Çek Nedir?
Çek en yalın tanımıyla yalnızca bir bankaya hitaben yazılabilen, kanuni şekil şartlarına tabi, kıymetli evrak sayılan bir ödeme aracıdır.
Çekin Hukuki İşlevi
Bir borcuna karşılık çeki düzenleyen kimse, çek düzenlemek suretiyle, belirlenen bankaya, çekte yazılı belirli bir bedeli, çeki göstermek suretiyle bankadan ödeme talep edecek kişiye ödeme ve aynı zamanda çeki elinde bulunduran kimseye söz konusu bedeli tahsil etme yetkisi vermektedir.
Çek ile Ödeme Nasıl Yapılmaktadır?
Çekin ibrazı, çekin, çeki elinde bulunduran kimse tarafından kendisine çekte yazılı tutarın ödenmesi talebiyle çekte yazılı bankaya sunulması, çekin gösterilmesi demektir.
Çekte yazılı vade tarihi geldiğinde süresi içinde; alacaklı kişi, bu çek ile birlikte, çekte yazılı bankaya giderek; bankanın çekin bağlı olduğu banka hesabından belirlenen tutarı kendisine ödemesiyle birlikte alacağını tahsil etmiş olur.
Çek Karşılığı Alacağın Tahsil Edilebilmesi İçin,
- Çekin ibrazı gerekir. Alacak hakkının diğer bir deyişle paranın ödenmesi talebinin fiziki çek olmaksızın ileri sürülmesi kural olarak mümkün değildir.
- Alacaklının, çeki bankaya ödeme yapılması talebiyle sunulması gerekir.
- Çekin ibrazı kanunda yazılı süreler içinde gerçekleşmelidir. Aşağıda yer verdiğimiz bu süreler, çekte yazılı olan düzenlenme tarihinin ertesi günü başlar.
- Çekin üstünde yazılı bankadaki çek hesabında, çekte yazılı tutara ilişkin karşılık yani yeterli tutarda para olmalıdır.
Çek, Bankaya Ne Kadar Süre İçinde Ödeme Talebiyle Sunulmalıdır?
İbraz süresi, çeki elinde bulunduran şahsın ibraz olanağının bulunduğu zaman aralığını göstermektedir. Çekin ibrazı Türk Ticaret Kanunu m.796 gereği;
- Bir çek, çekin düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün;
- Bir çek düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse 1 ay içinde ödenme talebiyle bankaya ibraz edilmelidir.
Ödeneceği ülkeden başka bir ülkede düzenlenen çek;
- Düzenlenme yeri ile bankanın bulunduğu yer yani ödeme yeri aynı kıtada ise 1 ay
- Düzenlenme yeri ile bankanın bulunduğu yer yani ödeme yeri ayrı kıtalarda ise 3 ay içinde ödenme talebiyle bankaya ibraz edilmelidir.
- Önemle belirtmek isteriz ki, bir Avrupa ülkesinde düzenlenip de Akdenize sahili bulunan bir ülkede bulunan banka tarafından ödenecek olan çek aynı kıtada düzenlenmiş sayılır. Bu durumda 1 ay içinde ödenme talebiyle bankaya ibraz edilmelidir.
- Akdenize sahili olan bir ülkede düzenlenip bir Avrupa ülkesinde bulunan banka tarafından ödenmesi gereken çek aynı kıtada düzenlenmiş sayılır. Bu durumda 1 ay içinde ödenme talebiyle bankaya ibraz edilmelidir.
Çek Hesabında Çekte Yazılı Tutar Bulunuyorsa;
Çekin üstünde yazılı bankadaki çek hesabında, çekte yazılı tutara ilişkin karşılık yani yeterli tutarda para varsa, bu durum çek üstünde yazılı borcun ödenerek sürecin tamamlanmasını sağlayacaktır.
Çek Hesabında Çekte Yazılı Tutar Bulunmuyorsa:
Çek hesabında çekte yazılı tutar kadar para söz konusu değilse, bu durumda, çekin üzerine ve çek hesabı kayıtlarına, karşılıksız çek kaydı işlenecektir.
Çekin geçerli olabilmesi için:
Bkz. Çekte Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar
