Kamulaştırmasız El Atma Davası
Kamulaştırma kavramına, Anayasamızın 46. Maddesinde yer verilmiş olup, Devlet ve kamu tüzel kişilerinin; kamu yararının gerektirdiği hallerde, karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların, tamamını veya bir kısmını, kamulaştırmaya yetkili, olduğu kabul edilmiştir. Ülkemizde sıkça görüldüğü üzere, idareler bazen gerçek veya tüzel kişilere ait taşınmazlar üzerinde kamulaştırma işlemi yapmadan, bu taşınmazlara el koymakta veya kamu yararına tahsis etmektedir.
Genel Olarak,
İdare tarafından usul ve esaslara uyulmaksızın, bedeli nakden ve peşin ödenmeksizin, mülkiyet hakkına müdahalede bulunulduğu (taşınmazlara kamulaştırılmaksızın el atılması suretiyle, kamu hizmetine ayrıldığı) görülmektedir. Mülkiyet hakkına müdahale, (taşınmazların kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayırma) kamulaştırma işlemleri tamamlanmaksızın taşınmaza el koyma şeklinde olabileceği gibi, fiili veya imar uygulamaları ile de olabilmektedir. İşte idarenin usul ve yasalara aykırı olan bu müdahalesi, kamulaştırmasız el atma şeklinde tanımlanmaktadır.
Fiili El Atma ile Hukuki El Atma Arasındaki Fark Nedir?
Fiili el atma ile hukuki el atma arasındaki fark görevli mahkemenin belirlenmesi hususunda büyük önem arz etmektedir. İdarenin kamulaştırma kararı olmaksızın taşınmaza fiili olarak el atması durumu, fiili el atma veya haksız fiil olarak nitelendirilmektedir. Bu sebeple, yapılacak yargılamalar adli yargının görev alanına girmektedir.
Hukuki olarak el atma ise, belediye tarafından yapılan imar planlarının, fiili olarak uygulanmaması ve fiilen kamulaştırma yapılmaması sonucunda, ilgililerin taşınmazına müdahale edilmesi olarak tanımlanabilir. İdari işlem olarak nitelendirilmektedir ve idari işlemin iptali için açılacak davalar idari yargının görev alanına girmektedir.
Kamulaştırmasız El Atma Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun, 6487 sayılı yasanın 21. maddesi ile değişik, Geçici 6. maddesinin 10. Fıkrasıyla önce bu davaların idari yargıda mı adli yargıda mı görüleceği konusundaki tartışmalara bir son getirilmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre, hukuki el atmaya ilişkin davalarda idari yargı yetkilidir. Fiili el atmalara ilişkin davalarda ise, Asliye Hukuk Mahkemeleri görevli olup gayrimenkulün bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesi ise yetkili olacaktır.
Kamulaştırmasız El Atmada Malikin Başvurabileceği Yollar Nelerdir?
Taşınmazına idare tarafından kamulaştırmasız fiili olarak el atılan malik, el konulan yerin bedelini verilmesini dava edebilir. Uygulamada bu davaya Tazminat Davası veya Bedel Davası adı verilmektedir. Kamulaştırma Kanunun geçici 6. Maddesi ile kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespitine ilişkin usule yönelik hükümler düzenlenmiştir. Kanuna sonradan eklenen geçici madde ile, “kamulaştırma işlemleri tamamlanmamış veya kamulaştırması hiç yapılmamış olmasına rağmen 9/10/1956 tarihi ile 4/11/1983 tarihi arasında fiilen kamu hizmetine ayrılan veya kamu yararına ilişkin bir ihtiyaca tahsis edilerek üzerinde tesis yapılan taşınmazlara veya kaynaklara kısmen veya tamamen veyahut irtifak hakkı tesis etmek suretiyle malikin rızası olmaksızın fiili olarak el konulması sebebiyle, mülkiyet hakkından doğan talepler, bedel talep edilmesi hâlinde bedel tespiti ve diğer işlemler bu madde hükümlerine göre yapılır.” şeklinde düzenleme getirilmiştir.
