Sosyal Medya Hesabına İzinsiz Girme Suçu ve Cezası

Günümüzde, sosyal medyada ve internette var olabilmek adına kişisel verilerin dijital platformlarda paylaşılmasına sıklıkla rastlanılmaktadır. Kişisel verilerin sosyal medya hesaplarında ve sair dijital platformlarda paylaşılması, bu bilgilere hukuka aykırı şekilde erişimi de mümkün kılmaktadır. Hatta sosyal medya hesabına izinsiz girme suçu işlenerek elde edilen bilgi ve materyaller, zaman zaman kötü niyetli kişilerce şantaj veya dolandırıcılık malzemesi olarak dahi kullanılabilmektedir.

Türk Ceza Kanunu’nun 243. maddesinde “bilişim sistemine girme” başlığı altında suç olarak düzenlenen bu neviden hukuka aykırı eylemler hakkında çeşitli cezai yaptırımlar öngörülmüştür. Bu sayede, bilişim sistemlerine duyulan güvenin ve özel hayatın gizliliğinin korunması amaçlanmıştır. Başkasına ait sosyal medya hesabına izinsiz giren kişi hakkında, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamına durumu ihbar veya şikâyette bulunulabilir.

Sosyal medya aktivitelerinin artması, yarattığı bağımlılık hissinin yanında, kişisel verilerin, bizzat sahibi tarafından üçüncü kişilerin erişimine açılması gibi riskli bir eylemin, kanıksanması sonucunu doğurmuştur.

1. Kişilik Hakları ve Kişisel Veriler

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda kişisel veri; “Kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade eder” şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre, kişinin adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri, telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası kişisel verilere örnek olarak verilebilir. Keza özgeçmiş, resim, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, genetik bilgiler, IP adresi, e-posta adresi, cihaz kimlikleri, tercihler, etkileşimde bulunulan kişiler de bu kapsamda değerlendirilir.

Kişisel veriler kişilik hakkı bağlamında korunmalıdır. Kişilik hakkının sağladığı koruma, kişisel verilere yönelik haksız saldırılarda önemli bir koruma yoludur. Dijital dünya ve teknolojik gelişmeler neticesinde mevcut genel hukuk normlarına yeniden ama bu sefer kişisel verilerin korunması bağlamında başvurulması gerekmiş ve kişilik kavramı, kişilik değerleri, kişilik hakkı, kişiliği koruma yolları yeniden önem kazanmıştır.

Mevzuatımızda, başkalarına ait kişisel verilerin izinsiz olarak kaydedilmesi ve yayılması da bir suç olarak düzenlenmiş ve cezai yaptırımlara bağlanmıştır. Konuya ilişkin daha detaylı bilgi için “İnternet Yoluyla Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Ve Yayılması Suçu” yazımızı inceleyebilirsiniz.

1.1. Manevi Haklar

Kişinin, manevi varlıkları üzerindeki hakları bu grubu oluşturmaktadır. Bu kapsamda, kişilerin şeref, haysiyet ve saygınlıkları, özel yaşamları, isimleri, resimleri, sesleri, özgürlükleri manevi kişisel varlıklara örnek olarak gösterilebilir. Bu kapsamda kişilerin başka menfaatleri veya değerleri de kişilik haklarının içinde yer alabilir.

1.2. Maddi Haklar

Kişinin vücut ya da beden bütünlüğü üzerindeki hakları, maddi kişisel varlıkların kapsamına girmektedir. Bu gruba dâhil olan haklar, esas itibarıyla kişinin maddi varlıkları üzerindeki özel kişilik haklarını oluşturur.

Kişinin vücudu, organları, hayatı, bedensel ve ruhsal sağlığı üzerindeki hakları, maddi kişisel varlık üzerindeki haklarıdır.

Kişinin gerek maddi gerekse manevi hakları hukukumuz kapsamında korunmaktadır. Bu kapsamda kişisel verilerin de kişilik hakları olarak görülerek kişilik haklarının korunduğu hukuki rejime tabi olması eğilimi artmaktadır.

