Devletler egemenlik hakları gereğince, vatandaşlığa başvuru koşullarını özgürce belirlemeye yetkili olup, Türk Hukukunda da vatandaşlık başvuru koşulları 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ile 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre, birtakım şartların varlığı halinde, yabancı uyruklu kişilerin Türk vatandaşlığını kazanması mümkün olabilmektedir. Söz konusu düzenlemeler uyarınca mevzuata uygun şekilde yapılan vatandaşlık başvurularının kabulü gerekmekteyken kimi zaman takdir hakkı kapsamında vatandaşlık başvurularının reddedildiğini görmek mümkündür. Bu gibi bir durumda, vatandaşlık başvurusu reddedilen kişi, başvurusunun türüne göre idareye vereceği bir dilekçe ile karara itiraz edebileceği gibi, ilgili kararın kaldırılması için İdare Mahkemesi’nde iptal davası açması da mümkün dür.
Yazı İçeriği
- Türk Vatandaşlığının Kazanılması
- Vatandaşlık Başvurusunda Bulunma Usulü
- Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonunun Değerlendirmede Uyması Gereken Esaslar
- Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi
- Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararına Karşı İtiraz Yolu
- Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararına Karşı İptal Davası
- Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararının İptali Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
- Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararının İptali Davasında Zamanaşımı
- Sıkça Sorulan Sorular
Yabancı kişilerin Türk Vatandaşlığına geçmek için yapmış oldukları başvurular üzerine idare tarafından verilen kabul ve red kararları, idari işlem niteliğindedir. Dolayısıyla her idari işlemde olduğu gibi, hukuka aykırı olduğu ileri sürülen işbu kabul veya red kararı idari işlemleri için de İptal davasının açılması mümkün olup ilgili kararın geçmişe etkili şekilde ortadan kaldırılması sağlanabilmektedir.
1. Türk Vatandaşlığının Kazanılması
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre Türk vatandaşlığı temelde iki şekilde kazanılabilir. Bunlardan ilki Türk vatandaşlığının doğumla kazanılması iken, ikincisi sonradan kazanılmasıdır. Türk vatandaşlığının sonradan kazanılması da kendi içinde üç gruba ayrılmaktadır. Bunların ilki yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığın kazanılması, ikincisi bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilme ile Türk Vatandaşlığının kazanılması üçüncüsü ise seçme hakkının kullanılması ile Türk vatandaşlığının kazanılmasıdır. Türk vatandaşlığının yetkili makam kararı ile kazanıldığı haller ise kendi içinde ayrı bir alt grubu oluşturmaktadır. Genel yoldan kazanma, istisnai yoldan kazanma, yeniden kazanma, evlilik yolu ile kazanma hallerinin tamamı Türk vatandaşlığının yetkili makam kararı ile kazanılması kapsamındadır.
Türk vatandaşlığının kazanılma şartları ile ilgili daha detaylı bilgi almak isterseniz ‘’Türk Vatandaşlığının Kazanılması’’ isimli makalemizi inceleyebilirsiniz.
2. Vatandaşlık Başvurusunda Bulunma Usulü
Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı, Türk Vatandaşlık Kanununda belirtilen şartları taşıması halinde vatandaşlık için başvuru yapar. Söz konusu başvuru T.C İç İşleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne yapılır. Başvurunun olumlu neticelenmesi için muhakkak başvuru için gerekli belgelerin tam ve doğru şekilde ibraz edilmesi gerekmektedir.
Başvuru için Gerekli Belgeler:
- İsteği belirten dilekçe
- Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport, vatansız olması halinde ise buna ilişkin belge.
- Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya benzeri belge
- Kişi evli ise eş ve çocuklarının soy bağını ispatlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge
- Medenî hal belgesi
- Başvuran kişinin Türk vatandaşı birinci veya ikinci derece akrabaları varsa bu kişilere ait müracaat makamlarınca verilen nüfus kayıt örneği
- Başvuran kişinin genel sağlık bakımından tehlike teşkil edecek bir hastalığı bulunmadığına dair, usul ve esasları Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan sağlık raporu
- Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağladığına ilişkin gelirini veya mesleğini ispatlayan çalışma izni, vergi levhası veya benzeri belge
- Başvuru tarihinden ileriye doğru vatandaşlık işlemlerinin sonuçlandırılmasına yetecek süreli ikamet tezkeresi
- Herhangi bir suç nedeniyle hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyorsa onaylı bir örneği
- Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz
Yukarıda yer verilen belgelerin başvurucu tarafından müracaat makamına tam ve eksiksiz ibrazı halinde, Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancının gereken koşulları taşıyıp taşımadığına, illerde oluşacak Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu karar verir.
3. Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonunun Değerlendirmede Uyması Gereken Esaslar
Türk Vatandaşlığını kazanmak için başvuran yabancının mevzuat uyarınca gerekli koşulları taşıyıp taşımadığına Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu karar verir. Komisyon tarafından inceleme yapılırken uyulması gereken birtakım usuller ve esaslar bulunmaktadır. Öncelikli olarak komisyon tarafından başvurucu mülakata alınarak mevzuat uyarınca aranan şartları taşıyıp taşımadığı, soy durumu, Türkçe bilme ve konuşma yeterliliği, mesleği ve geçimini ne şekilde sağladığı, Türkiye’nin toplumsal dinamiklerine uyum sağlayıp sağlayamayacağı hususları değerlendirmeye alınır. Bu aşamada başvuru için gerekli belgelerin tam ve eksiksiz şekilde ibraz edilip edilmediği de yine Komisyon tarafından denetlenir. Mülakat sonucunda Komisyon tarafından olumlu veya olumsuz bir kanaate varılarak mülakat formuna işbu kanaat yazılarak imzalanır.
Gereken şartları taşıyanlar adına vatandaşlık dosyası düzenlenir ve ardından bu dosya karar verilmek üzere Bakanlığa gönderilir. Durumu uygun görülmeyenlerin talebi Bakanlık tarafından reddedilirken mevzuat uyarınca gerekli şartları tam ve eksiksiz şekilde taşıyanların başvurularının kabul edilmesi gerekir.
4. Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddi
Vatandaşlık Başvuru İnceleme komisyonu tarafından mülakata tabi tutulan başvurucular hakkında düzenlenen mülakat formunun Bakanlığa gönderilmesi ile artık vatandaşlık başvurusunun neticeleneceği aşamaya gelinmiş olunur. Bu aşamada İçişleri Bakanlığı tarafından başvurular hakkında kabul veya red kararı verilebilmektedir. Esasen başvurucu tarafından mevzuatımızda düzenlenen Türk Vatandaşlığına başvuru koşullarının tamamı sağlansa bile işbu durum kişiye mutlak bir hak vermemekte olup idarenin bu hususta geniş bir takdir yetkisi mevcuttur. Ne var ki idarenin vatandaşlık başvurularının red ve kabul kararları yargı denetimine tabi kararlar olup idarenin red veya kabul kararlarını verirken sınırsız bir takdir yetkisine sahip olduğundan söz edilemeyecektir. Bu noktada mevzuatımız uyarınca aranan vatandaşlık başvuru koşullarının tamamını sağlayan, ibraz etmesi gereken belgeleri eksiksiz ve tam ibraz eden başvurucular hakkında red kararı verildiği düşünülmekteyse, ilgili red kararına karşı başvurucuların önünde temelde iki yol bulunmaktadır. Bu yollardan ilki ‘’itiraz’’ yolu, bir diğeri ise İdare Mahkemesinde ‘’İptal Davası’’ açma yoludur.
5. Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararına Karşı İtiraz Yolu
Vatandaşlık başvurusunun reddi kararı bir idari işlem olduğu için yargı denetimine tabidir. Dolayısıyla Türk Vatandaşlığı başvurusu reddedilmiş olan yabancı temelde iki farklı şekilde hareket edebilir. İlk olarak yabancı, red kararına karşı itiraz yolunu kullanarak ilgili idareye bir dilekçe ile yapacağı başvuru ile red kararına itiraz edebilecektir. İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlükleri vatandaşlık başvurularının karara bağlandığı idari makamdır. Dolayısıyla itiraz yolu da, işbu idareye karşı işletilecektir.
İlgili idare itiraz dilekçesini aldıktan sonra 30 gün içerisinde işbu itiraza olumlu veya olumsuz bir cevap vermek zorundadır. İdarenin 30 gün içerisinde yabancıya herhangi bir cevap vermemesi veya olumsuz cevap vermesi halinde, itiraz eden yabancı için geriye kalan tek yol 60 gün içerisinde İptal davası açmak olacaktır. Yabancının idareye yapmış olduğu başvuru, 60 günlük dava açma süresini durduracaktır.
6. Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararına Karşı İptal Davası
Türk Vatandaşlığı başvurusu reddedilen kişinin itiraz yoluna başvurmaksızın doğrudan İdare Mahkemesinde İptal davası açması da mümkündür. Bu durumda yabancının, red kararının kendisine tebliğ edilen günden itibaren 60 gün içerisinde iptal davası açarak ilgili red kararının ortadan kaldırılmasını sağlaması mümkün olacaktır. Vatandaşlık Başvurusunun red kararının iptali için açılacak dava, idari işlemin iptali davasıdır. Dolayısıyla işbu dava ile hukuka aykırı olduğu ileri sürülen vatandaşlık başvurusunun red kararı idari işleminin geçmişe etkili olarak ortadan kaldırılması sağlanabilecektir.
Danıştay 10. Daire 08.03.2022 T. 2017/1053 E. ve 2022/1213 K. Sayılı İlamı ile;
Resmi Belgede sahtecilik suçu işlediği sabit olan davacının milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edeceğinden bahisle vatandaşlık başvurusunu reddeden idarenin işlemi iptal edilmiş ve anılan suçun Türk Vatandaşlığına kabul için engel teşkil etmeyeceğine karar verilmiştir:
Yukarıda yer verilen Danıştay Kararında, Türk vatandaşlığına alınma talebiyle başvuruda bulunacak kişilerin işlediği suçlar, milli güvenlik ve kamu düzenine ilişkin değilse, Türk Vatandaşlığına kabul için engel teşkil etmeyeceği belirtilmiştir.
Konuya ilişkin detaylı bilgi için “İdari İşlemlere İtiraz ve İptal Davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
7. Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararının İptali Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Yukarıda izah edildiği üzere vatandaşlık başvurusunun reddi idari bir işlemdir. Dolayısıyla bu karara karşı açılacak iptal davası da idari niteliğe sahiptir. İdare mahkemesinin idarenin yapmış olduğu işlem ve eylemlere karşı açılan davalara bakmakla görevli olduğu İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 1. maddesinde belirtilmiştir. Sonuç olarak vatandaşlık başvurusunun reddi kararlarına karşı açılacak iptal davasında görevli mahkeme idare mahkemesidir.
Yetkili mahkeme ise başvuruyu reddeden idare İçişleri Bakanlığı olacağı için, Ankara İdare Mahkemeleri olacaktır.
8. Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Kararının İptali Davasında Zamanaşımı
Vatandaşlık Başvurusunun reddi kararının iptali davasında zamanaşımı hesaplanırken başvurucunun öncelikli olarak itiraz imkanını kullanıp kullanmadığının iyi tespit edilmesi gerekmektedir. Esasen eğer başvurusu reddedilmiş olan kişi, itiraz yoluna başvurmaksızın doğrudan iptal davası ikame etmiş ise, zamanaşımı süresi red kararının kendisine tebliğinden itibaren 60 gün olacaktır. Dolayısıyla vatandaşlık başvurusunun reddedildiğine ilişkin kararın, ilgilisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde açılmalıdır. Bu süre zarfı içerisinde açılmayan davalar hakim tarafından re’sen reddedilecektir.
