Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte bilişim sistemleri de suçun konusu olmaya başlamış, bilişim sistemleri ve internet aracılığıyla işlenen suçlar çeşitlenmiştir. Bilişim sistemleri ve internet üzerinden işlenen suçlarda, suçlunun doğru şekilde tespit edilebilmesi önem arz etmektedir. Zira suçun hangi kişi tarafından işlendiğinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde tespit edilmesi, suçlunun cezalandırılabilmesi için bir zorunluluktur. Şayet suçlu, şüpheye yer bırakmayacak şekilde tespit edilemezse masumiyet karinesi gereği kişi şüpheden yararlanacak ve cezalandırılamayacaktır. IP adresi, suçlunun tespit edilebilmesi için uygulamada sıklıkla başvurulan bir araçtır. Buna göre, IP adresinin çeşitli türleri olmakla birlikte konumuz bakımından önem arz eden iki türü vardır. Bunlar dinamik IP adresi ve statik IP adresidir. Ancak güvenilir olmaması sebebiyle IP adresinin suçlunun tespiti için yeterli olup olmadığının değerlendirilmesi gerekir.
Yazı İçeriği
Bir IP adresinin dinamik veya statik yapıda olması suçun ve suçlunun tespit edilebilmesi açısından çok önemlidir. Zira dinamik IP değişken yapıda olup aynı IP adresinin birden fazla kişi veya cihaz tarafından kullanılması mümkündür. Bunun aksine statik IP belirli cihaz veya kişiler tarafından kullanılan ve değişken olmayan bir IP türü olup suçlunun tespiti açısından önemli bir kolaylık sağlamaktadır. Elbette suçun ve suçlunun tespiti sürecinin başlaması için öncelikle adli makamların durumdan haberdar edilmesi gerekmektedir. Adli makamlara yapılacak başvuru hakkında daha detaylı bilgi almak için “Bilişim Suçlarında Şikayet Nasıl Yapılır?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
1. IP Adresi Nedir?
IP adresi, açık adıyla “internet protokol adresi”, internet veya başka herhangi bir bilgisayar ağı vasıtasıyla veri alışverişi içinde olan cihazların kullandıkları adrestir. Cihazlar, bu sayede birbirlerinin erişim adreslerini tespit edebilmektedirler. Aynı zamanda, IP adresinden yola çıkarak kullanıcıya dair birtakım veriler edinilebilmektedir. Bu bilgilerin başında, IP adresini kullanan cihazın adresi ya da kullanıcının ziyaret ettiği internet sitelerinin listesi gibi bilgiler bulunur. Bunun yanı sıra, bu listeler üzerinde çeşitli yöntemler uygulanarak kullanıcının karakter analizi dahi yapılabilmektedir.
2. IP Adresinin Türleri
IP adresi, dinamik ya da statik olabilir. Dinamik adres talep eden cihaza servis sağlayıcı tarafından boşta olan bir adresin geçici olarak atanmasıdır. Bu ilgili cihaza bir nevi ziyaretçi kartı verilmesine benzemektedir. Statik adres ise sabit bir IP adresidir. Bu adrese sahip olan bilgisayarın IP adresi hep aynıdır. Bir nevi o internet abonesinin kimlik kartı gibi düşünülebilir.
Dinamik IP adresinde, aynı IP adresinin farklı zamanlarda farklı cihazlar tarafından kullanılması söz konusu olabilmektedir. Aynı zamanda bir cihaz tarafından farklı zamanlarda farklı IP adreslerinin kullanılma sonucu da ortaya çıkabilir. Yani, yönlendiriciyi, örneğin modemi, her açıp kapama sonrasında atanan IP adresi değişmektedir. Bu durum, suçlunun tespit edilmesi noktasında büyük bir zorluk oluşturmaktadır.
Statik IP adresi ise, değişken olmaması sebebiyle suçlunun tespitinde kolaylık sağlamakla birlikte, yine de birtakım belirsizlikleri giderememektedir. Zira, statik IP, doğrudan bir cihaza değil internete bağlanma hakkı olan bir aboneliğe işaret etmektedir. Örneğin, aynı modemin kablosuz internet bağlantısını kullanan cihazların tamamı, aynı IP adresi ile çıkış yaparlar. Yani, aynı modemin internet bağlantısına aynı anda bağlı bulunan cihazların tamamının IP adresi aynı olacaktır. Dolayısıyla, bu IP adresi ile yapılan internet çıkışının hangi cihaz tarafından gerçekleştirildiğinin tespitinin, yalnızca IP adresine bakılarak bulunması mümkün değildir.
