Bireysel Katılım Yatırımcısı (Melek Yatırımcı) Ne Demektir?
Şartları Nelerdir? Yatırımcılara ve Girişimcilere Neler Getirir?
Bireysel katılım yatırımcısı, diğer adıyla melek yatırımcı, finansman temininde sorun yaşayan girişimcilere kişisel varlıkları ve tecrübeleri ile yardımcı olan kişidir. Bu sayede, bireysel katılım yatırıcısı da kendi hisse tutarının %75’ini gelir vergisine tabi kazancından indirerek şahsi menfaat sağlayabilmektedir. Konuya ilişkin olarak, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici Madde 82 ile yatırımcılara büyük avantajlar sağlayacak olan Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşviki getirilmiştir.
Yazı İçeriği
1. Bireysel Katılım Yatırımcısı (Melek Yatırımcı) Kimdir?
2. Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşviki Nedir?
3. Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşvikinden Yararlanmanın Şartları Nelerdir?
Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşviki sayesinde, finansman temininde sorun yaşayan ve başlangıç ya da büyüme aşamasındaki girişimciler için finansman kaynağının arttırılması amaçlanmaktadır.
1. Bireysel Katılım Yatırımcısı (Melek Yatırımcı) Kimdir?
Bireysel katılım yatırımcısı, kişisel varlıklarını, tecrübe ve birikimlerini, başlangıç ya da gelişim aşamasındaki girişimlere aktaran gerçek kişilerdir. Finansman eksiği ve yüksek risk faktörleri yüzünden, henüz başlangıç aşamasında kalan girişimciler yahut başladığı halde bütçe yetersizliğinden büyüyemeyen start-up’lar için melek yatırımcılar finansman kaynağı olabilmektedir.
2. Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşviki Nedir?
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici Madde 82 ile yatırımcılara büyük avantajlar sağlayacak olan Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşviki getirilmiştir. Böylelikle, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan alınacak BKY lisansı ile yatırımcılar, hisselerin tutarlarının %75’ini, yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından yani, gelir vergisine tabi kazançlarından indirebileceklerdir.
BKY teşviki sonrasında, gelir vergisinde yapılacak hatalar başta olmak üzere, vergi hatalarına ve düzeltme yollarına ilişkin detaylı bilgi için “Vergi Hataları ve Düzeltme Yolları“ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Konuyla alakalı olarak, melek yatırımcı olmak isteyen finansörlerin, bu teşvikten yararlanabilmek için belirli şartları sağlamaları gerekmektedir.
3. Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) Teşvikinden Yararlanmanın Şartları Nelerdir?
BKY lisansı alarak teşvik ve indirimlerden yararlanmak isteyen gerçek kişilerin yüksek gelir ya da malvarlığına sahip yatırımcı veya tecrübeli yatırımcılardan olması gerekmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen şartlara göre aşağıdaki kişilerin BKY lisansı için başvuruda bulunabilirler.
- Lisans almadan önceki iki takvim yılında gayrisafi geliri en az 200.000,00 TL olan veya lisans başvurusu anında toplam varlıklarının değeri 1.000.000,00 TL üzerinde olan yatırımcılar.
- Banka ve finansal kuruluşlarda, fon veya portföy yöneticisi olarak en az müdür veya dengi pozisyonda 2 yıl görev alan yatırımcılar.
Yürürlükteki düzenlemelere göre, alınan BKY lisansı 5 yıllık süre için geçerli olup, lisans süresinin sonunda 5’er yıl daha süre uzatılması için lisans yenileme talebinde bulunulabilir.
Diğer taraftan, lisans dönemlerindeki BKY’ler en fazla 20 farklı şirkete yatırım için vergi desteğinden faydalanabilirler. Bu sınırı aşan yatırımcılar vergi desteğinden yararlanamayacakları gibi, tabi olacakları yıllık indirim tutarı 1.000.000,00 TL’yi aşamaz. Ayrıca, yatırımcıların, her bir girişime bulunacakları destek, 20.000,00 TL – 1.000.000,00 TL arasında olabilir.
Bireysel katılım yatırımcıları, girişim şirket hisselerinin %50’sinden fazlasına sahip olamayacakları gibi, doğrudan ya da dolaylı olarak şirketi kontrol etmeleri de mümkün değildir. Keza, melek yatırımcılar, yönetim kurulu dışında idari görev alamaz ve ücret karşılığında çalışamazlar.
Buna karşılık, önemli konular için girişim şirketinin yönetiminde BKY’ye veto hakkı veren imtiyazların ve girişimciye getirilebilecek kısıtlamaların kapsamı BKY ve girişimci tarafından serbestçe belirlenebilir.
Finansman kaynağı ve birikim paylaşımı sağlayacak yatırımcılar için söz konusu şartlar mevcutken, yatırıma konu olacak girişim şirketi için de belli koşullar aranmaktadır:
- Türk Ticaret Kanununa tabi anonim şirket olması.
- Şirketin BKY’nin iştirakinden önceki son iki mali yıldaki net satışlarının 5.000.000,00 TL’den fazla olmaması.
- En fazla elli çalışanı bulunması.
- Şirketin yatırımcı ile doğrudan ya da dolaylı bir bağının bulunmaması, nüfuzu altında olmaması.
- Başka bir şirketin kontrolü altında olmaması.
- Bakanlıkça belirlenen sektörlere faaliyet göstermesi.
- Paylarının halka arz edilmemiş olması, girişim şirketleri için öngörülen şartlardandır.
Hem girişimci hem de yatırımcılar için büyük avantajlar sunan BKY sistemine ilişkin teşvik, 31 Aralık 2022 tarihine kadar yürürlükte kalacaktır.