Kamulaştırmasız El Atmaya Karşı Yasal Yollara Hangi Süreler İçerisinde Başvurulması Gerekmektedir?
Kamulaştırma Kanunu’nun 38. Maddesinde yer alan 20 yıllık sürenin, Anayasa mahkemesi tarafından iptal edilmesi ile bu madde yürürlükten kalkmıştır. Şu durumda, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının yürürlüğe girdiği 04.11.2003 tarihinden sonra ve bu tarihten önceki yirmi yıl içinde taşınmazlarına kamulaştırmasız el konulanların, idare aleyhine tazminat ve el atmanın önlenmesi istemiyle süreye bağlı olmaksızın dava açmalarının önünde yasal bir engel bulunmamaktadır.
iyi günler
evimizin bulunduğu arsa (şahıs tapulu) kamulaştırmasız el atma kapsamı (park alanı) içerisinde kalmaktadır
bugüne kadar hukuki yollara başvurmadım
imar barışına müracaat edip yapı kayıt belgesi aldım
yasa ile evim kaçak olmaktan çıkıyor ama arsam park alanı kapsamında bırakılıyor
dolayısıyla evimi yıkıp tekrar inşa etmeme izin verilmiyor
evimi yıkıp tekrar inşa edebilmem için hukuki yollara başvurursam sonuç alabilir miyim?
Sorunuzdan anlaşıldığı kadarıyla, arsanız imar planında kayden park olarak görünmektedir. Bu durumda olması gereken belediyenin kamulaştırma suretiyle, arsanızın bedelini size ödemesidir. Belediye tarafından imar planlarının fiili olarak uygulanmaması halini, hukuki el atma olarak değerlendirmek gerekir. Öncelikle, Kamulaştırma kanunu kapsamında başvuruda bulunmanız gerekmekte olup, sonuç alamamanız halinde ise, idari işlem niteliğinde olan hukuki el atma için, idari yargıda kamulaştırmasız el atma davası açabileceğiniz kanaatindeyiz.
Özellikle belirtmek isteriz ki, soru ve yorumlarınıza vermiş olduğumuz cevaplar, bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğramamanız açısından, detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.
Merhaba,
Müvekkilin dedesine ait olan tarladan 1970li yıllarda Kilitbahir Keşan yolu geçmiş ve o dönem idare usuli bazı işlemleri eksik yaptığı için bedel ödenmemiş. Gelinen noktada Karayolları Genel Md. işlemleri halletmek gerektiğini söylüyor. Önce başvuru yapıp sonra dava mı açmak gerekir? Süreç nasıl ilerler? Bilgi verir misiniz?
Merhabalar
2011 yılında benim tapumdan 960 m2 ayırarak ayrı parsel numarası vererek yol sıfatına çevirdiler ve takdiyatına kamulaştırma şerhi işlediler. Yıl oldu 2018 henüz bir ödeme için tarafımıza henüz bir tebliğat veya herhangi bir vatandaş gelmemiştir. Bu durumda nasıl bir yöntem izlemem gerekmektedir.
Kamulaştırma bedeli ödenmeksizin taşınmazınıza el koyulması bir “Kamulaştırmasız El Atma” durumu oluşturur. Kanundaki süre içinde kamulaştırma için gerekli işlemlerin yapılmaması, hukuki el atma teşkil eder. Taşınmaz maliki olarak öncelikle kanundaki uzlaşma sürecini ve idari başvuru aşamasını tamamlamanızın ardından, taşınmazın kamulaştırılmasından sorumlu idare aleyhine idari yargıda, hukuki el atmaya davalıyı tazminat talepli tam yargı davası açabilirsiniz.
Özellikle belirtmek isteriz ki, soru ve yorumlarınıza vermiş olduğumuz cevaplar, bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğramamanız açısından, detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.
merhaba, bizim müvekkillerin taşınmazlarına belediye fiili olarak el atmış, kamulaştırmasız el atma ve ecrimisil talebimiz bulunmakta.Belediyeye uzlaşma teklifi gönderildi ancak henüz cevap gelmedi.Ne kadar sürede dava açmak gerekiyor?Burada iyuka göre hareket edip 60 gün içinde dava açılabilir mi?
