Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
DNA Testi – Babalık Testi Genel Olarak
Hukukumuzda çocuk ile ana arasındaki soybağı doğum ile kurulur. Çocuk evlilik birliği içerisinde doğmuş ise koca karine olarak baba kabul edilir. Fakat durum her zaman böyle olmayabilir. Olası şüphelerin varlığı durumunda kişiler çocukları ile DNA testi yaptırmak isteyebilirler.
Mahkeme Kararı Olmadan DNA Testi Yaptırılması Mümkün Müdür?
Herhangi bir mahkeme kararı olmadan DNA testi yapılması ancak özel laboratuvarlar aracılığıyla mümkündür. Bunun dışında özel veya devlet hastanelerinde böyle bir hizmet verilmemektedir. DNA testi yapılabilmesi için sağlık bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış moleküler genetik laboratuvarının bulunması gerektiği için bu işlem sadece yetkili laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilebilmektedir.
Özel Laboratuvarlarda DNA Testi Yaptırılabilmesi İçin Neler Gereklidir?
Özel laboratuvarlarda DNA testi gerçekleşmesi için analiz yapılacak kişilerin kimlik bilgileri ile birlikte, DNA testinin yapılmasına onay vermeleri gerekmektedir. DNA testi yapılacak kişilerin yaşlarının 18’den küçük olması durumunda ise resmi baba veya annenin izin vermesi gerekmektedir.
DNA Testi Hangi Numuneler İle Gerçekleştirilmektedir?
DNA testleri kişinin DNA özelliklerini taşıyan her türlü biyolojik madde ile yapılabilmekle birlikte uygulamada kişinin rızası ile alınan kan ya da yanak içi tükürük örnekleri ile gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte çoğu özel laboratuvar kime ait olduğu bilinmeyen saç, tırnak, diş fırçası gibi örnekleri etik kurallar gereği kabul etmemektedir.
DNA testi Ne Kadar Zamanda Sonuçlanır ve Kesinlik Oranı Nedir?
Test sonuçları özel laboratuvarlarda örneğin verilmesinden sonra ortalama 10 iş günü içinde ve %99.99 kesinlikle sonuçlanmaktadır.
Gebelikte DNA Testi Yapılması Mümkün Müdür?
Gebelik durumunda anne karnındaki bebeğe DNA testi yapılması mümkündür. Burada önemli olan gebeliğin en erken 9. haftasında olunmasıdır.
Ana veya Babanın Çocuğa DNA Testi Yapılmasına İzin Vermemesi Durumunda Ne Olur?
Mahkeme kararıyla değiştirilmediği sürece çocuğun velayeti ana ve babaya aittir ve birlikte kullanılır. Buna göre çocuğun temsili de ana ve baba tarafından birlikte gerçekleştirilmelidir. Diğer bir ifadeyle, çocuk adına yapılacak hukuki işlemlerde her ikisinin de rızasının bulunması gerekir. Durum bu olmakla beraber özel laboratuvarlar ana veya babanın birisinin izni ile DNA testi işlemi gerçekleştirmektedirler. Burada özel laboratuvarlar eşlerden her birinin diğerinin rızasıyla işlem yaptığı karinesine dayanmaktadırlar.
Fakat eşlerden herhangi birinin DNA testi yapılmasına açıkça karşı olması, izin vermemesi durumunda hukuken özel laboratuvarlar aracılığıyla DNA testi yapılması mümkün değildir.
Mahkeme Kararı ile DNA Testi Yapılması
Hukukumuzda ne yazık ki sadece biyolojik soybağının belirlenmesi talebini içeren bir dava söz konusu değildir. Yani hukuken baba veya anne olan kişinin, mahkemeden sadece biyolojik baba/anne olduğunun açıklığa kavuşturulması şeklinde bir talepte bulunması söz konusu değildir.
Hukukumuzda mahkeme kararı ile DNA testi yapılabilmesinin tek yolu durumun konusu farklı bir davada ön sorun teşkil etmesi gerekmektedir. Örneğin açılmış bir boşanma davasında çocukların velayeti hakkında, soybağının reddi davasında, babalık davasında veya bir miras davasında asıl hükmün verilebilmesi için çocuk ile biyolojik birlikteliğin netlik kazanması gerekmektedir. İşte bu durumda mahkeme DNA testi yapılmasına karar verecektir. Bu durumda DNA testi Adli Tıp Kurumu tarafından gerçekleştirilecektir.
Mahkeme Kararına Rağmen Kişi DNA Testi Yaptırılmasına İzin Vermeyebilir Mi?