Eğer vatandaşlık başvurusu reddedilen başvurucu öncelikli olarak itiraz yolunu kullanmışsa, dava zamanaşımı süresi itirazın edildiği günden itibaren 30 gün boyunca duracaktır. İdarenin cevap verme süresi olan 30 gün içerisinde herhangi bir cevap vermemesi durumunda itiraz reddedilmiş sayılacak ve o tarihten itibaren 60 günlük dava açma süresi tekrardan işlemeye devam edecektir.
Bununla birlikte idare cevap verme süresi olan 30 gün içerisinde itirazın reddedildiğine ilişkin bir cevap verdiği takdirde ise 60 günlük dava açma süresi, cevabın başvurucuya tebliğ edildiği günden itibaren işlemeye devam edecektir.
9. Sıkça Sorulan Sorular
İdare Mahkemelerinde Avukat Tutma Zorunluluğu Var mı?
Türk Hukuku, tarafların mahkemelerde kendilerini bizzat savunmalarına ve temsil etmesine imkan tanımakta olup, tarafların mahkemelerde temsil edilmek için avukat tutması, bazı istisnalar dışında zorunlu değildir. Bu kapsamda İdare Mahkemelerinde de idare hukuku avukatı tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Ancak İdare Hukuku mevzuatının karmaşık yapısı, İdari Yargılama Usul Kanununda yer alan sürelerin kesin ve kısa oluşu gibi nedenlerle, dava sürecinin hukukçu olmayan kişiler tarafından yürütülmesi halinde, gerek şekil, gerekse de esas açısından telafisi mümkün olmayan hatalı işlemler yapılabilir. Son derece ayrıntılı düzenlemeler içeren idari yargı sürecinde hak kaybına uğranılmaması için, herhangi bir işlem yapılmadan önce “İdare Hukuku” alanında hizmet veren avukatlardan hukuki destek alınmasını tavsiye ederiz.
Vatandaşlık Başvurusu Yapacak Kişilerin Türkiye’de Bulunması Zorunlu Mudur?
Başvuruda bulunan kişilerin, hem başvuru hem de randevu gününde Türkiye’de olması gerekmektedir. Başvurudan sonra ise Türkiye’de bulunma zorunlulukları olmayıp özel vekâletname ile yetkilendirilen kişilerin, başvuruları takip edip sonuçlandırabilmeleri mümkün olacaktır.
Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni Bakımından Engel Teşkil Etmesi Nedeniyle Başvurum Reddedildi, Ne Yapmalıyım?
Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek hallerin tam olarak hangi durumları kapsayacağı kanunda açık bir şekilde düzenlenmemiş olduğundan idarenin takdir yetkisi bu şart bazında oldukça görünür hale gelmektedir. Ancak idare bu takdir yetkisini keyfi şekilde ve gerekçesiz olarak kullanamaz. İdare kişinin başvurusunu bu şarta dayalı olarak reddederken kamu düzeni ve milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek durumun varlığını somut bilgi ve belgelere dayandırmak zorundadır. Somut bir bilgi ve belge olmaksızın bu gerekçeyle reddedilen başvurular için İptal Davası açılarak red kararının iptal edilmesi sağlanabilecektir.
Türk Vatandaşlığı Reddedilen Kişiler Yeniden Müracaat Edebilirler mi?
5901 sayılı Türk vatandaşlığı kanununda aranılan şartları taşımanız halinde yeniden başvuruda bulunmanız ve vatandaşlık durumunuzun yeniden değerlendirilmesi mümkündür.
Vatandaşlık Red Kararına Karşı Yargı Yolları Nelerdir?