Sayın Meslektaşımız, malumunuz olduğu üzere, kamulaştırma süreci çok ayrık usullere tabi olup, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda bu hususlar açık ve net olarak hükme bağlanmıştır.
İlgili yasada meydana gelen son değişikliklerle birlikte, kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat davaları, bedel tespit davalarına dönüştürülmüş olup, ayrıca dava şartı niteliğinde bir uzlaşma süreci getirilmiştir.
Yasa gereğince kural olarak dava açma yükümlülüğü idareye ait olmasına rağmen, idarenin uygulamada bu davaları açmadığı görülmektedir. Yargıtay kararları gereğince idarece açılacak bedel tespit davasına ilişkin makul süre 6 ay olarak belirtilmiş olup, idarenin uzlaşmadan itibaren altı ay içinde bu davayı açamaması halinde, taşınmaz sahiplerinin de bu davayı açabileceği Yargıtay tarafından ifade edilmektedir. Takdiri tarafınıza ait olmak üzere, konuya ilişkin görüşümüzü sizinle paylaşmak isteriz. Bu vesile ile iyi çalışmalar dileriz.
Merhaba. Öncelikle vereceğiniz cevaptan ötürü şimdiden teşekkür ederim. Müvekkilin ve ortaklarının malik olduğu taşınmazların üzerine 3 adet yüksek gerilim hattını taşıyan direkler dikilmiştir. 2014 yılında dikilmiş yaklaşık 4 yıl olmasına rağmen hala direkleri diken şirket kamulaştırma yapmamıştır ve tapuda şerhte yoktur.
1. Uzlaşma yoluna gitmeden asliye hukuk mahkemesinde dava açabilir miyiz? (ben uzlaşmaya gitmeden dava açmak istiyorum)
2. Tazminat isteminde bulunurken ecri misil de isteyebilir miyiz?
3. Bedel olarak Bin tl İkibin tl gibi rakamlarla dava açıp fazlaya ilişkin haklarımızı saklı tutsak ileriki süreçlerde bir sıkıntı yaşar mıyız?
Merhaba,
Yapılmış olunan yeni düzenlemeler ile kamulaştırmasız el atma davalarında, “uzlaşma” dava şartı haline getirilmiştir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki burada sadece uzlaşma için idareye başvuru değil, uzlaşma süreci dava şartı olarak hükme bağlanmıştır. Bu nedenle de başvurunun akabinde altı aylık süre içinde uzlaşma usulünün tamamlanması beklenecek, bu süre içinde herhangi bir uzlaşma olmaz veya idarece gerekli usuller izlenmezse, kamulaştırma bedelinin tespiti için dava açılacaktır.
Ancak daha kısa süre içerisinde idare ve malik uzlaşmama konusunda söz konusu usulü tamamlarsa, uzlaşmama tutanağının tanziminin ardından yasal süre içinde dava açmanız gerekecektir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 12.03.2008 tarihli ve E. 2008/5-243 K. 2008/246 sayılı ilamında; “Tazminat ve ecrimisil davasının birlikte açılması mümkündür.” Denmiş olup, bu iki talebin aynı dava ile ileri sürülmesi hukuka uygun olarak kabul edilmiştir.
