Yoksulluk Nafakası ve Şartları

Yasal mevzuat hükümlerimiz gereğince; evlilik birliğinin boşanma ile sona ermesi durumunda, bu nedenle yoksulluğa düşecek olan tarafın belirli birtakım koşulların varlığı halinde, geçimini sağlayabilmek için diğer taraftan mali gücü oranında yoksulluk nafakası talebinde bulunabilmesi mümkündür. 

Temel olarak;

Yoksulluk nafakası talebi boşanma davası devam ederken bu dava süreci içerisinde ileri sürülebileceği gibi, boşanma davasından ayrı ve müstakil olarak da ileri sürülebilmektedir. Boşanma davası içinde, bu dava sonuçlanmadan ve boşanma hükmünün kesinleşmesinden önce ileri sürülen yoksulluk nafakası talepleri; halihazırda yürütülmekte olunan boşanma davasının ferisi niteliğinde olacak ve ayrıca harca tabi tutulmayacaktır.

Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken bir husus da zamanaşımı süresidir. Zira boşanma davasından ayrı olarak ileri sürülen nafaka taleplerinde işbu talepler zamanaşımına tabi tutulmaktadır. Boşanma davasından sonraki süreçte müstakil bir dava ile talep edilecek yoksulluk nafakasının zamanaşımına uğramaması için, boşanma kararının kesinleşmesinin ardından 1 YIL içerisinde ileri sürülmesi gerekmektedir. 

Anlaşmalı boşanma davaları açısından yapacak olduğumuz değerlendirmede, birtakım farklılıklar karşımıza çıkmaktadır. Anlaşmalı boşanma hükümlerinin uygulanması neticesinde evliliğin sona ermesinin ve bu kararın kesinleşmesinin ardından nafakaya ilişkin olarak ayrı bir dava açılması da mümkün bulunmamaktadır.

Öncelikle ve önemle belirtmek gerekir ki; yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için, evliliğin boşanma ile sona ermiş olması gerekmekte olup, boşanma davasının reddedilmesi halinde yoksulluk nafakasına hükmedilemeyecektir.

Eşler arasındaki eşitlik;

Toplumumuzda yerleşmiş olan genel kanının aksine; ilgili yasal hükümlerimiz gereğince, yoksulluk nafakasına ilişkin düzenlemeler kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın eşlere eşit olarak uygulanmaktadır. Önemli olan yasada belirtilmiş koşulların mevcudiyeti olup, bu talebin hangi eşten geldiğinin bir önemi bulunmamaktadır.

Zira Yargıtay 2. Hukuk dairesinin 20.12.2016 tarihli kararı ile de boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olan ‘ağır kusurlu olmayan’ ‘erkeğe’ ekonomik durumu yeterli olan ‘karısının’ yoksulluk nafakası vermesine karar verilmiş olup, işbu husus yargısal anlamda da sabit bulunmaktadır.  

Koşulları;

• Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için varlığı zorunlu şartlardan ilki; yoksulluk nafakası talebinde bulunan tarafın boşanmaya neden olan olaylarda, nafaka yükümlüsü eşe nazaran ağır kusurlu olmamasıdır. Burada önemle belirtmek gerekir ki, nafaka yükümlüsü eşin kusuru aranmamakta olup; önemli olan nafaka talebinde bulunan tarafın ağır kusuru bulunmamasıdır. Zira yoksulluk nafakası dava ve istemlerinde, nafaka ödemekle yükümlü olan eş kusursuz da olsa eğer koşulları mevcut ise yoksulluk nafakasına hükmedilebilecektir. Ancak boşanmaya neden olan olaylarda tamamen veya daha fazla kusurlu olan tarafın yoksulluk nafakası isteminde bulunması mümkün ve yerinde bulunmamaktadır.

• Yukarıda da açıkça ifade ettiğimiz üzere; nafaka talebinde bulunabilmenin bir diğer şartı da, nafaka talep eden eşin boşanma ile yoksulluğa düşecek olmasıdır. Nafakanın mahiyetinde barındırdığı temel amaç da nazara alındığında; nafaka bir zenginlik aracı olmayıp, boşanma neticesinde eşlerin geçimlerini sağlayabilmesi için öngörülmüş bir düzenlemedir. Gerçekten yoksulluğa düşmeyecek, kendi mal varlığı veya geliri ile kendisini idame ettirebilecek taraf, yoksulluk nafakası talebinde bulunamayacaktır.
• Yoksulluk nafakası tedbir nafakasından farklı olarak taleple bağlılık ilkesine tabidir. Yani yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için, lehine yoksulluk nafakasına karar verilmesini isteyen tarafın bu yönde talepte bulunması gerekmektedir. Ayrıca işbu talepte açıkça ve belirgin olarak nafaka miktarı ileri sürülmelidir. Zira mahkeme nafaka talebinde belirtilen miktarla üst sınır olarak bağlı olup, mahkemece talepten fazlasına hükmedilememektedir.

Sonuç olarak;

Tüm bu koşulların mevcudiyetine bağlı olarak yapılacak değerlendirme neticesinde kısaca ifade etmek gerekir ise;

Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan eşin, boşanmaya sebep olay ve olgularda daha ağır kusurlu olmaması kaydı ile yoksulluk nafakası talebinde bulunması mümkün olup; yasal şartların somut olay bakımından mevcut, hukuka ve hakkaniyet uygun olduğunun saptanması halinde mahkeme tarafından süresiz olarak yoksulluk nafakasına hükmedilebilecektir.

Aile Hukuku Hakkında Sıkça Sorulan Sorulara Göz At