DNA Testi ile Soybağının (Babalığın) Tespiti

DNA Testi – Babalık Testi Genel Olarak
Hukukumuzda çocuk ile ana arasındaki soybağı doğum ile kurulur. Çocuk evlilik birliği içerisinde doğmuş ise koca karine olarak baba kabul edilir. Fakat durum her zaman böyle olmayabilir. Olası şüphelerin varlığı durumunda kişiler çocukları ile DNA testi yaptırmak isteyebilirler.

Mahkeme Kararı Olmadan DNA Testi Yaptırılması Mümkün Müdür?
Herhangi bir mahkeme kararı olmadan DNA testi yapılması ancak özel laboratuvarlar aracılığıyla mümkündür. Bunun dışında özel veya devlet hastanelerinde böyle bir hizmet verilmemektedir. DNA testi yapılabilmesi için sağlık bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmış moleküler genetik laboratuvarının bulunması gerektiği için bu işlem sadece yetkili laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilebilmektedir.

Özel Laboratuvarlarda DNA Testi Yaptırılabilmesi İçin Neler Gereklidir?
Özel laboratuvarlarda DNA testi gerçekleşmesi için analiz yapılacak kişilerin kimlik bilgileri ile birlikte, DNA testinin yapılmasına onay vermeleri gerekmektedir. DNA testi yapılacak kişilerin yaşlarının 18’den küçük olması durumunda ise resmi baba veya annenin izin vermesi gerekmektedir. 

DNA Testi Hangi Numuneler İle Gerçekleştirilmektedir?
DNA testleri kişinin DNA özelliklerini taşıyan her türlü biyolojik madde ile yapılabilmekle birlikte uygulamada kişinin rızası ile alınan kan ya da yanak içi tükürük örnekleri ile gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte çoğu özel laboratuvar kime ait olduğu bilinmeyen saç, tırnak, diş fırçası gibi örnekleri etik kurallar gereği kabul etmemektedir. 

DNA testi Ne Kadar Zamanda Sonuçlanır ve Kesinlik Oranı Nedir?
Test sonuçları özel laboratuvarlarda örneğin verilmesinden sonra ortalama 10 iş günü içinde ve %99.99 kesinlikle sonuçlanmaktadır. 

Gebelikte DNA Testi Yapılması Mümkün Müdür?
Gebelik durumunda anne karnındaki bebeğe DNA testi yapılması mümkündür. Burada önemli olan gebeliğin en erken 9. haftasında olunmasıdır.

Ana veya Babanın Çocuğa DNA Testi Yapılmasına İzin Vermemesi Durumunda Ne Olur?
Mahkeme kararıyla değiştirilmediği sürece çocuğun velayeti ana ve babaya aittir ve birlikte kullanılır. Buna göre çocuğun temsili de ana ve baba tarafından birlikte gerçekleştirilmelidir. Diğer bir ifadeyle, çocuk adına yapılacak hukuki işlemlerde her ikisinin de rızasının bulunması gerekir. Durum bu olmakla beraber özel laboratuvarlar ana veya babanın birisinin izni ile DNA testi işlemi gerçekleştirmektedirler. Burada özel laboratuvarlar eşlerden her birinin diğerinin rızasıyla işlem yaptığı karinesine dayanmaktadırlar.

Fakat eşlerden herhangi birinin DNA testi yapılmasına açıkça karşı olması, izin vermemesi durumunda hukuken özel laboratuvarlar aracılığıyla DNA testi yapılması mümkün değildir.

Mahkeme Kararı ile DNA Testi Yapılması
Hukukumuzda ne yazık ki sadece biyolojik soybağının belirlenmesi talebini içeren bir dava söz konusu değildir. Yani hukuken baba veya anne olan kişinin, mahkemeden sadece biyolojik baba/anne olduğunun açıklığa kavuşturulması şeklinde bir talepte bulunması söz konusu değildir. 

Hukukumuzda mahkeme kararı ile DNA testi yapılabilmesinin tek yolu durumun konusu farklı bir davada ön sorun teşkil etmesi gerekmektedir. Örneğin açılmış bir boşanma davasında çocukların velayeti hakkında, soybağının reddi davasında, babalık davasında veya bir miras davasında asıl hükmün verilebilmesi için çocuk ile biyolojik birlikteliğin netlik kazanması gerekmektedir. İşte bu durumda mahkeme DNA testi yapılmasına karar verecektir. Bu durumda DNA testi Adli Tıp Kurumu tarafından gerçekleştirilecektir.

Mahkeme Kararına Rağmen Kişi DNA Testi Yaptırılmasına İzin Vermeyebilir Mi?
Mahkemece DNA testi yapılmasına hükmedilmesine rağmen hakkında test yapılacak kişi veya bu kişi 18 yaşından küçük ise anası veya babası test yapılmasına onay vermezse burada artık hâkim incelemenin zor kullanılarak yapılmasına karar verecektir. 

Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereğince; uyuşmazlığın çözümü bakımından zorunlu ve bilimsel verilere uygun olmak, ayrıca sağlık yönünden bir tehlike oluşturmamak şartıyla, herkes, soybağının tespiti amacıyla vücudundan kan veya doku alınmasına katlanmak zorundadır.

Sonuç olarak çocuğun biyolojik soybağı hakkında şüpheleri bulunan ana veya baba herhangi bir mahkeme kararına gerek olmadan özel laboratuvarlar aracılığıyla DNA testi yaptırılabilecektir. Mahkeme kararı ile DNA testi yaptırılabilmesi için ise ortada uyuşmazlığın çözümünde soybağının belirlenmesinin esas olduğu bir dava bulunmalıdır. Mahkemece DNA analizi yapılmasına karar verildikten sonra kişiler haklı bir sebep bulunmadıkça vücutlarından doku alınmasına katlanmak zorundadırlar.