Bir yabancının vatandaşlık başvurusu reddedilirse idari yargıda dava açması gerekmektedir. Vatandaşlık başvurusu reddedilen yabancının bu işlemi öğrendiği ya da kendisine yazılı bildirimde bulunulduğu tarihten itibaren 60 gün içerisinde bu işleme karşı dava açması zaruridir. Zira 60 günlük süreyi geçiren yabancının dava açması durumunda ise dava zamanaşımı nedeniyle reddedilecektir.
Vatandaşlık Red Kararına Karşı İptal Davası Nerede Açılır?
Vatandaşlık başvurularına ilişkin kararlar İç İşleri Bakanlığı tarafından verilmektedir. Bu nedenle yetkili mahkeme Ankara İdare Mahkemeleri olacaktır.
Türk Vatandaşlığı Kazanan Yabancı Kendi Vatandaşlığını Kaybeder mi?
Türk vatandaşlığı kazanan yabancının, kendi vatandaşlığını kaybetmemesi için kendi ülkesinde çifte vatandaşlığa izin veriliyor olması gerekmektedir.
İdareye Yapılan İtiraz Dava Açma Süresini Durdurur Mu?
Vatandaşlık başvurusunun reddedilmesi üzerine başvurucunun işbu red kararına karşı itiraz yolunu işletmesi halinde, dava açma süresi olan 60 günlük süre, idare cevap verene kadar ancak her halükarda en çok 30 gün için duracaktır.
Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlı yayımlanmış olup, tüm hakları Kulaçoğlu Hukuk Bürosu’na aittir. İdare Hukuku mevzuatı ve özellikle de İdari Yargılama Usul Kanunu, diğer hukuk alanlarına nazaran daha ayrıntılı sayılabilecek kurallar içermekte olup, hak kaybına uğranılmaması açısından, herhangi bir işlem yapılmadan önce “İdare Hukuku” alanında hizmet veren avukatlardan hukuki destek alınmasını tavsiye ederiz.
Vatandaşlık başvurum 6 ay ve 7 gün tehdit ve hakaret hagb cezasından dolayı reddedildi. İdari mahkemesinde de açtığım davayı denetim serbestliğe tabii tutulmuş diye 5 yili dolmamış diye reddetti.
Emsal karar arıyorum nasıl bulurum, böyle bir durumu olan kazanan birileri var mıdır?
2020 vatandaşlığa başvurdum. Evlilik üzerinden çocuğumda var. Bugün öğrendim ki red etmişler, ne yapmalıyım?
Vatandaşlık başvurumuz reddedildi itiraz dilekçesi ni ilk nereye yapacağız?
Takdir yetkisi ne demek?
Genel yol ile vatandaşlık başvurusunda bulundum bu gün ret geldi. 10 ve 11. Maddeden dolayı . Acaba bu durumu yaşayanlar var mı ne yapabilirim? Yardımcı olur musunuz teşekkürler
Merhabalar ben de bu gün ret kararı aldım. Nasıl yapacağımı bilmiyorum
Türk vatandaşlığı konusunda
Vatandaşlık başvurusunun reddi dolayısıyla içişleri bakanlığına açtığımız davayı kazandık, karar bugün tarafımıza tebliğ edildi.
şimdi yapılması gereken şey karar aslıyla benim tekrar başvurmamızmıdır? kararın kesinleşmesi beklenecek midir?
teşekkürler, saygılarımla
15ekim 2019 ailece istisnaı yoluyla vatandaşlığa muracaat etmiştik. 12Mart2021 Red duyurusu eldık. 29 mart idare mahkemeye dava açtık. 22 kasım 2021 Ankara Bölge idare mahkemesinde davamız görüldü. karar bekliyoruz. bu kararın verilmesine kaç gün sürer. bilgilendirirseniz memnun olurum
Merhaba arkadaşımın evlilik yoluyla vatandaşlık müracaatı 128.maddeye göre red cevabı gelmiş ne yapabiliriz
Iyi gunler; ben eşim icin vatandaslik başvurusunda bulunmuştuk. Ancak ret geldi. Yaptiğim araştirmada ret sebebinin vatandaşlik başvurusu yapan eşimle alakalı olmadiği sadece benim sabikam ve mahkemerim olmasindan dolayı ret verildigini öğrendim. İl komisyonunun verdigi karar olumlu yönde ancak reddi veren nufus ve vatandaslik isleri genel müdürlüğü. Benim durumum eşimin vatandaşlik kazanmasina engel teşkil edermi. Bu konuda dava acmak istiyorum. Bilgi konusunda yardıma ihtiyacim var.
