
Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
Çek, kambiyo senetlerinden biri olup Türk Ticaret Kanunu’nun 780-823. maddeleri arasında ve Çek Kanunu’nda düzenlenmiştir. Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 12.10.2015 tarih ve 2015/432 E., 2015/12597 K. sayılı ilamında da, diğer kararlarında olduğu gibi bu tanım belirtilmiştir: “TTK’nın 780. maddesine göre çekin kayıtsız ve koşulsuz belli bir bedelin ödenmesi için yapılan havale ve ödeme aracı olduğu…” Fakat muhatap bankaya ibraz edilen çek her zaman ödenmeyebilir. Bunun birincil sebebi ise keşidecinin bankadaki çek hesabında çek üzerinde yazılı miktar kadar paranın bulunmaması halidir. İşbu durumda keşideci karşılıksız çek tanzim edilmesi söz konusu olur ve bu durum hukukumuzda yaptırımları olan bir suçtur.
Yazı İçeriği
1. Karşılıksız Çek Nedir?
2. Çekin Karşılıksız Olduğunun Tespiti
3. Çek Düzenleme Ve Çek Hesabı Açma Yasağı
4. Çek Düzenleme Ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kimler Hakkında Uygulanır?
5. Çek Düzenleme Ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararı Sonrası Süreç
6. Karşılıksız Çek ve Ceza Davası Kararının Etkisi
7. Çek Yasağının Süresi
Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde çele ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine adli para cezasına hükmedilebilir. Bunun yanında mahkeme keşideciyi, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmedebilmektedir.
Bir çekin ibraz süresi içerisinde karşılığının ödenebilmesi için, çeki düzenleyenin, muhatabın nezdinde, üzerinde tasarruf yetkisinin bulunduğu bir karşılığın olması gerekmektedir. Hamili tarafından ibraz süresi içerisinde ibraz edildiği halde, çeki düzenleyenin muhatap nezdinde tasarruf edebileceği bir karşılık bulunmadığı takdirde çek, karşılıksız kalacak ve karşılıksızdır işlemi uygulanacaktır. Çekin karşılıksız çıkması veya belirlenen diğer yükümlülüklere aykırılık olması hallerinde ilgililer hakkında uygulanacak yaptırımlar 5941 sayılı Çek Kanunu’nda düzenlenmektedir. İlgili kanunun 1. Maddesi, çekin karşılıksız olması veya belirlenen diğer yükümlülüklere aykırılık halinde uygulanacak yaptırımların Çek Kanunu’nda düzenlendiğini belirtmiştir.
Bu konuda detaylı bilgi edinmek için sitemizde yer alan “Karşılıksız Çek” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Çekin karşılıksız olduğuna dair işlem, muhatap tarafından yapılır. Hamilin talepte bulunması halinde, karşılıksızdır işleminin nasıl yapılacağı Çek Kanunu’nda düzenlenmiştir. İlgili kanunun 3. Maddesinde, karşılıksızdır işleminin, hamilin talebi halinde ve çekin arka yüzüne kanunda sayılan bilgiler yazılarak muhatap banka yetkilisi tarafından imzalanmak sureti ile yapılacağını düzenlenmiştir.
Bununla birlikte, karşılıksızdır işleminin yapılabilmesi için, muhatap bankanın yetkilisi tarafından kanunda yazılması gerektiği belirtilen bilgiler yazıldıktan sonra hamilin de çeki imzalaması gerekmektedir. Hamil imzalamaktan kaçınırsa, karşılıksızdır işlemi yapılamayacaktır.
Çek Kanunu’nun 5. maddesinde, çeke karşılıksızdır işlemi uygulanması halinde çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı hakkında düzenleme yer almaktadır. Bu düzenlemeye göre, hamilin şikayeti üzerine, karşılıksızdır işlemi gören çeki düzenleyene karşı adli para cezasına hükmolunur. Ek olarak, mahkemece, adli para cezası yanında, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına da hükmedilecektir. Şayet hali hazırda bu yasaklar bulunuyorsa mahkemece, yasağın devamına hükmedilir.