Yeni düzenlemeler ile kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılacak olan davalar, tazminat davasından ziyade bedel tespit davası haline getirilmiştir. Bu davalar maktu harca tabi olmakla birlikte belirsiz alacak davası açmanızda kural olarak herhangi bir sakınca bulunmadığı kanaatindeyiz.
idare anayol üzerinde bulunan 1.derece konut alanı imarlı arazimiz için 2011 de toprakla doldurup üzerindeki ağaçları kesmiştir. 2017 yılına kadar başka hiç işlem yapmadı.haziran 2017 tapuya şerh düştürüp bedel tespiti yapıp uzlaşma toplantısı yaptı.imzalamayı düşünmüyorum.2011 ve sonrası ağaçlardan elde edilecek mahsul geliri dikkate almamış.bedeli kat karşılığı oabilecek bir gelirden yoksun olarak hesaplamıştır.ve 2017 yılına dek fiili işgal için kamulaştırmasız el atma sayılıp tazminat talebi yapabilirmiyim. 2011 sonrası mahsul gelirini ayrıca mahkeme hesaplatır mı..konut yapılabilecek arsamız için kat karşılığı elde edilebilecek gelir istenebilir mi..yardımcı olursanız sevinirim..lütfen
Öncelikle değerlendirilmesi gereken husus, söz konusu taşınmaza ilişkin olarak verilmiş bir acele kamulaştırma ve el koyma kararı olup olmadığıdır. Zira eğer böyle bir kural var ise, idare tarafından taşınmaza el atılması “makul süre için” hukuka uygun kabul edilecek ve bedel konusundaki uzlaşma/uzlaşmama durumuna göre dava süreci başlatılacaktır.
Sizin taşınmanıza ilişkin olarak verilmiş acele kamulaştırma kararı var ise yargıtay kararları gereğince idarece 6 aylık süre içinde bedel tespit davası açılması gerekmektedir. bu süre içinde açılmış bir bedel tespit davası yok ise “kamulaştırmasız el atma” durumu meydana gelecek ve bu sebeple tazminat davası açma hakkınız doğacaktır.
Ancak verilmiş bir acele kamulaştırma kararı yok ise, ilgili yasal düzenlemeler gereğince kamulaştırmasız el atma dolayısıyla dava açabilmek için “uzlaşma sürecinin” tamamlanması gerekecektir. Bu süreç için maksimum 6 aylık bir makul süre tanınmıştır. Uzlaşma sağlanamaz ise yasal süre içerisinde söz konusu taşınmaza ilişkin olarak bedel tespit davası açılması gerekecektir. Zira “Kamulaştırmasız el atmadan kaynaklanan tazminat davaları” yeni düzenlemede “kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespiti” davasına dönüşmüştür.
Özellikle belirtmek isteriz ki, soru ve yorumlarınıza vermiş olduğumuz cevaplar, bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğramamanız açısından, detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.
Merhaba, öncelikle paylaşımınız için teşekkür ederim. Benim sormak istediğim yazınızda 2003 tarihinden sonra ve bundan önceki 20 yıl içinde taşınmazlarına kamulaştırmasız el konulan maliklerin idare aleyhine dava ikame edebileceğini belirtmişsiniz. Ancak yapmış olduğum araştırmalarda ; 6745 Sayılı Yasa ile uygulama imar planları içerisinde kalan ve kamu hizmetine ayrılan ancak kamulaştırma yapılamadığından dolayı tasarrufu kısıtlanan taşınmaz maliklerinin dava hakkının 2942 Sayılı Kanuna eklenen ek 1.madde ile davalı idare ile önce uzlaşma işlemlerinin tamamlanması gerektiği belirtilmiş ve ayrıca 07/09/2016 tarihinden önce tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında 5 yıllık sürenin bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren işlemeye başlayacağı belirtilmiştir.
Benim müvekkilimin taşınmazı Kıyı Kanunu hükümleri uyarınca belli bir kısmı ilk 50 metre içerisinde olduğundan yeşil alan olduğu belirtilmiş ve mülkiyet hakkı kısıtlanmış ve bugüne kadar belediye tarafından taşınmaz üzerinde herhangi bir kamulaştırma işlemi yapılmamıştır. Müvekkilin taşınmazı imar planında uzun yıllardır park olarak görünmekte dolayısıyla 07/09/2016 tarihinden önce hukuki olarak el atılmıştır. Bu durumda dava açmak için 2021 yılının mı beklenmesi gerekmektedir yoksa yazınızda belirttiğiniz gibi dava açılabilir mi bu konuda bilgilerinizi paylaşabilirseniz çok sevinirim.