3. IP Adresi Suçlunun Tespiti İçin Yeterli midir?
İnternet servis sağlayıcılarıyla yapılan hizmet sözleşmeleri ile yönlendiriciye atanan IP’ler hizmet sözleşmesi tarafının ismi ile kayıt altına alınmaktadır. Bu durumda bu IP’lerden yapılan her işlemin, o şahıs tarafından yapıldığı kabul edilmekteyse de, esasen yasal olmayan yollarla, yönlendirici üzerinden suç işleyen kişilerin olabileceği muhakkaktır.
Artık yaygın şekilde bilinen bir gerçek olarak IP adresleri çeşitli yöntemlerle manipüle edilebilir, yani değiştirilebilir. Bu sebeple, IP adresleri, güvenilir ve değiştirilmemiş oldukları uzman ve bilirkişi mütalaasıyla desteklenmedikçe tek başına delil olarak kullanılamaz. Zira suçu işlemiş olan kişinin, kendisi adına kayıtlı bulunmayan, başka bir kişiye ait IP’yi izinsizce ele geçirip suç aracı olarak kullanma ihtimali daha yüksektir. Dolayısıyla, IP sahibi görünen kişinin “şüpheden sanık yararlanır” ilkesi gereği cezalandırılması çoğu zaman mümkün olmayacaktır. Bununla birlikte IP adresi üzerinden sağlanan verilerin, yan unsurlar ve diğer delillerle desteklenmesiyle suçlunun tespiti söz konusu olabilir.
Yargıtay 8. Ceza Dairesi, E.2016/12634, K.2017/4967, 03.05.2017 tarihli kararında;
“ …Sanığın suçlamayı kabul etmeyerek, kablosuz modem kullanıldığından hattının başkaları tarafından girilip kullanılmış olabileceğine ilişkin savunması karşısında; bildirilen IP numaralarının bağlı bulunduğu internet hattında ne özellikte modem kullanıldığı, kablolu veya kablosuz olup olmadığı, şifreli olup olmadığı, modemden başka kullanıcıların internete bağlanılıp bağlanılmadığının belirlenmesi açısından ilgili internet sağlayıcısından bilgi istenmesi ve sanığa ait bilgisayar getirtilip uzman bilirkişi tarafından LOG kayıtları incelenerek sonucuna göre, katılana ait mail adresinin erişilmez kılındığı takdirde TCK.nun 244/2. mail adresine girilmesi ancak; bu adrese erişimin engellenmemesi ve katılanın mail adresinde kalmaya devam ettiğinin tespiti halinde aynı yasanın 243/1. maddesi kapsamındaki suçun oluşacağı dikkate alınarak sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekirken, eksik araştırmaya dayanarak yazılı şekilde hüküm kurulması,
Yasaya aykırı, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi uyarınca uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.nun 321. maddesi gereğince BOZULMASINA, 03.05.2017 gününde oy birliğiyle karar verildi.”
Şeklinde karar vermiş olup, karardan da anlaşıldığı üzere, IP adresi tek başına suç ve suçlunun tespiti için yeterli görülmemiştir.
Günümüzde insanlar iş hayatından eğitime, alışverişten sosyal medyaya, iletişimden haber edinmeye kadar hayatlarının önemli bir bölümünü internet ortamında geçirmektedirler. İnternet vasıtasıyla işlenebilen suçlar gün geçtikçe çeşitlenmekte ve yargıyı gittikçe daha fazla meşgul etmektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal, hakaret, tehdit, nitelikli dolandırıcılık, müstehcenlik, kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde kaydedilmesi gibi suçlar bunlardan sadece birkaçıdır. Tüm bu sebeplerle, internet ortamıyla ilişki içinde bulunan herkesin, asla ilgisi bulunmasa bile bazı suçların şüphelisi veya mağduru olabilmesi mümkündür. Bununla birlikte IP adresleri, tek başlarına ve doğrudan bir şahsı işaret etmedikleri için başkaca delillerle desteklenmeden suçlunun tespiti için yeterli olmayacaktır.
Konu ile ilgili aşağıdaki yazılarımızı inceleyebilirsiniz;
Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Hakaret Suçu – Sahte Sosyal Medya Hesapları Üzerinden Hakaret
Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Tehdit Suçu – Tehdit Suçu ve Telefon Tehdit
İnternet Yoluyla, Kişisel Verilerin Kaydedilmesi ve Yayılması Suçu
1 yıl önce ıp adresim üzerinden iki kere dolandırıcılık yapılmış bende iki kere ifade verdim bana ait değildir diyerek devlet memuru olduğumu da belirttim lakin kullanılan ıp benim ıban telefon numarası ve para gönderilen isim başka birisi sadece ıp port şüphelisi benim ifademde de belirttim bana ait değildir diyerek ne gibi sonuçları ya da hükümleri vardır bunun benim yapmadığımı nasıl ispat edebilirim bu dolandırma işleminde
Merhaba sahte bir instagram hesabından çirkin sözler söylendi.
Ama adı, soyadı silinmiş. IP adresi de değiştirilmiş. Bir şey çıkar mı?
Merhabalar sürekli farklı instagram hesaplarından eklenip çeşitli mesajlar ile karşılaşıyorum.
Fakat cinsel veya taciz olayı kesinlikle yoktur. Elimde ip adresi var.
Açılan fake instagram hesaplarının elimde mevcut olan ip adresine ait olduğu tespit edilebilir mi?
Şu anda kapatmış olduğum hatta, 10 senedir benden başka üç kişinin daha girdiği bilgisini aldım. Suç işlendi mi bilmiyorum. Hat üzerinden onlarca Instagram hesabı açılıp porno sitelerine girilmiş, kredi kartım kopyalandı. Ben yapıyormuşum süsü verildi ve tanıdığım tanımadığım erkek profilleri gezilerek çirkin şeyler yapıldı, mesaj yazılıp herhangi bir şey yapıldıysa bu durumun suçu benim üzerime kalma ihtimali var mı?
Merhaba,
instagram üzerinden sürekli olarak sahte hesaplar açılarak hakaret ediliyor, eşimin beni aldattağı söyleniyor ama her hangi bir kanıt falan gösteremeden sadece hakaretle aldatıldığımı söyleyen biri. bir kaç yıldır ara sıra sürekli yeni sahte hesaplar açarak taciz etmeye devam ediyor. bu konuda yapılabilecek, bu kişinin kim olduğunu ortaya çıkartabilecek bir yol var mıdır?
Benim hiç denilecek kadar kullanmadığım Twitter hesabımdan birileri örgüt propagandası ve kamu görevlisine hakaret etmiş ve bu suç üstüme kaldı. Geçen emniyet beni çağırdı ifade verdim. Yaklaşık 3 ay önce ben bu hesaba giriş yapmaya çalışmıştım lakin girememiştim. Şimdi de anladım ki hesabım çalınmıştır. Yine yaklaşık 3 ay önce instagram hesabımı çaldırdım. Hiç tahmin etmediğim bir şekilde tanıdık bir arkadaşmış gibi duran hesaptan bilgilerimi istedi bende verdim. Ve hesabım çalındı. Şimdi dosyam incelemede ve savcı yüksek ihtimalle hakkımda iddianame hazırlayacak. Bu suçlamadan nasıl kurtulurum.
Merhabalar ben Instagram üzerinden bir sayfadan fal baktırıp ritüel yaptırdım ve bir süre sonra bu hesap kapandı şahıs hesabı olmadığı için elimde kişilerin bilgileri yok sadece ücreti yolladığım IBAN numarası ve IBAN numarası sahibinin ad soy ad bilgisi var ama bu kişinin de sayfayla bir ilişkisi var mı bilmiyorum şikayetçi olsam bir sonuç alabilir miyim ? Ödediğim meblağ 1000 TL civarı zararımı tazmin edebilir miyim ve fal baktırdığım için ben suçlu duruma düşer miyim ? Cevap için şimdiden teşekkür ediyorum.