Ayrıca önemle eklemek gerekir ki, hamilin şikayeti olmaksızın, devam eden bir yargılama esnasında koruma tedbiri olarak mahkemece resen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmedilebilecektir.
Çek Kanunu madde 5, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kimler hakkında uygulanacağını düzenlemiş olup, bu kişiler şu şekilde belirtilmiştir:
Ayrıca önemle eklemek gerekir ki, hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilenler, yasaklılıkları süresince, sermaye şirketlerinin yönetim organlarında görev alamaz. Ancak hakkında yasaklılık kararı verilenlerin mevcut organ üyelikleri, görev sürelerinin sonuna kadar devam edecektir.
Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı, herhangi bir adres değişikliği bildirilmediği sürece, ilgilinin çek hesabı açtırırken bildirdiği adrese Tebligat Kanunu madde 35’ e göre tebliğ edilir. Şayet adres, bankaya yanlış bildirilmişse veya adres fiilen terk edilmişse, tebligat yine de yapılmış sayılacaktır. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilen ilgili, elindeki çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmek zorundadır. Bu kişiye ait yeni bir çek hesabı da açılamaz. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı karar verilen ilgili, kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde, düzenlediği ve henüz karşılığı tahsil edilmemiş olan çekleri, muhatap bankaya liste hâlinde vermek zorundadır.
Çekin karşılıksızdır işlemine tabi tutulmasının akabinde, hamilin şikayeti üzerine yapılan yargılamada beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın düşmesi veya davanın reddi kararları verilirse Mahkeme, aynı kararda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına da karar verecektir. Karşılıksız çek düzenleme suçundan yargılanan kişiye adli para cezası da karar verilebilir söz konusu adli para cezası çek bedelinin karşılıksız kısmından az olamaz.
Nitekim Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin 01.10.2021 tarihli 2021/6982 esas ve 2021/12925 karar sayılı ilamında;
“5941 sayılı Çek Kanununun ceza sorumluluğu, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasına göre; Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı az olamaz. 11. fıkrasına göre; Birinci fıkra uyarınca verilen adli para cezalarının ödenmemesi durumunda, bu ceza, 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 106 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kamuya yararlı bir işte çalıştırma kararı verilmeksizin doğrudan hapis cezasına çevrilir.”
Karşılıksız çek düzenleme suçu kapsamında hükmedilmesi gereken cezalar belirtilmiştir.
Karşılıksız çek keşide etme suçu kapsamında ceza alan ve çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmedilen kişi asli para cezasının ödendiği tarihten itibaren 3 yıl sonra ve her halde yasak kararı verilmesinden 10 yıl sonra çek düzenleme yasağı kararının kaldırılmasını talep edebilecektir. Söz konusu hükmün konulduğu mahkemeden çek yasağının kaldırılması için talepte bulunulup, hakimin araştırması sonucunda gerek görülürse yasak kaldırılacaktır. İşbu talep yazılı olmalıdır. Hükmün verildiği mahkeme kaldırılması için de yetkili mahkemedir. Çek düzenleme ve hesap açma yasağı kalkmadan kişinin çek düzenlemesi halinde ise hakim mahkumiyet kararı verebilmektedir.
Nitekim Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 09.06.2021 tarihli 2021/5523 esas ve 2021/6454 karar sayılı ilamında;
“Buna göre; suçun faili, hakkında daha önceden çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş kimse, suçun maddi unsuru ise; kesinleşmiş yasaklama kararına rağmen çek düzenleme eylemidir. Temyize konu somut uyuşmazlıkta, sanığın savunmasında öncelikle suça konu edilen iki çekin üzerindeki imzaların kendisine ait olmadığını devamla her iki çekin de ileri tarihli keşide edildiğini beyan etmesi karşısında; Mahkemece, öncelikle çek asılları üzerindeki imzaların sanığa ait olup olmadığı yönünde bir bilirkişi incelemesi yaptırılması, sonucuna göre imzaların sanığın eli ürünü olduğu ortaya çıkarsa bu kez de çeklerin içeriğinden alacaklı olduğu anlaşılan kimselerin ticari defterleriyle geriye dönük çek teslim belgelerinden yola çıkılarak çeklerin ileri tarihli keşide edilip edilmediğinin tespiti ile sanığın hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekirken, sanığın savunmalarına neden itibar edilmediği yönünde gerekçesiz kurulan hükümle mahkumiyetine karar verilmesi,”
şeklinde karar verilmiş olup yasak kararına uygun hareket edilmemesi halinde mahkumiyet kararı verilebileceğine dair hüküm kurmuştur.
