Sosyal Medya ve İnternet Yoluyla Tehdit Suçu

İnternet ve bilhassa sosyal medya kullanıcılarının önemli bir kısmı, kendilerine ulaşılamayacağı düşüncesiyle olsa gerek, üçüncü kişilere sosyal medya hesaplarından serbestçe hakaret ve tehditler savurmaktan çekinmemektedirler. Kanun koyucu, tehdit suçunun işlenebilmesi için tarafların yüz yüze olması gibi bir şart öngörmediğinden internet üzerinden gerçekleştirilen tehdit içerikli beyanlar da esasen tehdit suçunu oluşturur. Türk Ceza Kanunu (TCK) m.106’da düzenlendiği üzere, hayat, vücut veya cinsel dokunulmazlığa saldırı gerçekleştirileceğinden bahisle tehdit suçu işlenebileceği gibi; malvarlığında zarara uğratılacağından bahisle de işlenebilir. Malvarlığı üzerinden tehdit suçunun ceza yargılamasına konu edilebilmesi için, mağdur tarafından şikâyete konu edilmesi şarttır. Ancak kişinin kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştirileceğinden bahisle tehdit edilmesi hali, şikâyete tabi olmayıp yetkili makamlarca resen araştırılır.

Günümüzde teknolojinin hayatımızda büyük yer kaplaması nedeniyle artan cep telefonu ve internet kullanımı bazı sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlardan en önemli ve sık rastlananların başında internet yoluyla işlenen suçlar gelmektedir. Sosyal medya aracılığıyla, hakaret, cinsel taciz, halkı kin ve düşmanlığa teşvik etme gibi suçlar işlenebildiği gibi, tehdit suçu da bilişim yoluyla yaygın şekilde işlenen suçlardandır. Zira bu suçun faillerinin pek çoğu, husumet besledikleri veya tanımamalarına rağmen düşüncelerini beğenmedikleri kişileri sosyal medya ve internet yoluyla tehdit ettikleri takdirde, izlerinin veya kimliklerinin bulunamayacakları kanısına sahiptirler. Aynı şekilde gelişen teknolojiyle birlikte Facebook, Instagram, WhatsApp, Twitter gibi sosyal medya platformlarının kullanımı yaygınlaşmış ve bu uygulamalar sosyal medyanın kolaylığından faydalanılarak işlenilen suçlar artış göstermiştir. Ne var ki, hukukumuzda ağır cezalar öngörülen bu suçlardan ötürü pek çok fail hapis veya adli para cezasına çarptırılmaktadır.

1. Tehdit Suçu Nedir?

Tehdit suçu Türk Ceza Kanunu (TCK)’nda Hürriyete Karşı Suçlar başlığı altında 106.maddede düzenlenmiştir.

“Türk Ceza Kanunu

Madde 106-

“(1) Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Mal varlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehditte ise, mağdurun şikâyeti üzerine, altı aya kadar
hapis veya adli para cezasına hükmolunur.”

Tehdit suçu, bir kimsenin kendisinin veya bir yakınının hayat, vücut veya cinsel dokunulmazlığına bir saldırı gerçekleştirileceğinden bahisle işlenebilir. Aynı zamanda sahip oldukları mal varlığı değerleri üzerinden de kişiler tehdit edilebilir. Hayata kast, vücut bütünlüğü veya cinsel dokunulmazlıktan farklı olarak, suçun malvarlığına ilişkin olarak işlenmesi halinde, bir saldırıdan değil, büyük bir zarardan veya benzeri kötülükten bahsedilmektedir. Dolayısıyla bir kimse, malvarlığına büyük bir zarar verileceğinden veya malvarlığına sair bir kötülük gerçekleştirileceğinden bahisle tehdit edilebilir. Malvarlığına yönelik tehditler sadece kişinin kendisine yöneltilebilir. Örneğin; bir kimse babasının öldürülmesi ile tehdit edilebilirken, babasının arabasının yakılacağına ilişkin söylemlerde bulunulması TCK kapsamında tehdit suçunu oluşturmaz. Ancak tehdit edilen kişinin, arabasının yakılacağının beyan edilmesi, malvarlığına ilişkin tehdit suçunu oluşturur.

