişiler, bu ortamlarda gerçekleştirdikleri eylemlerin gerçek hayatta suç teşkil edebileceklerini düşünmeden hareket edebilmektedirler. Kanun koyucu bu tür durumları göz önünde bulundurularak, cinsel taciz suçunun telefon veya internet aracılığıyla işlenmesi durumunda cezanın daha ağır olmasını öngörmüştür.

TCK cinsel taciz suçunun internet aracılığıyla işlenmesini, cinsel taciz suçunun nitelikli bir şekli olarak düzenlemiştir.

3. Taraflar

3.1. Cinsel Taciz Suçunun Mağduru

Mağdur suçtan etkilenen kişi olarak tanımlanmakta olup cinsel taciz suçunda, mağdurun kadın veya erkek olması mümkündür. Keza, suç aynı cinste olan iki kişi arasında dahi gerçekleşebilir. Dolayısıyla mağdur bakımından cinsiyet önem arz etmemektedir.

3.2. Cinsel Taciz Suçunun Faili

Fail, suçun oluşumu için gereken fiili hareketleri gerçekleştiren yani suçu işleyen kişidir. Cinsel taciz suçunun faili bakımından özellik arz eden herhangi bir durum bulunmayıp kadın veya erkek herkesin bu suçun faili olması mümkündür.

4. Nitelikli Halleri

Cinsel taciz suçunu düzenleyen TCK madde 105 ‘in 2. fıkrasında suçun temel şekline ilave olarak suç için öngörülen cezayı artıran nitelikli haller düzenlenmiştir. Nitelikli haller şunlardır;

TCK Madde 105/2

a) Kamu görevinin veya hizmet ilişkisinin ya da aile içi ilişkinin sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,

b) Vasi, eğitici, öğretici, bakıcı, koruyucu aile veya sağlık hizmeti veren ya da koruma, bakım veya gözetim yükümlülüğü bulunan kişiler tarafından,

c) Aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,

d) Posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle,

e) Teşhir suretiyle,

işlenmesi hâlinde yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.

Bu haller, kanunda nitelikli hal olarak düzenlenmiş olup somut olayda bulunması halinde fail hakkında hükmedilecek ceza oranı suçun temel şeklinde verilen ceza üzerinden yarı oranında artırılarak hükmolunur.

5. Cinsel Taciz Suçunda Teşebbüs

Fail, suçun işlenmesi bakımından gereken icra hareketlerine başlamış, ancak elinde olmayan nedenlerle bu hareketler yarıda kalmış ise suça teşebbüs edilmiş olur. Cinsel taciz suçuna ise teşebbüs ancak yapılan hareketlerin kısımlara bölünebildiği takdirde mümkündür örneğin cinsel içerikli bir mektubun yazılması ancak failin elinde olmayan nedenlerle bu mektubun muhataba ulaştırılamaması halinde cinsel taciz suçuna teşebbüsten bahsedilir.

6. Cinsel Taciz Suçunda İçtima

Ceza hukukunda esas olan failin işlediği her suçtan ayrı ayrı olarak cezalandırılması iken içtima kavramı ile failin işlediği suçlardan tek bir ceza alabilmesine imkan tanınmıştır. Cinsel taciz suçunda içtima bakımından önem arz eden husus suçun “zincirleme suç” teşkil edip etmediğidir. Cinsel taciz suçunun aynı kişiye karşı birden fazla defa işlenmesi ve diğer şartların bulunması halinde zincirleme suç gündeme gelecektir.

6.1. Cinsel Taciz Suçunun Aynı Kişiye Karşı Birden Fazla Defada işlenmesi

Cinsel taciz suçunun bir kere işlenmesi mümkün olduğu gibi tekrarlı biçimde aynı kişiye karşı belirli zaman aralıklarla birden fazla kez işlenmesi de mümkündür. Son halde cinsel taciz suçunun zincirleme şeklinde işlenmesi söz konusu olur. Kişinin belirli aralıklarla telefonda cinsel içerikli mesaj atmak suretiyle mağduru rahatsız etmesi hali bu duruma örnek teşkil edecektir.

Cinsel taciz suçunu işleyen failin tekrar eden hareketlerinin zincirleme suç teşkil edebilmesi için temel bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.