Değerli müvekkillerimiz,
Dünya genelinde yaşanan Koronovirüs (Covid-19) salgını riski nedeniyle, hukuki soru ve sorunlarınız için mobil ve online iletişim kanallarımızı kullanmanızı öneririz.
KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ HAKKINDA
“AYDINLATMA METNİ”
İnternet sitemizi kullanmanız dolayısıyla, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) başta olmak üzere yürürlükteki mevzuat kapsamında birtakım verilerinizin toplanması, saklanması, işlenmesi, aktarılması ve KVKK kapsamına dahil başkaca işlemlerin detayı ve amacı hakkında, veri sorumlusu olarak sizleri bilgilendirmek isteriz.
Genel Bilgiler
İlgili mevzuata göre, “kişisel veri” kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgidir. “Özel nitelikli kişisel veri” ise kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileridir. İşbu Aydınlatma Metninde, özel ve/veya genel nitelikli olma ayrımı yapılmaksızın, her neviden veri için “Kişisel Veri” ifadesi kullanılacak olup durumun gereğine göre özel nitelikli kişisel verilerin de bu ifade kapsamına dahil edilebileceğini belirtmek isteriz. Keza, internet sitemizi kullanırken size daha efektif hizmet sağlayabilmek adına çerezler, web işaretçileri ve benzeri uygulamaları da kullanabilmekteyiz. Çerez kullanımının durdurulmasını tarayıcı ayarlarınızı değiştirerek her zaman sağlayabilirsiniz. Çerez kullanımının durdurulması, internet sitemizdeki bazı fonksiyonların kullanımını sınırlandırabilecektir.
Kişisel veriler toplandıktan sonra silme, yok etme ya da anonim hale getirme işlemlerine kadar olan süreçte gerçekleştirilen elde etme, kaydetme, depolama, muhafaza etme, değiştirme, yeniden düzenleme, açıklama, aktarılma, sınıflandırılma ya da kullanılmasını engelleme ve sair kapsamda veriler üzerinden gerçekleştirilen her türlü işlem ise KVKK kapsamında “kişisel verilerin işlenmesi“ olarak değerlendirilmektedir.
Kişisel veri veya özel nitelikli kişisel veri tanımına uygun bilgilerinizi Kulaçoğlu Hukuk Bürosu (Veri Sorumlusu) olarak bizimle paylaşmanız durumunda, onay kutucuğunu işaretleyerek bu verilerinizin işlenmesi için açık rıza verdiğinizi belirtmek isteriz.
Kişisel Verilerin Toplanması ve Hukuki Sebepleri
İnternet sitemizi kullanırken birtakım kişisel verilerinizi, Veri Sorumlusu sıfatımız ile bizimle paylaşmanızı talep edebilmekteyiz. İşbu kişisel verileriniz fiziksel olarak sözlü veya yazılı şekilde toplanabileceği gibi, elektronik ortamda da toplanabilir. Keza, kişisel verileriniz, Veri Sorumlusu sıfatıyla doğrudan tarafımızca toplanabileceği gibi, Veri Sorumlusu adına veri işleyen gerçek veya tüzel kişiler tarafından veya ifa ettiğimiz iş ve hizmetin bir gereği olarak destek aldığımız ulusal/uluslararası kişi ve kuruluşlar ile diğer 3.kişiler tarafından, sayılanlarla sınırlı olmamak üzere, internet sitemiz, blog mesajları, iletişim formları, iş/staj ve sair başvuru formları, bilgi formları, video konferans ve/veya online hukuki danışmanlık hizmeti esnasında kaydedilebilen ses ve/veya video kayıtları, telefon görüşmesi ve/veya telekonferans esnasında kaydedilebilen ses kayıtları, kısa mesajlar, WhatsApp, sosyal medya vs kanallarıyla gerçekleştirilenler başta olmak üzere her türlü iletişim kanalları aracılığı ile toplanabilmektedir. Bu verileriniz elektronik ya da internet tabanlı araçlar ve sair vasıtalar kullanılarak otomatik yöntemlerle elde edilebildiği gibi, tarafımıza sunduğunuz formlar, sözleşmeler, bildirimler, adli veya idari merci kararları gibi yöntemlerle de elde edilebilmektedir.