Merhabalar. 2010 dan beri Türk vatandaşıyla evliyim. 2013 ye vatandaşlığa baş vurdum ancak red cevap aldım. 60 gün içerisine dava açma şansım olduğunu bilmiyordum bana bunu kimse söylemedi. 2. Kez vatandaşlığa baş vura bilirmiyim. Teşekkürler
Merhaba, vatandaşlık için bana mesaj geldi. Bütün işlemleri yaptım. Fakat pasaportum ve ikametimde babamın ismi MHD. olarak yazıyor. Evrak doldururken Muhammed şeklinde değil de MHD. şeklinde yazdım. Sizce bu bir sorun teşkil eder mi, dilekçe yazmalı mıyım? Bu konuda yardımcı olursanız sevinirim. Saygılarımla.
Avukat numarasını alabilir miyiz
Vetanşlık için baş vurdum ret uyarısı geldi ne yapmam lazım nereye baş vurmam lazım eşim çocuğum buranın vatandaşı babam anem abim hepsi vatandaş Bi ben değilim bene yardımçı ola bilirmsiniz
Merhabalar bize de olumsuz gözüktüğünü söylediler ama daha karar cıkmadı sebebini nerden öğrenebiliriz? Siz nereden öğrendiniz bilgilendirirseniz sevinirim.
2018 yılında istisnai vatandaşlık başvurusunda bulundum fakat haksız maddi menfaat suçunda mahkemem var eğer hüküm alırsam kamu güvenliği bakımından red alır mıyım teşekkürler..
merhaba,benim bir sorum olacakti yardımcı olursanız sevinırım,vatandaşlık muracadımız reddi cevabı gelmişti,sonrada mahkeme açmiştik ve 13.03.2020 sinde mahkeme kazandığımızı bir yazı geldi,bundan sonra nasıl bir yol izlemeliyz hiç bir fikrimiz yok,yardım edersenız sevinırız,vatandaşlık genel müdürlüğüne gittiğimde bize yazı gelmesi gerekiyo dediler ama bu yazı için bizimı biyerde bildirmemizmı lazım ne yapmamız lazım bilmiyoruz nasıl bir yol izliceğimizi bilmiyorum lütfen yol gösterırmısınız ne yapmam lazım.şimdiden teşekkür ederım
merhaba,ben 2010 taeihinde tc vatandaş ile evlendım,2016 sınde vatandaşlık muracatta bulundır,2019 temuz ayında redsi miz geldi,2019 agustos ayında mahkeme açtık ve 2020 13 martta mahkeme kazandığımızı teblikat geldi,bundan sonra nenyapmaliyz,istanbul vatandaşlık müdürlüğüne gitiğimde ankadaran bize bildirmesi gerektığını soylediler,daha bizim sisteme bişe suşmedi dediler,hata yapnaktan korkiyorum yada birşeyının geç kalmaktan,ankaraya bizimı bişe bildirmemiz gerekiyo yoksa oturup bekliycekmiyiz?nasıl bir yol izlemeliyz ne yapmalıyz bana yardımcı olursanız çok sevinırım.şimdiden teşekkür ederım
10yildir TC vatandasi ile evliyim.3sene once basvurduk.bugun red yemisiz. itiraz etmek istiyorum. nasil bir yol haritasi izlemem gerekiyor ?saygilar.