TBMM’de 25.03.2020 tarihinde kabul edilip 26.03.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bazı Kanunlar Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 49. maddesiyle karşılıksız çek keşide etme suçundan dolayı verilen cezaların infazı durduruldu.
Çek Kanunu’na Getirilen Bu Düzenleme Kimleri Kapsıyor?
25.03.2020 tarihinde kabul edilen Bazı Kanunlar Hakkında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda karşılıksız çek keşide etme suçundan işlenmesi sebebiyle mahkeme tarafından hükmedilen adli para cezasının ödenmemesi sonucunda hapis cezasına mahkum edilen kişilere yönelik bir düzenleme yapılmıştır.
Cezaların İnfazı Ne Zamana Kadar Durduruldu?
Çek Kanunu’nun 5. Maddesinde tanımlanan ve 24.03.2020 tarihine kadar karşılıksız çek keşide etme suçunun işlenmesinden dolayı mahkum olanların cezalarının infazı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih olan 26.03.2020 tarihi itibarıyla durdurulmuştur. Ayrıca belirtmek isteriz ki cezanın infazının durdurulmasının doğal sonucu olarak, halihazırda uygulamasına başlanmamış olan hapis cezasının infazına da 26.03.2020 tarihi itibarıyla başlanmayacaktır.
! Hükümlü tahliye tarihinden itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemek zorundadır.
Görüldüğü üzere; bu düzenleme kapsamında infazı durdurulan ve tahliye edilen hükümlülerin tahliye edildikleri tarihten itibaren en geç üç ay içerisinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
İnfazın Durdurulması Koşullarına Uyulmazsa Ne Olur?
Bu yükümlülüğe uyulmamasının yaptırımı ise yine Kanunda düzenlenmiştir. Buna göre;
İnfazın durdurulduğu tarih olan 26.03.2020 tarihinden itibaren en geç üç ay içinde, çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birinin yine ödenmemesi halinde alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilir. Yani;
- 26.03.2020 tarihinden itibaren en geç üç ay içinde (26.06.2020 tarihine dek) çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birinin yine ödenmemesi,
- Alacaklının da şikayet etmesi
Halinde mahkemece cezanın infazına tekrar devam edilir.
Önemle belirtmek isteriz ki, alacaklı şikayet etmediği müddetçe mahkemece kendiliğinden hükmün infazının devamına karar verilememektedir.
Mahkumiyetin Bütün Sonuçlarıyla Ortadan Kaldırılması Mümkün Müdür?
25.03.2020 tarihinde kabul edilip 26.03.2020 Tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun, ayrıca kişi hakkında verilmiş olan mahkumiyet hükmünün kaldırılmasına da imkan vermektedir.
Mahkumiyet Hükmünün Tüm Sonuçlarıyla Ortadan Kaldırılması İçin;
Bu kapsamda kişi hakkında verilmiş mahkumiyet hükmünün kaldırılabilmesi için öncelikle,
- Kişinin tahliye tarihinden itibaren en geç üç ay içinde yani 26.06.2020 tarihine kadar çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemesi;
- Ardından kalan çek bedeli tutarını üç aylık sürenin bitiminden itibaren yani 26.06.2020 tarihinden itibaren ikişer ay ara ile on beş taksitle yine alacaklıya ödemesi gerekmektedir.
Bu durumda hakkında verilmiş olan mahkumiyet hükmü bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmaktadır. Yani infazı durdurulan kişi eğer çek bedelinin tamamını bu düzenlemede belirtilen şekilde öderse mahkemece önceden verilmiş mahkumiyet hükmü bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılacaktır.
Taksitlerin Ödenmemesinin Yaptırımı Nedir?
Tahliye edilen ve en geç üç aylık süre içinde de çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini ödeyen hükümlünün borcun kalan kısmını da ikişer ay arayla on beş taksitle ödemesi gerektiğinden bahsetmiştik.
Kanuna göre; hükümlü tarafından bu taksitlerden birinin süresi içinde ilk defa ödenmemesi halinde, ödemediği bu taksit, sürenin sonuna yeni bir taksit olarak eklenir.
Ancak kalan taksitlerden birinin daha ödenmemesi halinde yani ikinci bir defa kalan taksitlerden yine herhangi birinin ödenmemesi halinde, alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilir.
Önemle belirtmek isteriz ki, alacaklı şikayet etmediği müddetçe mahkemece kendiliğinden hükmün infazının devamına karar verilememektedir.
Düzenleme Hangi Tarihe Kadar İşlenmiş Karşılıksız Çek Keşide Etme Suçunu Kapsamaktadır?
Düzenleme; 24.03.2020 tarihine kadar işlenmiş olan tüm karşılıksız çek keşide etme suçlarını kapsamaktadır. Yani 24.03.2020 tarihinden önce işlenmiş tüm suçların cezasının infazı, yukarıda bahsedilen şartlar çerçevesinde durdurulmuştur. Bu tarihten sonra işlenen karşılıksız çek keşide etme suçları bu düzenleme kapsamında kabul edilmeyecektir.
Tahliye Süreci Nasıl Gerçekleştirilecektir?
Kanuna verilecek kararlar bakımından kişi hakkında hüküm veren icra ceza mahkemeleri yetkilidir. Ayrıca bu düzenleme gereğince mahkemece verilen tüm kararlar da alacaklıya tebliğ edilir.
Bu düzenlemeye göre; talep şartı aranmaksızın icra ceza mahkemelerinin re’sen (kendiliğinden) kişi hakkında tahliye kararı vermesi ve bu kararını ilgili kurumlara bildirmesi gerekmektedir. Bu sebeple; 25.03.2020 tarihli Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından icra ceza mahkemelerince ivedi bir şekilde gerekli kararların verilmesi gerekmektedir.
26.03.2020 tarihi itibarıyla karşılıksız çek keşide etme suçundan cezalandırılan ve cezalarının infazına devam edilen hükümlülerin tahliye işlemlerine başlanacaktır.
İnfazı Durdurulan Kişi Hakkında Ayrıca Mahkemece Yurtdışına Çıkış Yasağı Kararı Verilebilir,
Düzenlemede, bu düzenleme kapsamında infazı durdurulan kişi hakkında mahkemece Ceza Muhakemesi Kanunu m.109/3(a)’da yer alan “yurtdışına çıkamama” adlî kontrol tedbirine karar verilebileceği ifade olunmuştur. Bu karara karşı, kararı veren icra ceza mahkemesine hitaben yazılan bir dilekçeyle yedi gün içinde itiraz edilebilir.
Düzenleme Kapsamında Verilecek Kararlara Karşı Başvurulabilecek Hukuki Bir Yol Var Mıdır?
Bu düzenleme kapsamında ilgili icra ceza mahkemesi tarafından verilecek tüm kararlara karşı, kararın tefhim (yüz yüze duyulması) veya tebliği tarihinden itibaren ilgili icra ceza mahkemesine hitaben verilen bir dilekçeyle yedi gün içinde itiraz edilebilir. İtiraz incelemesi neticesinde verilen karar, kesin olup bir başka hukuki yol bulunmamaktadır.
Hükmün İnfazının Durdurulması, Ceza Zamanaşımını da Durdurur Mu?
26.03.2020 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenleme uyarınca; hükmün infazının durdurulduğu süre zarfında ceza zamanaşımının süresi de işlemeyecektir.
Bu Düzenlemeden Her Bir Suç İçin Ancak Bir Kere Yararlanılabilir?
Düzenlemede bu madde hükümlerinin her bir suç için ancak bir kez uygulanacağı da ifade edilmektedir.