Kişisel Verilerin İşlenme Amacı ve Aktarımı
Kişisel verileriniz, yürürlükteki ilgili mevzuat uyarınca, hukuka, iyi niyet ve dürüstlük kurallarına uygun, doğru ve güncel olarak, belirli, açık ve meşru amaçlarla ve bu amaçlarla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak işlenmekte olup ilgili mevzuatta öngörülen ve işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmektedir.
KVKK uyarınca, Veri Sorumlusu olarak bizimle paylaşmış olduğunuz kişisel verileriniz, yerine getirmekte olduğumuz her türlü hizmet ve faaliyet amaçlarımız ile gerektiğinde işe/staja alım süreçleriyle bağlantılı ve ölçülü olarak söz konusu hizmetlerden faydalanmanız, hak ve menfaatlerinizin korunması ve sair amaçlar ile KVKK ve yasal düzenlemelere uygun olarak işlenebilecek, hizmetlerimiz kapsamında ve ilgili mevzuata uygun olarak UYAP sistemi başta olmak üzere, adli, idari vb. kurumlara ve/veya yetkili kıldıkları kişi ya da merciler ile somut olayın şartlarına göre yurtdışında olup olmamasından bağımsız olarak ilgili üçüncü kişi ve kurumlara aktarılabilecek ve ilgili mevzuatta belirlenen süreler boyunca saklanıp gerekli işlemlere tabi tutulabilecektir.
Ağ Sunucusu Veri Günlüğü
İnternet sitemize giriş yapmanızın kaçınılmaz bir sonucu olarak, veri günlüğü olarak tanımlanan ve aşağıda listelenmiş olan verileriniz, ağ tarayıcınız tarafından internet sunucumuza otomatik olarak aktarılmakta ve onayınız aranmaksızın veri günlüğü kayıtlarına kaydedilmektedir:
Veri günlüğü internet sitemizin sizin için daha kullanışlı hale getirilebilmesi amacıyla istatistiki bilgi sağlamak için kullanılmakta olup, takiben derhal silinir.
Kişisel Verilerin Güvenliğinin Sağlanması İçin Alınan Tedbirler
6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanun’un ilgili maddesine uygun olarak, kişisel veri güvenliğinizin sağlanması için hukuka aykırı olarak işlenmelerini ve erişilmelerini önlemek ve muhafazalarının sağlamak amacıyla gerekli teknik ve idari tedbirler Veri Sorumlusu olarak tarafımızca alınmaktadır.
Veri Sahibinin Hakları
Kişisel veri sahipleri KVKK uyarınca aşağıda yer alan haklara sahiptir:
Yukarıda belirtilen hakların kullanımıyla veya genel olarak Aydınlatma Metnimizle alakalı daha detaylı bilgi talepleriniz için “İletişim” sayfamızdan ulaşılabileceğiniz “İletişim Formu” aracılığıyla veya ıslak imzalı olarak “Esentepe Mah. Eser İş Merkezi B Blok Kat:8 No:63 Şişli/İstanbul/Türkiye” adresine ulaştırmanız ya da info@kulacoglu.av.tr e-posta adresine konu kısmında “Kişisel Veri Bilgi Talebi” ifadesi ile iletebilirsiniz.
Kişisel veri sahipleri olarak, haklarınıza ilişkin taleplerinizi Kulaçoğlu Hukuk Bürosu’na yukarıdaki şekillerde iletmeniz durumunda talebiniz, niteliğine göre en kısa sürede sonuçlandıracaktır. İlgili işlemin ayrıca bir maliyet gerektirmesi durumunda, Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nca belirlenen tarifedeki ücret, Kulaçoğlu Hukuk Bürosu olarak tarafınızdan tahsil edilecektir.