Sayın Meslektaşımız;
6745 Sayılı (Torba) Kanunla 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda birtakım değişiklikler yapılmış olup, geçmişe etkili ek 1. ve geçici 11. maddeleri ile kamulaştırmasız el atma davalarını konusuz kılan düzenlemeler getirilmiştir.
6745 sayılı kanunun 33. Maddesi ile 2942 sayılı kanuna aşağıda ifade edilen “ek madde 1” eklenmiştir:
“EK MADDE 1 – Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır. Bu süre içerisinde belirtilen işlemlerin yapılmaması hâlinde taşınmazların malikleri tarafından, bu Kanunun geçici 6 ncı maddesindeki uzlaşma sürecini ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemleri tamamlandıktan sonra taşınmazın kamulaştırmasından sorumlu idare aleyhine idari yargıda dava açılabilir.
Birinci fıkra uyarınca dava açılması hâlinde taşınmazın ya da üzerinde tesis edilen irtifak hakkının dava tarihindeki değeri, mahkemece; bu Kanunun 15 inci maddesine göre bilirkişi incelemesi yapılarak, taşınmazın hukuken tasarrufunun kısıtlandığı veya fiilen el konulduğu tarihteki nitelikleri esas alınmak suretiyle tespit edilir ve taşınmazın veya hakkın idare adına tesciline veya terkinine hükmedilir.
Bu madde kapsamında kalan taşınmazlar hakkında açılacak dava ve takiplerde, bu Kanunun geçici 6 ncı maddesinin üçüncü, yedinci, sekizinci ve on birinci fıkra hükümleri, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılan ancak henüz karara bağlanmayan veya kararı kesinleşmeyen davalara bu madde hükümleri, kesinleşen ancak henüz ödemesi yapılmayan kararlar hakkında ise geçici 6 ncı maddenin üçüncü, sekizinci ve on birinci fıkra hükümleri uygulanır.
Bu Kanunun geçici 6 ncı maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca ayrılması gereken yüzde iki oranındaki ödenekler, yüzde dört olarak ayrılır. İlave olarak ayrılan yüzde iki oranındaki ödenekler, münhasıran bu ek madde ile geçici 11 inci ve geçici 12 ncimaddeler kapsamında yapılacak ödemelerde kullanılır. Yapılacak ödemelerin toplam tutarının ilave olarak ayrılan ödeneğin toplamını aşması hâlinde, ödemeler, en fazla on yılda ve geçici 6 ncı maddenin sekizinci fıkrası hükmüne göre yapılır.”
Yine aynı kanunun 34. Maddesi ile 2942 sayılı Kanunun geçici 6 ncı maddesinin onuncu fıkrasının üçüncü cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve aynı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 11 – Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında kalan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında aynı fıkrada belirtilen süre, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlar.
Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü, bu madde kapsamında kalan taşınmazlara ilişkin dava ve takipler hakkında da uygulanır.”
Getirilen düzenlemelerle bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce tasarruf hakkı kısıtlanan yani hukuki el atmanın olduğu taşınmazlarla ilgili olarak kamulaştırmasız el atma davası açmak için öngörülen 5 yıllık sürenin bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlayacağı düzenlenmiş olup, 07.09.2021’den önce açılan/açılacak davaların reddedilmesi ve/veya yeni düzenlemelere göre karar verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu düzenlemelere ilişkin olarak Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapılmış olup, Anayasa Mahkemesi tarafından henüz bir karar verilmemiştir.
Emsal: Danıştay 6. Dairesi’nin 2015/6995 Es. 2016/4782 K. ve 20.09.2016 tarihli kararı
Kamulaştırmasız hukuki el atma konusunda kazandığımız davayı temyiz yeni torba yasa yüzünden bozdu 5 yıl beklemeniz gerekir dedi ne yapmalıyız
Teşekkür ederim
Hukuki el atma konusu, 2942 sayılı Kanun Ek madde 1’de düzenlenmiştir.