Bu şartlar şunlardır:

• Cinsel taciz suçu aynı karar kapsamında işlenmelidir,
• Hepsi cinsel taciz suçu niteliğinde olmalıdır,
• Değişik zamanlarda işlenmiş olmalıdır,
• Aynı kişiye karşı işlenmiş olmalıdır,

Bu şartlarının hepsinin gerçekleşmesi halinde artık zincirleme suçtan bahsedilecektir ve fail hakkında sadece bir cezaya hükmedecek ve hükmedilen bu ceza zincirleme suç hükümlerine göre artırılacaktır.

6.2. Cinsel Tacizin Suçunun Bir Kere İşlenmesi

Cinsel taciz suçunun birden fazla kez işlendiğinden bahsedilebilmesi için failin suçu değişik zamanlarda işlemesi gereklidir. Dolayısıyla aynı zaman diliminde gerçekleştirilen cinsel taciz niteliğindeki hareketlerin hepsi tek bir suç olarak kabul edilir ve bu durumda cinsel taciz suçunun bir kere işlenmesi söz konusu olur. Örneğin failin mağdura gün içerisinde cinsel içerikli çeşitli mesajlar atması halinde ortada zincirleme suç değil tek bir cinsel taciz suçu vardır.

7. Cinsel Taciz Suçunda Zamanaşımı

Cinsel taciz suçunun temel hali olan TCK madde 105/1’de düzenlenen hali şikayete tabidir. Dolayısıyla 6 ay içinde cinsel taciz suçunun mağdur tarafından yetkili makamlara bildirilmesi gerekir.

Ancak “posta veya elektronik haberleşme araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle” işlenmesi halinde nitelikli unsurların varlığı gerçeklemiş olacağından, soruşturma ve kovuşturma şikayete tabi olmayacaktır. Bu husus maddenin gerekçesinde; “cinsel taciz suçunun nitelikli unsurlarının gerçekleştiği durumlarda, soruşturma ve kovuşturmanın yapılması mağdurun şikâyetine tabi değildir.” denilmek suretiyle vurgulanmıştır. Bu sebeple dava zamanaşımı olan 8 yıllık süre içinde söz konusu dava açılabilir. Bu dava asliye ceza mahkemesinde görülür.

8. Cinsel Taciz Suçunda Soruşturma Ve Kovuşturma

Ceza yargılaması soruşturma ve kovuşturma olmak üzere iki aşamadan oluşur. Cinsel taciz suçu şikayete tabi bir suç olduğundan soruşturma ve kovuşturma aşamalarının başlayabilmesi ancak mağdurun Savcılığa şikayette bulunmasıyla mümkündür. Suçun işlendiği ihbar edilse dahi Savcı resen harekete geçmez.

8.1. Soruşturma Aşaması

Soruşturma aşamasında süreci yöneten makam Savcılıktır. Savcılık; mağdurun şikayeti üzerine harekete geçer, suçun gerçekten işlenip işlenmediğini araştırır ve delilleri toplar. Bu araştırma kapsamında Cumhuriyet Savcısı veya onun emri altındaki kolluk şüphelinin ifadesini almak üzere çağrı kağıdı gönderir. Diğer bütün delillerin de toplanmasının ardından Cumhuriyet Savcısı değerlendirme yaparak takipsizlik kararı verebilir veya suçun işlenmiş olduğuna dair yeterli suç şüphesine ulaşması halinde ise iddianame düzenler. Soruşturma evresi iddianamenin hazırlanmasıyla beraber sona erer.

8.1. Kovuşturma (Yargılama) Aşaması

Kovuşturma aşaması ise Savcılık tarafından hazırlanan iddianamenin kabul edilmesiyle başlayan ve mahkeme tarafından verilecek hükmün kesinleşmesine kadar devam eden süreçtir. Bu aşamada cinsel taciz suçunu işlediği iddia edilen şüpheli artık sanık ismini alır ve ceza mahkemesinde yargılanır.

İnternet ve sosyal medya yoluyla işlenebilecek suçlarla ilişkin olarak aşağıdaki linklerde yer alan yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Tehdit Suçu
Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Hakaret Suçu
Bilişim Suçlarında Şikayet Nasıl Yapılır?
Şikayet Hakkı ve Şikayetten Vazgeçmenin Sonuçları