Mahkemece DNA testi yapılmasına hükmedilmesine rağmen hakkında test yapılacak kişi veya bu kişi 18 yaşından küçük ise anası veya babası test yapılmasına onay vermezse burada artık hâkim incelemenin zor kullanılarak yapılmasına karar verecektir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereğince; uyuşmazlığın çözümü bakımından zorunlu ve bilimsel verilere uygun olmak, ayrıca sağlık yönünden bir tehlike oluşturmamak şartıyla, herkes, soybağının tespiti amacıyla vücudundan kan veya doku alınmasına katlanmak zorundadır.
Sonuç olarak çocuğun biyolojik soybağı hakkında şüpheleri bulunan ana veya baba herhangi bir mahkeme kararına gerek olmadan özel laboratuvarlar aracılığıyla DNA testi yaptırılabilecektir. Mahkeme kararı ile DNA testi yaptırılabilmesi için ise ortada uyuşmazlığın çözümünde soybağının belirlenmesinin esas olduğu bir dava bulunmalıdır. Mahkemece DNA analizi yapılmasına karar verildikten sonra kişiler haklı bir sebep bulunmadıkça vücutlarından doku alınmasına katlanmak zorundadırlar.
MK 321 uyarınca çocuk evlilik içi doğmuş ise aile soyadını taşıyacaktır.
173. Madde boşanan kadının ve çocuğun hukuki durumunu düzenlemektedir. Madde 173. boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir.
Boşanma sonrası çocuğun soyadının annenin soyadı ile aynı olması için dava açılmasına gerek kalmaksızın, direkt olarak annenin soyadı çocuğa verilmektedir. Evlilik dışı dünyaya gelen çocuğun soyadı ise, baba ile soy bağı kurulmadığı sürece annenin soyadı olmaktadır. Sonrasında ise baba ile soy bağı kurulması halinde babanın soyadının verilebilmesi mahkemece belirlenen gerekli şartlar içerisinde hukuka uygun olacak şekilde yasalaştırılmış olmakla beraber bu haller şöyledir: anne ile evlilik, babalık davası ve tanımadır. Boşanma davası sonrası doğan çocuk için DNA testi ile beraber babalık davası açılması mümkündür çocuk ile baba arasında soybağının kurulmasına ilişkin bir dava şeklinde düzenlenen babalık hükmü, yenilik doğurucu bir karardır ayrıca sıra çocuğun ana rahmine düştüğü lahzaya kadar geçmişe etkili olmakla birlikte herkese karşı etki doğuran bir hükümdür.
Özellikle belirtmek isteriz ki, yazı ve yorumlar, kişisel hukuki yorum ve genel bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğranılmaması açısından, hukuki destek ve detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.
Türk Medeni Kanunu’nun 285. Maddesi uyarınca ‘’Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.’’ Bu madde uyarınca evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içerisinde doğan çocuk ile koca arasında soy bağı olduğu karine olarak kabul edilir. İşbu sebeple bir çocuk boşanmanın kesinleştiği tarihten itibaren 300 gün içinde doğarsa çocuk annenin boşandığı kocanın nüfusuna kaydedilir, baba olarak eski eş kayıtlarda görünür.
Çocuk iddet müddeti içerisinde doğarsa çocuk kocanın hanesine kaydedilir. Burada çocuğun babası koca değilse soy bağının düzeltilmesi davası açabilmesi mümkündür. İddet müddeti içerisinde doğan çoğunun velayeti askıdadır. Bu sebeple koca dava açarak velayetin kendisine verilmesini talep edebilir. Nitekim Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Esas No:2016/11503 Karar No:2016/12563 ve Karar Tarihi:28.06.2016 karında;
‘’Toplanan delillerden, tarafların 03.05.2001 tarihinde kesinleşen kararla boşandıkları, dava konusu küçük…’un boşanmadan sonra 05.01.2002 tarihinde doğduğu ve baba hanesinde nüfusa kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır. Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün geçmeden doğan çocuğun babası kocadır (TMK m. 285/1). Davacı annenin boşandığı eşi davalı ile küçük…arasında annenin beyanına göre soy bağı kurulmuştur. Davalı baba tarafından dava konusu küçüğün soy bağı da reddedilmediğine göre, küçüğün askıda olan velayetinin düzenlenmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir.’’
Özellikle belirtmek isteriz ki, yazı ve yorumlar, kişisel hukuki yorum ve genel bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğranılmaması açısından, hukuki destek ve detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.