Kamulaştırma Kanunu Ek madde 1, 6745 sayılı Kanun ile gelmiş olup, işbu kanun 07.09.2016’da Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. 07.09.2016 tarihli Resmi Gazete düzenlemesi ise, bir geçiş hükmü ihtiva eder. 2942 sayılı Kanun Geçici Madde 11’e göre, ‘’Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında kalan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında aynı fıkrada belirtilen süre, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlar.’’ Dolayısıyla, sorunuzun kapsamındaki hukuki el atma düzenlemesi bu kanun hükmü kapsamındadır. Dava açma süresi de 07.09.2021 tarihinden itibaren başlayacaktır. Yani, şayet idare 2021’e kadar hukuken el atılan taşınmaza yönelik olarak herhangi bir işlem tesis etmezse, 2021 tarihinde gerekli prosedürler işletilecek ve öncelikle idare ile uzlaşma yoluna gidilecek, sonrasında ise idari dava açma sürelerine riayet edilerek hukuki el atmadan kaynaklanan dava açılabilecektir.
Durum böyle olmakla birlikte, 2942 sayılı Kanun’un geçici 11. Maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle ‘’norm denetimi’’ kapsamında Anayasa Mahkemesi’ne yapılmış başvurular mevcuttur. Adana 3. İdare Mahkemesi, Geçici 11. Maddenin Anayasaya aykırı olduğu düşüncesiyle, iptali istemi ile Anayasa mahkemesine başvurmuştur. Ancak bu minvalde yapılan on sekiz adet başvuru, Anayasa Mahkemesi’nce esas incelemeye geçilmeksizin reddedilmiştir. Bu konuya ilişkin esas incelemesi yapılıp sonuçlandırılmış bir başvuru ise henüz mevcut değildir. Dolayısıyla, Anayasa mahkemesine yapılan başvuruların esas incelemesi sonuçlanana kadar mahkemeler, mevcut kanuna göre karar verecektir. Şu aşamada Anayasa mahkemesi kararını beklemekten başka bir yol yoktur.
Bir olayda da Danıştay ‘’…Bu durumda, yeni yasal düzenleme uyarınca bu aşamada hukuken uyuşmazlığın esası hakkında karar verme olanağı bulunmadığından, İdare Mahkemesince bu hususlar göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.’’ diyerek, tazminat isteminin kabulüne karar veren ilk derece mahkemesi kararını bozmuştur.
Özellikle belirtmek isteriz ki, soru ve yorumlarınıza vermiş olduğumuz cevaplar, bilgilendirme niteliğinde olup, hak kaybına uğramamanız açısından, detaylı bilgi için avukat bir meslektaşımıza müracaat etmenizi tavsiye ederiz.
müvekkile ait taşınmaza 6 yıl boyunca kamulaştırmasız el atılmıştır. 6. yılın sonunda verilen değer kabul edilmemiş ve davacı idare tarafından kamulaştırma bedel tespit davası açılmıştır. Cevap dilekçesinde kamulaştırmasız el atmayı nasıl ispatlayabiliriz veya ispatlamamıza gerek var mıdır? Ayrıca kamulaştırma bedel tespit davasında ecrimisil talep edebilir miyiz yoksa ayrı bir dava açmak zorunda mıyız. Son olarak bedelde değer artışı yaşanmazsa sadece ecrimisile karar verilirse bu nedenden dolayı davayı kazanmış olur muyuz ve yargılama giderleri karşı tarafa yüklenir mi? Şimdiden teşekkürler.
Merhaba, malumunuz olduğu üzere, Kamulaştırma işlemi için birtakım yasal idari süreçlerin izlenmesi gerekmektedir. Bu sürecin son aşaması ise satın almadır.
İdare, kamulaştırmak istediği taşınmazı satın alma usulüyle elde edemezse taşınmaz malikine ‘’kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davası’’ açar. Sorunuzda davacı idarenin bu davayı açtığını belirtmişsiniz. Mahkeme, idarenin bu başvurusu üzerine başvuru tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde duruşma günü tayin eder ve dava ile ilgili evraklar (dava dilekçesi, mahkemeye sunulan belgeler) taşınmaz malikine tebliğ edilir.