2. Türk Ceza Kanununda Bilişim Sistemlerine İzinsiz Girme Suçu

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 243 ile 246. maddeleri arasında bilişim alanında işlenen suçlar düzenlenmiştir. Bu bölümde şu başlıklar altında düzenlemeler mevcuttur:

• Bilişim sistemine girme.
• Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme.
• Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması.
• Yasak cihaz veya programlar.
• Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri uygulanması.

Sosyal medya hesaplarına yetkisiz erişim hali, mevzuatımızda “Bilişim sistemine girme” başlığı altında düzenlenmiştir.

Türk Ceza Kanunu

Madde 243 – Bilişim sistemine girme

(1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.

(2) Yukarıdaki fıkrada tanımlanan fiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.

(3) Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(4) (Ek: 24/3/2016-6698/30 md.) Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

TCK m. 243. gerekçesinde, “Bilişim sistemleri”; verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tâbi tutma olanağını veren manyetik sistemler olarak tanımlanmış ve ifade edilmiştir. Bilişim sistemlerine girme ise; bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak girmek veya orada kalmaya devam etmek fiili olarak tanımlanabilir.

“Bilişim sistemine girme” suçunun meydana gelebilmesi için, kişiye ait dijital platforma, kişinin rızası olmaksızın girilmesi yeterlidir. Başka herhangi bir olgunun veya vakıanın gerçekleşmesi gerekmeksizin, salt sahibinin rızası hilafına sisteme girilmesi dahi, bu suçun oluşması için yeterlidir. Hali hazırda yürürlükte olan yasal düzenlemeye göre, sistemde kalmaya devam edilmesi veya verilerin kullanılmamasının suçun oluşmasında hiçbir önemi yoktur.

Diğer taraftan, 2016 yılında yürürlüğe giren 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu öncesinde, “bilişim sistemine girme” suçundan bahsedebilmek için sisteme girilmesi ve sistemde kalınmaya devam edilmesi şartları aranmaktaydı. Ancak Kanunda yapılan değişiklik sonrasında, “sisteme hukuka aykırı olarak girme” ve “sistemde kalmaya devam etme” olarak iki farklı suç tipi düzenlenmiştir.  Örneğin, e-mail hesabınıza izniniz hilafına başka birinin giriş yapması, TCK m.243’ün uygulanması için yeterli olacak ve hesaba izinsiz giren kişi, sırf bu eyleminden ötürü cezalandırılabilecektir.

Türk Ceza Kanunu’nun 243. maddesi birinci fıkrasında bu suç tipinin basit hali düzenlenmiştir. Hüküm uyarınca bilişim sistemine izinsiz girme suçunun faili olan kimse bakımından bir yıla kadar hapis ve adli para cezasına hükmedilebilecektir.

Hükmün ikinci ve üçüncü fıkralarında ise bu suçun nitelikli halleri düzenlenmiştir. İkinci fıkraya göre, suçun, bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi durumunda, verilecek ceza yarı oranında indirilecektir. Burada bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemlere örnek olarak ücreti ödenerek kullanılan web siteleri, ücreti karşılığında abonelerin kullanımına açık olan elektronik gazeteler, elektronik kütüphaneler vb. verilebilir. Bu bahsedilen sistemlere izinsiz girilmesi halinde ise cezada indirim uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Kanun hükmünün üçüncü fıkrasında ise suçun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hali düzenlenmiştir. Bilişim sistemine izinsiz girilmesi neticesinde sistemde yer alan verilerin yok olması veya değişmesi durumunda fail bakımından altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunacaktır.