Tehdit suçu, haksız bir zarara veya kötülüğe uğratılacağının bir kimseye bildirilmesiyle meydana gelir. Tehdit suçunun meydana gelmesi için ağır ve haksız bir zarara uğratılacağının mağdura bildirilmesi yeterlidir. Dolayısıyla bir netice aranmayan suçlardandır. Tehdit suçunun oluşabilmesi için “mutlaka yüz yüze işlenmesi” gibi bir şart bulunmamaktadır. Başka bir deyişle, Kanun, hakaret suçunda olduğu gibi, tehdit suçunun işlenmesi için de, suçu işleyen ve mağdurun fiili olarak aynı ortamda yüz yüze bulunmasını aramamaktadır. Aynı şekilde tehdit sözle, yazıyla, eylemle, sembollerle veya tehdite objektif olarak elverişli herhangi bir fiiller işlenebilir. Dolayısıyla sosyal medya üzerinden gönderilen mesajlar da eğer mağdurun iç huzurunu, hürriyetini kısıtlayacak ve onu endişeye sevk edecek nitelikte ise tehdit suçunun fiil unsurunu oluşturmaya yetmektedir.

Tehdit suçuna ilişkin detaylı bilgi almak için “Tehdit Suçu ve Cezası” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.

2. Tehdit Suçunun Sosyal Medya ve İnternet Yolu ile İşlenmesi

Facebook, Twitter, Instagram, WhatsApp gibi mecraların kullanıcı sayıları, global çapta günbegün arttığı gibi, kullanım amaçları da gittikçe çeşitlenmektedir. Eskiden sadece sosyalleşmek, fotoğraf ve video paylaşmak gibi amaçlarla kullanılan bu siteler, artık reklam, viral yolla hızlı haberleşme, para kazanma gibi amaçlara da hizmet etmektedir. Kullanımı yaygınlaşan internet ve sosyal medya mecraları aracılığıyla işlenen suç sayıları ve çeşitliliği de maalesef ki günbegün artmaktadır. Ne var ki, bir kullanıcı hesabı üzerinden suç işlenmiş olsa dahi, ilgili sosyal medya şirketi, kullanıcısının IP adresini paylaşmamakta ısrar edebilmektedir. Doğal olarak, IP adreslerinin paylaşılmaması durumundan cesaret alan bazı kişiler, internet üzerindeki kötü amaçlarını hayata geçirebilmek adına, sosyal medya sitelerinde sahte hesap açma yoluna gidebilmektedir. Kendilerine ulaşılamayacağı düşüncesiyle sahte hesaplar üzerinden işlenen en yaygın bilişim suçlarından biri de, tehdit suçudur.

Kişinin sahte hesap açması, kendisini tanınmayacak hale sokması kapsamında olduğundan tehdit suçunun cezayı ağırlaştıran nitelikli hali kapsamında değerlendirilir.

2.1 Doğrudan Tehdit

Doğrudan tehditte, tehdit içeren fiil doğrudan mağdur muhatap alınarak gerçekleştirilir. Örneğin, tehdit içeren mesajın mağdura herhangi bir sosyal medya platformundan gönderilmesi, tehdit içeren bir videonun doğrudan mağdura gönderilmesi ile tehdit suçu gerçekleşmiş olur.

2.2 Kişinin Gıyabında (İletme Kastıyla) Tehdit

İletme kastıyla tehditte, tehdit içeren fiil doğrudan mağdur muhatap alınarak gerçekleştirilmez ancak mağdura iletebilecek potansiyelde bir kişiye mağdura iletileceği kastıyla gerçekleştirilir. Bu durumda mağdurun bilgisine ulaşacağı kastıyla gerçekleştirilen bu fiiller de tehdit suçunu oluşturmaktadır. Örneğin mağdurun annesine sosyal medya üzerinden atılan mağdura ilişkin bir tehdit mesajı, mağdura iletilmesi kastı ve bilgisiyle gerçekleştiğinden tehdit suçunu oluşturur.

3. Tehdit Suçunun İnternet Yolu ile İşlenmesi

İnternet üzerinden tehdit suçunun “Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması” suretiyle işlenmiş olması daha fazla cezanın öngörüldüğü bir nitelikli hal oluşturur. Kişinin kendisini tanımayacak bir hale koymasına örnek olarak internet üzerinden oluşturulan sahte hesaplar ile suçun işlenmesi örnek verilebilir. Bu hususun nitelikli hal olarak kabul edilmesinin sebebi, kişinin savunma olanağını imkansıza indirmesi ve korkutuculuk düzeyini arttırmasıdır.

Bilindiği üzere internetten sahte ve anonim hesaplarla işlenen suçlar büyük bir artış göstermektedir. Kişinin VPN yoluyla IP adresini gizlemesi mağdurun kim tarafından tehdide uğradığını bilememesine ve savunma imkânının kalkmasına yol açmaktadır.

İnternet veya sosyal medya aracılığıyla işlenen tehdit suçlarında sık karşılaşılabilecek diğer bir nitelikli hal suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesidir. Örneğin sosyal medya üzerinden bir grup oluşturularak mağdura karşı tehditte bulunulması, korkutuculuk düzeyini arttırdığından bir nitelikli hal oluşturur.