Taşınmaz maliki bu tebligatı aldığında tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal davası açabilir. Bu davada farklı iptal sebepleri öne sürülebilir. Neticede kamulaştırma işlemi de bir idari işlem olduğundan yetki, şekil, sebep, konu, maksat unsurları yönünden hukuka aykırı olduklarından bahisle iptal davası açılabilecektir. Kamulaştırma işlemine karşı açılan iptal davası, “bedel tespit ve tescil” davasında bekletici mesele olarak kabul edilebilir. Ancak bunun için kamulaştırma işlemine karşı dava açarken ‘’yürütmenin durdurulması’’ talep etmeniz gerekmektedir. Şayet idare mahkemesi, kamulaştırma işleminin iptaline karar verirse, bedel tespiti ve tescil davasının görüldüğü Asliye Hukuk Mahkemesi de davanın reddine karar verecektir. Aksi halde mahkeme, bedel tespiti ve tescil davasını görmeye devam edecektir.
İdarenin, yasal bir kamulaştırma işlemi olmaksızın kişilerin özel mülkiyetindeki taşınmaz mallara fiili veya hukuki yollarla el atması olarak özetleyebileceğimiz ‘’kamulaştırmasız el atma’’ da ise el atmanın niteliğine göre çeşitli talepler öne sürülebilecektir. Şayet imar planlarına aykırı düzenleme mevcutsa hukuki el atma vardır ve idari yargıda iptal davası gündeme gelebilecektir. Olayınızda hukuki el atma mevcutsa bu iddianızı ayrıca bir davayla öne sürmeniz gerekecektir. Zira hukuki el atma halinde idari yargı görevlidir, bedelin tespiti ve tescil davasında ise idari yargı görevlidir. Malikin izni olmadan taşınmaza fiilen el konulması şeklindeki fiili el atmaya karşı ise Asliye Hukuk mahkemesinde tazminat davası açılması gündeme gelebilecektir. Kamulaştırmasız el atmada malikler, Kamulaştırma Kanunu geçici madde 6’ da belirlenen bazı haklara da sahiptir. Bedel tespit ve tescil davasına karşı cevap dilekçenizde ‘’kamulaştırmasız el atma’’yı bir iddia olarak öne sürülebilirsiniz. Ayrıca, kamulaştırmasız el atmaya karşı açılacak tazminat davasının Adli yargıda Asliye Hukuk Mahkemesinde açılması gerektiğinden, bu iddianızı ayrıca karşı dava şeklinde de ileri sürebilirsiniz. Kamulaştırmasız el atmanın ispatına ilişkin sorunuza gelince yukarıda da belirttiğim gibi el atmanın fiili mi yoksa hukuki mi olduğu, el atmanın niteliği her bir somut olaya göre değişeceğinden bu durumun her bir davada ayrıca incelenmesi gerekecektir.
“Ecrimisil” ise bir haksız işgal tazminatı olup, taşınmazın haksız kullanımı nedeniyle mal sahibinin mahrum kaldığı gelirlere ilişkin doğan zarara dayanır. Asliye Hukuk mahkemesinde öne sürülmesi gerekir. Dolayısıyla, şartları da mevcutsa ecrimisil iddianızı, cevaben öne sürebilirsiniz veya ayrıca bir davayla da ileri sürebilirsiniz..
Netice itibariyle kamulaştırmasız el atma (fiili el atma) – ecrimisil- bedelin tespiti ve tescili davalarında görevli ve yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak her birinin spesifik dava şartları mevcut olduğundan her ne kadar iddialarınızı cevaben öne sürebilirseniz de; somut olayda dava koşullarının mevcudiyetini de detaylıca araştırıp iddialarınızı karşı dava olarak veya ayrıca açacağınız davalarla öne sürmeniz gerektiği kanaatindeyiz.