Bilişim sistemine girme veya orada kalma suçu Ceza Kanunu’nda düzenlenen amaç suçların işlenmesi için araç suç olarak da karşımıza çıkabilmektedir. Örneğin, “sistemi engelleme bozma verileri yok etme veya değiştirme” suçunun işlenebilmesi için “bilişim sistemine girme” suçu, çoğu zaman, araç suç olarak işlenmektedir. Keza, bu suç ile birlikte “özel hayatın gizliliğini ihlal” ve “kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi” gibi suçların işlendiği de görülmektedir.  Örneğin, Facebook hesabınıza izinsiz girilmesi ve verileriniz alınması halinde, “bilişim sistemine girme” ve “kişisel verilerin hukuka aykırı olarak el geçirilmesi” suçları sübut bulacaktır

3. Hizmet Sağlayanlar Tarafından Gerçekleştirilebilecek İhlaller

Kişisel verileri hukuka aykırı olarak kaydetme, ele geçirme, yayma ve başkasına verme gibi fiiller suç oluşturmaktadır. Bu kapsamda, sosyal medya hesapları bakımından hizmet sağlayanlar tarafından da gerçekleştirilebilecek ihlallere değinmek gerekir.

3.1. Kişisel Verilerin Gizliliğinin İhlali

Türk Ceza Kanunu’nun 135. maddesine göre hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir. Kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimseye de aynı ceza verilir.

Bu kapsamda her ne kadar belirli şartlar altında kişisel verilerin işlenmesine izin verilmesi kaçınılmaz olsa da kanunumuz kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesini yasaklamakta ve bu fiili cezalandırmaktadır.

3.2. Kişisel Verilerin Reklam Ve Ticari Amaçlı Olarak Kullanılması

Türk Ceza Kanunu’nun 136. maddesine göre kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu kapsamda hukuka uygun olarak kaydedilmiş olsun ya da olmasın kişisel verileri hukuka aykırı olarak başkasına vermek, ticaret aracı haline getirmek bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla hizmet sağlayıcıların ziyaretçi bilgilerini reklam şirketleri yahut istihbarat birimleri ile paylaşması durumunda her ne kadar veriler hukuka uygun kaydedilmiş olsa da bu bağımsız olarak bir suç teşkil edecektir.

4. Sosyal Medya Hesabına Üçüncü Kişilerce Gerçekleştirilen İhlaller

Günümüzde sıklıkla rastlanan bir başka durum sosyal medya hesaplarına üçüncü kişiler tarafından yapılan siber saldırılardır. Bu kapsamda örneğin hesaba izinsiz girilmesi, hesabın hacklenmesi, çalınması, hesaptaki verilerin paylaşılması en sık rastlanılan ihlaller olarak karşımıza çıkmaktadır.

4.1. Hesaba İzinsiz Giriş

Hesaba izinsiz giriş bilişim sistemine girme suçu kapsamında cezalandırılmaktadır. Bilişim sistemine girme, bir bilişim sisteminde bulunan verilerin bir kısmına veya tamamına, fiziken ya da uzaktan başka bir cihaz yoluyla erişilmesidir. Erişimi gerçekleştirmek için gevşek güvenlik önlemlerinden faydalanılabileceği gibi, var olan güvenlik önlemlerindeki boşluklar da kullanılabilir. Dolayısıyla kişinin sosyal medya hesabına izinsiz giriş de bu kapsamda suçun fiil unsurunu oluşturmaktadır.

4.2. Hesaptaki Bilgilerin Kaydı ve Paylaşımı

Sosyal medya hesabına izinsiz giriş durumunda hesaptaki bilgilerin kaydı ve paylaşımı bilişim sistemine girme suçunu oluşturacağı gibi hesaptaki bilgilerin kaydı ve paylaşımı söz konusu ise aynı zamanda Türk Ceza Kanunu’nun 135. maddesinde yer bulan kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi ve bu verilerin paylaşılması durumunda da Türk Ceza Kanunu’nun 136. maddesinde yer bulan kişisel verilerin hukuka aykırı olarak yayılması suçları oluşur. Fail, bu suçlardan ayrı ayrı cezalandırılacaktır. Sosyal medya hesaplarındaki verilerin paylaşılması aynı zamanda Türk Ceza Kanunu’nun 244. maddesinde de suç olarak düzenlenmiştir.