Tehdit suçunun internet ve sosyal medya yoluyla ve bu şekilde nitelikli hal gerçekleştirilerek işlenmesi halinde fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

4. Tehdit Suçunun İnternet Yolu ile İşlenmesinde Şikayet, Zamanaşımı ve Uzlaştırma

İnternet yolu ile işlenen tehdit suçu, suçun temel şeklini oluşturuyorsa şikâyete tabi değildir. Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit etmeye yönelikse suçun temel şeklini oluşturur ve şikâyete tabi olmayıp resen soruşturulur ve kovuşturulur.

Ancak internet yolu ile işlenen tehdit suçu mal varlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle işlenmişse şikâyete tabi olmaktadır.

Şikâyet hakkı ile ilgili daha fazla bilgi için “Şikâyet Hakkı ve Şikâyetten Vazgeçmenin Sonuçları” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Fail hakkında, fail ve fiilin öğrenilmesinden itibaren 8 yıl içinde soruşturma başlatılmadığı takdirde suç dava zamanaşımına uğrar.

Sosyal medya veya internetten işlenen tehdit suçunun TCK m.106/1’de düzenlenen şekli uzlaştırma prosedürü uygulanmasını gerektiren suçlardandır. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda, gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanmazsa soruşturmaya veya yargılamaya devam edilebilir. Tehdit suçunun nitelikli halleri açısından ise uzlaştırma prosedürü uygulanamaz.

5. Tehdit Suçunun İnternet Yolu ile İşlenmesi Suçunun Cezası

Tehdit suçunun cezası TCK’nun 106. maddesinde düzenlenmiştir. TCK’nın 106. maddesinin birinci fıkrasına göre tehdit suçunun kişinin kendisinin veya yakının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir zarar vereceği ile ilgili tehdit eden faile, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına hükmedilir. Ancak suçun bu temel halinin kadınlara karşı işlenmesi halinde cezanın alt sınırı 9 ay olarak belirlenmiştir.

Failin mağduru malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehdit suçunu işlemesi halinde ise 6 aya kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur. Ancak bu halde suç soruşturması şikâyete bağlı olacaktır.

Tehdit Suçunun Nitelikli Halinin Cezası TCK’nın 106. maddesinin 2. fıkrasında düzenlenmiş olup, tehdit suçunun nitelikli hallerini işleyen kişiler iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.

6. Tehdit Suçunda Soruşturma ve Kovuşturma Aşaması

Malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehdit suçu hakkında ceza yargılaması başlatılabilmesi için, öncelikle mağdur tarafından şikayet edilmesi gerekir. Mağdurun şikayeti olmadığı halde, savcılıkça ya da mahkemece kişinin malvarlığı yönünden tehdit edildiği anlaşılsa dahi, failin cezalandırılması amacıyla soruşturma ve kovuşturma yapılamayacaktır.

Diğer taraftan, kişinin kendisinin veya yakının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit suçu işlenmiş ise şikayet şartı aranmaz. Dolayısıyla tehdit suçunun bu halinin işlendiğine ilişkin kolluk makamlarınca, savcılıkça ya da mahkemece haberdar olunması halinde, failin cezalandırılması için re’sen soruşturma ve kovuşturma yapılacaktır.

Elbette, mesajla yahut internet veya sosyal medya aracılığıyla gerçekleştirilen her bir tehdit eyleminin ilgili mercilerce fark edilerek soruşturma başlatılması mümkün değildir. Bu sebeple, şikayet şartı olmasa dahi, mesaj veya internet üzerinden tehdit edilen kişi, emniyete veya savcılığa giderek suç duyurusunda bulunmalıdır. İspatı son derece zor olan  bu suçta, suçu işleyen failin tespit edilebilmesi için, mağdur, suça ilişkin konuşma içeriklerini savcılıkla paylaşmalıdır. Ayrıca, durumun gerektirmesi ve mevzuatta aranan şartların sağlanması halinde, ilgili içeriğe erişimin engellenmesi veya yayından kaldırılmasına karar verilmesi mümkündür. Sahte hesaplar açısından ise, Facebook, Instagram, Twitter gibi platformlar kişilerin IP adreslerini paylaşmamaktadırlar ve bu durum failin bulunmasını ve ispat faaliyetini zorlaştırmaktadır. Bunun için kollukça data ve kaynak araştırması yapılmakta özel yöntemler kullanılarak failin kimliğine ulaşılmaya çalışılmaktadır.

Erişimin engellenmesi veya yayından kaldırılması ile ilgili detaylı bilgi için “İnternet Yayın İçeriklerine Erişimin Engellenmesi ve Kaldırılması” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.