4.3. Hesabın Kullanılamaz Hale Getirilmesi

Türk Ceza Kanunu’nun 244. Maddesine göre;

(1) Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur

Facebook, Instagram, Twitter gibi sosyal medya platformlarında kişilerin hesaplarına girilerek veya kişilerin e-posta adreslerine girilerek şifrelerinin değiştirilmesi ile sistemi engelleme veya erişilmez kılma suçu işlenmiş olacağı gibi; kişinin profilinde yer alan verilerin değiştirilmesi, verileri yok etme veya değiştirme suçunu oluşturacaktır. Aynı zamanda bilgi, belge ve fotoğraflarının başka bir yere gönderilmesi de bu suç kapsamındadır.

4.4. Hesabın Çalınması

Hesabın çalınması, sıklıkla kullanılan bir deyim olarak fail tarafından bilişim sistemine izinsiz girilerek kişinin şifresinin değiştirilmesi ve kişinin artık sosyal medya hesabına erişim sağlayamaması anlamına gelmektedir. Bu kapsamda bu fiil de Türk Ceza Kanunu’nun 244. maddesinde tanımlanan sistemi engelleme veya erişilmez kılma suçunu oluşturmaktadır.

5. Eşin Sosyal Medya Hesabına İzinsiz Girilmesi

5.1. Kayıt ve Yönlendirici Kullanılması

Bilişim sistemine girilmesi, açık olan bir bilgisayardan verilere ulaşılması yoluyla olabileceği gibi; ağlar ve internet üzerinden de gerçekleşebilir. Suçun meydana gelmesinde, bağlantının kablolu, kablosuz olması; mesafenin uzak veya yakın olmasının bir önemi yoktur. Fail tarafından bilişim sistemine girilip hiçbir işlem yapılmaksızın sistemden çıkılsa dahi suç meydana gelmiş olacaktır. Suç bu yönüyle tehlike suçu olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla eşler arasında da bu suç, fiil unsuru gerçekleştirildiği takdirde oluşabilecektir. Zira eşlere ilişkin ayrı bir durum öngörülmemiştir. Kayıt ve yönlendirici kullanılması yoluyla bu suç eşler arasında da işlenebilir.

Ayrıca somut olaya göre bu durum TCK. md. 132’de kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğinin ihlâli suçunu da oluşturabilecektir. Söz konusu suç, belirli kişiler arasındaki haberleşmenin içeriğinin öğrenilmesiyle işlenmektedir. Kişiler arasındaki haberleşmenin ne suretle yapıldığının suçun oluşumu açısından önemi yoktur. Eşlerin delil elde etme amacıyla sosyal medya hesaplarına izinsiz girmesi bu suçun istisnası değildir. Eşlerin birbirinin sosyal medya hesabına girerek kişiler arasındaki haberleşmenin içeriğini öğrenmeleri bu suçun fiil unsurunu oluşturacaktır.

5.2. Eşin İzinsiz Giriş Sonucu Elde Ettiği Bilgileri Delil Olarak Kullanması

Yargıtay kararlarında eşlerin birbirlerinin sosyal medya hesabına girerek delil elde etmesi durumunda eşin rızasının olup olmadığı değerlendirilmektedir. Örneğin eşlerin birbirlerinin sosyal medya hesaplarının şifrelerini bilmeleri “zımni onay” olarak değerlendirilebilmektedir. Ancak Yargıtay bazen de boşanma sürecinde olan eşlerin birbirine “zımni onay” vermesinin hayatın olağan akışına uymadığını savunmakta ve sunulan delilleri hukuka aykırı olarak değerlendirmektedir.

Diğer bir husus ise; Yargıtay’ın da kararlarında olduğu gibi; bu durumun delil olarak kayıt altına alınıp kullanılması için; bir daha kanıt elde etme olanağının bulunmadığı ve yetkili makamlara başvurma imkânının olmadığı ani gelişen durumlarda bu kaydı yapması gerektiği belirtilmektedir.

6. Sosyal Medya Hesaplarına İzinsiz Girme Suçunda Şikâyet ve Yargılama

6.1. Soruşturma Aşaması

TCK m. 243’te düzenlenen bu suç takibi şikâyete bağlı suçlardan değildir. Yani bu suça ilişkin herhangi bir şikâyette bulunulmasa da, soruşturma ve kovuşturma işlemeleri yapılabilir.

Sosyal medya hesabına başkası tarafından izinsiz olarak girildiğini öğrenen kimse, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamına durumu ihbar veya şikâyet edebilir. Mağdur tarafından, ihbar veya şikâyet yazılı olarak yapılabileceği gibi tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak da yapılabilir. Bu suçun mağduru olan kimsenin izlemesi gereken hukuki yollara ilişkin detaylı bilgi için “Bilişim Suçlarında Şikâyet Nasıl Yapılır?” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Diğer taraftan,

İhbarla veya başka bir şekilde suçun işlendiğini öğrenen Cumhuriyet Savcısı tarafından gerekli araştırmalar yapılarak, kamu davası açılmasına yer olup olmadığı kararı verilir.

Sosyal medya kullanımının yaygınlaşması nihayetinde, mevzuatımızda konuya ilişkin ilave önlemler ve düzenlemeler de yapılmaktadır. İlgili mevzuat değişikliklerine ilişkin hukuki değerlendirmelerimiz için “Yeni Sosyal Medya Kanunu ile Getirilen Yenilikler” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

6.2. Kovuşturma Aşaması

Görevli Mahkeme:

Bilişim sistemine girme suçunun temel şekli ile nitelikli ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış halinin yargılaması açısından görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.

Yetkili Mahkeme:

Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. Suçun hareketli ve devam eden niteliği, bu sürecin kesildiği yer mahkemesinin yetkili olmasını gerektirir. Eğer suç girişim aşamasındaysa, son icra edilen hareketin gerçekleştiği yer yetkili olur. Zincirleme suç durumunda ise, son suça ait eylemin gerçekleştirildiği yer mahkemesi yetkili olacaktır.

Bilişim sistemlerinin araç olarak kullanıldığı suçlarda, asıl yetkili mahkeme yanında mağdurun yerleşim yerindeki mahkeme de yetkili olarak kabul edilenilmektedir.

6.3. Zamanaşımı

TCK’nın 66’ıncı maddesi gereği “beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda” dava zamanaşımı süresinin 8 yıl olduğu kabul edilmiştir. Dolayısıyla bilişim sistemine girme suçu bakımından dava zamanaşımı süresi fiilin işlendiği tarihten itibaren sekiz yıldır.

7. Başkasına ait Sosyal Medya Hesabına Girme Suçunda Verilebilecek Cezalar

TCK’nın 243’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında yer alan suçu işleyen fail bir yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacaktır. Madde metninde ‘veya’ ifadesi yer aldığından, hâkim seçimlik cezalardan yalnız birine hükmedecektir.

2’inci fıkrada fiilin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi hâlinde, verilecek cezanın yarı oranına kadar indirileceği belirlenmiştir. Burada indirim yapma konusunda hâkimin takdir yetkisi bulunmamaktadır.

3’üncü fıkrada yer alan suçun netice sebebiyle ağırlaşmış halinde suçun cezası altı aydan iki yıla kadar hapis cezasıdır. Bu fıkra kapsamında, sisteme girdikten sonra sistemin içerdiği verilerin yok olması veya değişmesi gereklidir. Ayrıca suçun temel şekline nazaran 3’üncü fıkrada seçimlik ceza olarak adli para cezası öngörülmemiştir.

4’üncü fıkrada bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleme suçunun cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır. İlk üç maddenin ihlal edilmesi durumunda ise fail 3’üncü maddeye göre cezalandırılacaktır.

8. Sıkça Sorulan Sorular